Onzekerheid in de supplychain is van alle tijden en inherent aan veranderende marktomstandigheden. Bedrijven die nu de mist ingaan, hebben dan ook niet op tijd geschakeld om het verschil te maken, stelt Jan Kraaijeveld van softwareleverancier Slimstock. Want daar gaat het volgens hem om: op directieniveau keuzes maken en daar vervolgens op tactisch niveau invulling aan geven, zodat operationeel alles soepel verloopt. ‘Als jij niet kunt leveren, gaat een klant elders kopen en heb je een veel groter probleem.’
Kraaijeveld is verantwoordelijk voor sales en new business development bij de divisie Groothandels en Productiebedrijven van Slimstock. Dit Deventer bedrijf, dat eind vorig jaar de Nederlandse Logistiek Prijs won, ontwikkelt en implementeert software voor voorraadbeheer bij productiebedrijven, groothandels, retail, spareparts-bedrijven en food. In de bijna dertig jaar van zijn bestaan groeide het bedrijf uit van 25 naar 350 medewerkers, met klanten en kantoren over de hele wereld.
Onzekerheid
Het vak voorraadbeheer gaat volgens Kraaijeveld per definitie over onzekerheid. ‘Voorraad heb je liggen, omdat je leverzekerheid wilt hebben. De klant bestelt op onverwachte momenten en een leverancier laat je ook weleens in de steek of is niet 100 procent op tijd. Nu gaat het om een boot in het Suezkanaal en een chiptekort, een aantal jaar geleden was het de vulkaanuitbarsting in IJsland en onlangs nog de Brexit’, zegt hij. Op directieniveau mag dit geen verrassing zijn. ‘Onzekerheid in de keten is van alle tijden. We bevonden ons in een luxepositie dat er altijd voldoende was. Door de grote impact realiseren we ons nu dat de toeleverketen veel te traag reageert. En als een leverancier in jouw keten niet kan leveren, weet je dat jij over zes maanden ook een groot probleem kunt krijgen.’
Alert reageren
Ter illustratie wijst Kraaijeveld op de bekende leverproblemen rond Chinees Nieuwjaar (dit jaar was dat op 1 februari). ‘Je weet ruim tevoren al dat er door Covid-19 nog restricties bijkomen. De vraag is dan: hoe ga je om met stijgende containerprijzen, schaarste in de markt, een tekort aan mensen – wat is je plan? Te veel klanten van ons overkomt het. En als je dan nog moet reageren, ben je te laat en heb je niks meer te zeggen.’ Onnodig, want in de media is de supplyproblematiek al langere tijd het hoofdonderwerp. ‘Als een onderdeel op is en de levertijden lopen op, dan verwacht ik dat een directie alert is en zegt: laten we de leverancier bellen en gewoon hoppakee voor twee jaar spullen inkopen. Dan moet je misschien iets regelen qua magazijn en kost het al met al veel geld, maar de directie moet daar een keuze in maken. Want dit probleem is niet volgende week opgelost. En als jij niet kunt leveren, gaat een klant elders kopen en heb je een veel groter probleem.’
Opslingereffect
Dit jaar is schaarste een hot topic, onder meer omdat nieuwe chipfabrieken nu eenmaal niet in één jaar up & running zijn. ‘Het duurt minimaal twee jaar voor je een nieuwe lijn draaiende hebt. Als je me over twee jaar weer belt, hebben we nog nooit zoveel voorraad gehad vanwege het opslingereffect om aan die vraag te voldoen. We doen gewoon of we gek zijn’, aldus Kraaijeveld. ‘En natuurlijk is het nu een kwestie van overleven. Als het om jouw bedrijf gaat: pak wat je pakken kunt. En als je niet kunt opboksen tegen de grotere bedrijven die meer macht hebben, zoek dan bijtijds naar alternatieven.’ Als voorbeeld noemt hij een bedrijf dat met 3D-printen onderdelen in kleine series ging maken, omdat ze het vanuit de keten niet op tijd geleverd konden krijgen.
Link magazine editie februari 2022 thema Supply-security, dealen met het (volgende) opzweepeffect. Lees Link digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl’
Pragmatische blik
Kraaijevelds advies luidt: wees pragmatisch, kijk van een afstandje naar je operatie en de grotere processen buiten en vraag je af wat er nu eigenlijk gebeurt. ‘De winnaars van nu zijn degenen die hun processen en systemen op orde hebben en de mensen in huis hebben die snappen wat er moet gebeuren. Bepaal de strategische richting en maak op tactisch niveau de nodige afwegingen: hoe regel ik dit, hoe vaak koop ik bij die leverancier en hoeveel? Welke servicegraad moet ik instellen, moet ik spullen zelf op voorraad houden of bij de leverancier laten liggen? Als je op tactisch niveau het verschil kunt maken, verloopt het operationeel ook soepeler.’
Tijd voor bezinning
Kijkend naar dit jaar, verwacht Kraaijeveld dat de voorraad snel beter wordt en zeker terugkomt op het oude niveau. Tijd voor bezinning, meent hij. ‘Teken als gedachte-experiment je klanten, leveranciers en hun leveranciers eens in op de wereldkaart, dan zie je in één oogopslag hoe complex de keten is. Dat is historisch zo gegroeid en heeft grote impact op je operatie. Kijk dus of je de zaken goed hebt ingericht en de juiste dingen doet in de juiste keten.’
