Hightech system supplier AAE groeit enorm hard. Digitalisering speelt daarbij een belangrijke rol, zowel in de eigen productieprocessen als in de dienstverlening aan klanten. ‘Alles bij ons is open en transparant: dat zit ‘m letterlijk in de werkruimten met grote, hoge ramen, en figuurlijk in onze bereidheid om data te delen’, aldus marketingmanager en mede-eigenaar Manon Pijnenburg. Op initiatief van Link Magazine was er bij AAE onlangs een bijeenkomst met directie- en mt-leden van andere bedrijven uit de maakindustrie om het eens uitgebreid over smart industry te hebben. ‘Big data is niks nieuws. Het doelgerichte gebruik ervan om processen sneller en optimaler te laten verlopen is dat wél.’
Manon Pijnenburg, marketingmanager en mede-eigenaar van AAE: ‘Overal in de organisatie beschikken mensen steeds meer over real time data om hun werk optimaal te kunnen doen.’
- ‘Hoe scherper je bij de start neerzet waarom het nodig is, hoe meer dat helpt in de acceptatie.’
- ‘Wat mensen op hun dashboards zien, moet helder en zinvol zijn.’
- ‘Wat is gebruikersvriendelijk, wat is alleen voor data scientists te begrijpen?’
- ‘Data delen kan de industrie veel opleveren.’
- ‘Elke organisatie moet snappen waarom het echt met dit soort ontwikkelingen mee moet gaan en hoe dan.’
Maakbedrijven zien bij AAE in Helmond hoe dat bedrijf digitalisering volledig omarmt
Elk bedrijf verzamelt massa’s data om het management van rapportages en overzichten te voorzien. Maar die term managementinformatie dekt de lading steeds minder, vindt Manon Pijnenburg. ‘Ik heb het liever over medewerkersinformatie. Overal in de organisatie beschikken mensen steeds meer over real time data om hun werk optimaal te kunnen doen. Juist door die steeds grotere transparantie verandert de manier van managen. Leiderschap loopt door alle lagen van het bedrijf heen.’ Het is niet langer alleen de top van het bedrijf die op allerlei informatie kan inzoomen. Iederéén weet meer. Mensen hoeven niet te wachten tot teamleiders met papieren werkbriefjes precies komen vertellen wat ze moeten doen. Overal hangen dashboards, zodat meteen duidelijk is hoe het ervoor staat in de productie en welke orders verwacht worden. Medewerkers kunnen zo veel meer eigenaarschap nemen. ‘Dat klinkt mooi en het is misschien nog niet zo ver’, vertelt Pijnenburg. ‘Maar het is wel de richting die we opgaan.’ De nieuwe generatie medewerkers wil volgens haar sowieso niet meer anders. ‘Die medewerkers zitten niet te wachten op iemand die zegt wanneer ze naar links of naar rechts moeten bewegen.’
Het 45-jarige AAE heeft twee vestigingen in Helmond en één in Berlijn (met alles bij elkaar 418 mensen, onder wie 342 mannen en 76 vrouwen) en zit op een omzet van 100 miljoen euro. Vier jaar geleden was dat nog 38 miljoen met 200 medewerkers. Het bedrijf wil de wereld een beetje gezonder en gelukkiger maken met zijn technologische oplossingen: dat streven zit altijd achter de vraag of het een bepaalde opdracht aanneemt of met een bepaalde klant samenwerkt. Pijnenburg: ‘We werken sterk vanuit de klant, we kijken naar mens en planeet en werken met state-of-the-art qua technologie.’ AAE levert advanced systems en modules en complete, sterk geautomatiseerde machines. ‘Big data is niks nieuws, maar het gerichte gebruik ervan om processen sneller en optimaler te laten verlopen is dat wél.’
‘Een stapsgewijze aanpak maakt het behapbaar’
Pijnenburg wijst tijdens de rondleiding naar de GPS-ontvangers die overal in de productie aan het plafond hangen. ‘Elke order-in-behandeling heeft een tag, zodat precies bekend is waar die order is en hoe efficiënt hij door het proces loopt.’ Vakmensen op de werkvloer omarmen die verdergaande digitalisering ook steeds meer, proeft Pijnenburg. ‘Natuurlijk waren sommigen aanvankelijk wat terughoudend. Het vraagt tijd om te ontdekken wat ieders (nieuwe) rol is. Orders lopen steeds efficiënter door de fabriek. “Wat is het hier rustig, gaat het wel goed?”, vroegen mensen zich aanvankelijk af. Terwijl de omzet records brak. Maar voorheen lagen bergen werk op pallets te wachten, inclusief een hoop papierwerk. Nu ligt niets meer voor hun neus opgestapeld, alles ligt op de plek waar het op dat moment moet zijn. We kunnen zo meer orders aan dan ooit.’ Die fabrieksvloer is altijd keurig netjes en overzichtelijk.
