JOZ in Westwoud en Fullwood JOZ in Middenmeer hebben de afgelopen jaren een enorme groei doorgemaakt. JOZ zorgt wereldwijd voor schone-staloplossingen, Fullwood JOZ fabriceert melkrobots. De gezamenlijke omzet van deze twee West-Friese bedrijven moet op korte termijn stevig doorgroeien. Sinds begin dit jaar is Rob Goossens ceo van zowel JOZ als Fullwood JOZ. Zijn inzet: de productie- en salesprocessen verder optimaliseren om de ambities te kunnen waarmaken.
Snelgroeiend JOZ vraagt om ondernemerschap én structuur
Tot voor kort was Rob Goossens regionaal directeur Noordoost-Nederland bij technisch dienstverlener SPIE, en associate partner bij Nomilk2day Headhunters dat zich toelegt op de agribusiness, food & industry. Daarvoor werkte hij bij bedrijven als Technologies Added, Fokker Technologies en Stork Digital Imaging. Goossens: ‘Ik wilde heel graag opnieuw die innovatieve maakindustrie in. Daar staat JOZ voor. We hebben bijvoorbeeld net een state-of-the-art productielocatie voor Fullwood JOZ neergezet op bedrijventerrein Agriport, langs de A7 bij Middenmeer.’
Ontspannen koeien
Fullwood JOZ werd in 1785 opgericht in het Engelse Ellesmere (ten zuiden van Liverpool) en lanceerde in 1948 een eerste melkmachine. Nu brengt het naast de verschillende conventionele melkstallen ook de melkrobot M²erlin op de markt. Deze innovatieve melkrobot zorgt voor ontspannen en productieve koeien die zelf naar de melkmachine in de stal kunnen gaan als ze aandrang voelen. Het bedrijf JOZ bestaat sinds 1946 en is genoemd naar de bedenker en ontwerper van het oorspronkelijke systeem voor mestruimen, Jan Oostwouder uit ’t Zand. Hij vond dat het zware uitmesten van stallen anders en schoner moest kunnen. Intussen ontwikkelt JOZ al ruim 75 jaar mest- en voeraanschuifsystemen voor veehouders over de hele wereld.
Om klanten een nog breder assortiment te kunnen leveren, lijfde JOZ in 2021 Fullwood in. Na de overname werd de productie vanuit Groot-Brittannië uitgebreid naar een tweede productielocatie in Nederland. Het is het verhaal van een familiebedrijf in traditionele mestschuivers voor Nederlandse stallen dat uitgroeide tot wereldwijd leverancier van de meest geavanceerde robots.
Enorme markt
Op dit moment telt de groep een kleine driehonderd medewerkers en is de jaaromzet al ruim 100 miljoen. ‘Met de overname van Fullwood is JOZ meteen het vierde bedrijf ter wereld geworden op het gebied van geautomatiseerd melken’, aldus de nieuwe ceo. Fullwood JOZ heeft volgens hem een prima naam in de wereld. ‘We leveren een heel betrouwbare melkrobot, voorwaarde nummer 1 als je met dieren werkt.’ Er zijn weliswaar veel en grote concurrenten, maar het robotiseren van stallen kent een gigantische markt, stelt hij. ‘Er zit een enorme groei in, met double digits per jaar. Hoewel Nederlandse boeren er misschien al ver mee zijn, zien we ook in eigen land nog volop mogelijkheden. En in veel andere landen staan boeren pas aan het begin: overal zijn stallen die om meer automatisering vragen.’
Die melk- en mestrobots vormen nu een mooie combinatie. Bovendien is JOZ gespitst op slimme oplossingen voor circulaire mestverwerking bij de boer zelf: de boer kan met een JOZ-separator de dikke en dunne fractie van de mest scheiden. De dikke fractie rijdt hij uit over zijn land en met stikstofkraker Gazoo haalt hij de ammoniak uit de dunne fractie. Het gasvormige ammoniak wordt omgezet in vloeibare kunstmest, die ook weer wordt uitgereden over het land. Meer dan ooit heeft de wereld behoefte aan dit soort circulaire systemen, aldus Goossens. ‘Iedere boer loopt tegen dat mestprobleem aan. De mestkelders zitten overvol.’