De productievloer van AAE: voorheen lagen bergen werk op pallets te wachten, inclusief een hoop papierwerk. Nu is alles overzichtelijk en transparant.
Nieuwe dingen leren
De inzet van digitale technologie in de productie is nooit het doel, het is een middel om nog beter en sneller te werken voor de klanten, opent Manon Pijnenburg de discussie met haar gasten in het bedrijfsrestaurant. Digitalisering is overal gaande, het verschilt per bedrijf hoe snel het omarmd wordt. ‘Hoe scherper je bij de start neerzet waarom het nodig is, hoe meer dat helpt in de acceptatie’, zegt Monika Hoekstra, sinds half oktober business leader bij Demcon en voorheen onder meer program manager ONE NTS en global accountmanager bij NTS Group verantwoordelijk voor het ASML-account. ‘Zeker bij grotere organisaties met meerdere vestigingen, soms ook in verschillende landen, kan het lastig zijn om mensen mee te nemen in het verhaal. Je moet het echt concreet maken: digitaliseren van de bedrijfsprocessen gaat ons geld, tijd en energie kosten, we moeten met zijn allen nieuwe dingen leren, maar het is cruciaal voor de waarde die we leveren aan onze klanten, en voor de overall effectiviteit en efficiëntie – en dus ook de winstgevendheid – van het bedrijf.’
‘Elk veranderingsproces kost tijd’, stelt Frederiek Rikken, directielid van Meilink in Borculo, expert in hightech verpakkingen. ‘Dat is waarom dat soort processen vaak taai zijn. We willen iets nieuws, maar het moet wel even tussen de bedrijven door gebeuren. Dan zien mensen het niet meteen als iets wat ze gaat helpen, als iets waar ze wat aan hebben in hun werk.’
Future ready
System supplier Nijdra Group in Middenbeemster heeft recent een nieuw ERP-systeem geïmplementeerd. Alles is meer dan ooit met alles gekoppeld en dat maakt dat er echt een slag gemaakt kan worden op weg naar een digitale fabriek, vertelt general manager Saskia van Dijk. ‘Maar we groeien zo hard dat het wel een uitdaging is om er echt tijd voor vrij te maken. Iedereen is nodig voor het werk van vandaag. We zijn ons daarvan bewust en willen niet stilstaan. Juist nu is er enthousiasme om ons bedrijf future ready te maken.’ Sinds kort is er daarom weer overleg over pilots en projecten die digitalisering echt handen en voeten kunnen geven. ‘We zien de revenuen van digitalisering. De tijd van continu documenten scannen, handtekeningen op papier zetten, tekeningen uitprinten op groot formaat en noem maar op is echt voorbij. We willen door.’
Bianca Screever, director operations bij Demcon: ‘Ook bij ons is capaciteit een bottleneck. Geef mensen tijd en we kunnen stap-voor-stap bouwen aan verder gedigitaliseerde processen en systemen.’
‘We willen iets nieuws, maar het moet wel even tussen de bedrijven door gebeuren’
Bianca Screever, director operations bij Demcon in Enschede, vertelt dat Demcon eveneens nog een weg heeft te gaan. ‘Ook bij ons is capaciteit een bottleneck. Geef mensen tijd en we kunnen stap-voor-stap bouwen aan verder gedigitaliseerde processen en systemen.’
Andere mindset
Thérèse van Vinken is medeoprichter en business development manager van Cerescon, een hightech scale-up in Heeze die een aspergeoogstrobot heeft ontwikkeld. Hoe kan de overload aan data getransformeerd worden in zinvolle informatie, zo vraagt zij zich af. Het is een continu proces om dat goed voor elkaar te krijgen, weet Manon Pijnenburg. ‘Uit al onze IT- en OT-systemen stromen data. In een divers team – met vaak ook iemand van ERP-leverancier Isah erbij – kijken we hoe we heldere dashboards kunnen opbouwen. Hoe verzamelen en filteren we de benodigde data, bijvoorbeeld met een bepaalde productienorm of een gewenst resultaat voor ogen. Wat mensen op hun dashboards zien, moet helder en zinvol zijn. We zijn er nog lang niet. Het lijkt soms dat we bij AAE heel ver zijn, maar ook hier liepen we twee, drie jaar geleden nog met papier rond. Als je eenmaal je mindset verlegt naar digitale informatie, kun je echter snel stappen zetten.’