‘De agrarische sector heeft slimme technologie heel hard nodig om alle problemen aan te pakken’
Nederland heeft nu nog de derogatieregeling waarbij boeren een vergunning kunnen aanvragen om meer dan de vastgestelde 170 kilogram stikstof uit dierlijke mest per hectare per jaar te mogen uitrijden over hun land: 210 of zelfs 230 kilogram. Maar die regeling gaat verdwijnen, terwijl de mestafvoerkosten hoog zijn. De verkopen van de Gazoo gaan zeker een enorme vlucht nemen, verwacht Goossens. ‘Zo’n systeem om zelf rechtstreeks kunstmest te maken van de eigen mest verdient zich snel terug en scheelt veel vervoersbewegingen.’
Data verzamelen
Momenteel heeft JOZ pilots lopen met zijn JOZ Climate Lab, een meetstation waarmee de boer zijn individuele stikstofuitstoot kan vastleggen. ‘Boeren willen investeren en hun stallen uitbreiden, maar worden tegengehouden door allerlei regelgeving. Wie continu meet en data verzamelt over de precieze uitstoot, kan wellicht aantonen dat die uitbreiding wel degelijk mogelijk is. De data bewijzen tevens het effect van investeringen zoals in Gazoo.’ Ook op de boerderij zijn Internet of Things en data-analyse niet meer weg te denken.
Producent JOZ bedient compleet andere klanten dan de eerdere werkgevers van Goossens. ‘Maar in feite is het idee hetzelfde: producten leveren om de processen bij onze klanten mogelijk te maken. De agrarische sector heeft slimme technologie heel hard nodig om alle problemen en belemmeringen aan te pakken.’
Meer structuur
JOZ wil groeien in omzet, en inzetten op verdere productvernieuwing en procesoptimalisering. ‘Ik zie een enorme potentie; wij hebben misschien nu zelfs wel veel meer ideeën voor innovatie dan goed is voor het bedrijf. We moeten vooral zorgen dat we de dingen die we doen, steeds beter doen. Doorgroeien met onze bestaande producten en al het nieuwe wat daarbij komt, met dezelfde hoge maatstaven op de markt brengen.’
Goossens merkt dat de JOZ-medewerkers zeer betrokken zijn bij het bedrijf. Aan ondernemerschap heeft het nooit ontbroken en dat wil hij vasthouden. ‘Maar de organisatie vraagt nu wel meer structuur, heldere processen en een nog beter opgezette, mondiale verkooporganisatie via onze dealers. Ik wil daar komende tijd voor gebruiken. Misschien dat we dan net iets minder snel groeien, maar dat is niet erg. Daarna staan we helemaal klaar voor de versnelling.’
Meer uitbesteden
De productielocaties in Westwoud en Middenmeer besteden veel uit, ook binnen de Nederlandse supplychain. JOZ doet de ontwikkeling, de eindassemblage en het testen zelf, zodat zeker is dat er kwaliteit de deur uitgaat. ‘De productie houden we in Nederland. We zijn heel geïnteresseerd om nog meer bij toeleveranciers neer te leggen en gaan met hen in overleg om te zien wat hiervoor nodig is.’
Diverse landen kennen Customer Experience Centers, van waaruit JOZ ook service biedt. In Utrecht staat bijvoorbeeld zo’n eigen locatie, waar veel mensen uit verschillende landen worden getraind. ‘Boeren moeten leren om met onze producten om te gaan en we leiden dealers op om de juiste kennis uit te dragen.’
Robuuste apparatuur
Alle plannen vragen ook om uitbreiding en versterking van het medewerkersbestand. Aan de saleskant, de supplychainkant, aan alle kanten. ‘Van onze engineers zit zo’n 20 procent nu al op de software. Cloudtoepassingen en het op afstand programmeren en uitlezen van robots worden steeds belangrijker. En onze hardware-engineers hebben we net zo goed nodig: een stal vraagt om robuuste apparatuur.’