Tegen de plinten
Directeur-eigenaar Marloes Kepser van metaalbewerker Kepser in Cuijk noemt het heel herkenbaar wat ze hoort aan tafel. ‘Een stapsgewijze aanpak maakt het behapbaar. Na het onverwachte overlijden van mijn vader hebben mijn broer en ik zijn taken overgenomen. Destijds werd er vrijwel niets gedaan met data. Mijn vader leidde het bedrijf op gevoel en ervaring. Ik heb er hard aan moeten trekken om data uit onze processen te destilleren en een dashboard te ontwikkelen aan de hand waarvan ik kan sturen.’ Marloes Kepser wil alles weten, ze wil harde cijfers zien. ‘We gebruiken Microsoft Power BI om data te visualiseren. Nu maken we de vertaalslag naar de afdelingen. Ik wil de informatie gebruiken bij mijn overleg met de voormannen. Het gaat in kleine stappen. Als ik het in één keer voor ze neerleg, is dat bedreigend, of dan worden heel andere conclusies getrokken. Wie alleen naar euro’s kijkt, denkt misschien dat het geld hier tegen de plinten klotst. Ik moet duidelijk maken dat een paar losse getallen niks zeggen. De levertijden in een staafdiagram spreken al meer.’
Cijfers lezen
AAE heeft daarom ook elk kwartaal een informatiebijeenkomst. Manon Pijnenburg: ‘We zijn heel transparant, maar we delen bijvoorbeeld niet de exacte winstcijfers. In plaats daarvan vertellen we wat we wilden gaan doen en wat er gerealiseerd is. We hebben een prima verdienvermogen met zijn allen, maar we móeten ook heel veel geld verdienen om onze groei en al het onderhanden werk zelf te kunnen financieren.’
Marleen Schut is manager UX Competence bij ASML en bezig met de transitie naar een user centered organisatie. Zij vertelt dat ze binnen haar bedrijf een cursus ‘The business we are in’ heeft gevolgd, juist om cijfers te leren lezen en interpreteren. Het is goed om veel informatie te delen met medewerkers – en ook met klanten – als het maar begrijpelijk is wat er achter de kale data zit. ‘Je kunt één dashboard maken, in het begin is dat nog goed te doen, maar dan volgt er nog één en nog één: wat vraag je dan van een medewerker om allemaal bij te houden in de productielijn, zodat hij überhaupt conclusies kan trekken wat te doen. We kijken sterk hoe we kunnen versimpelen. Wat wordt echt gebruikt, wat niet? Wat is gebruikersvriendelijk, wat is alleen voor data scientists te begrijpen?’ Hetzelfde geldt voor de informatie die shift engineers bij de klant te verwerken krijgen. Die engineers staan daadwerkelijk productie te draaien aan de ASML-machines. ‘Onze semiconklanten zitten in een sterk competitieve markt. Daarom hebben we helaas zelden de kans om uitgebreid met deze shift engineers te praten. Wij maken supergave machines waarvan we alles afweten. Maar hoe we onze klanten bij de optimalisatie van de processen op hun werkvloer kunnen helpen, is lastiger.’
Data durven delen
Tanja van Truijen, eigenaar en commercieel directeur van elektronicaproducent Protonic in Zwaag, zit in een markt waarin klanten meer openstaan voor samenwerking: ‘Ze vinden het heel positief als we met hen naar de verdere optimalisatie van de productie en producten willen kijken. We hebben alles gedigitaliseerd: ERP, MES (manufacturing execution system, red.), we hebben het allemaal. Data delen kan de industrie veel opleveren, is mijn overtuiging. Ik juich het toe als klanten met verzoeken komen met wat ze gemeten willen hebben aan productieprocessen. Ze mogen altijd bij mij in de keuken kijken, met zijn allen weten we meer.’
Profijt
Manon Pijnenburg wil binnenshuis veel informatie delen en zou het hele dataverkeer met klanten ook nog veel meer open willen gooien. ‘Transparantie in de keten heeft meerwaarde. Klanten hebben er meteen profijt van als wij data van door ons geleverde machines op afstand binnenhalen en bijvoorbeeld gericht preventief onderhoud kunnen uitvoeren. Machines moeten zo weinig mogelijk stilstaan. We bieden onze klanten steeds meer diensten aan, de vraag is of klanten al overal gebruik van willen maken.’
De vraag komt op tafel wat digitalisering in euro’s oplevert. Er vallen geen concrete bedragen aan te hangen, klinkt het. Meet het liever op een andere manier: in de vorm van meer en tevredener klanten, betere producten en processen, vakmensen met een grotere betrokkenheid.
Met de komst van nieuwe generaties medewerkers op de werkvloer is digitalisering straks geen issue meer. Die willen per se connecten met alles en iedereen. Manon Pijnenburg: ‘De discussies en twijfels die we hier nu hebben… daar moeten zij over een aantal jaren hard om lachen.’
Esther Kersten, tot voor kort werkzaam bij Vanderlande en nu oprichter van ImpactX, een bureau dat duurzaamheid, innovatie en technologie combineert, ziet wel parallellen tussen hot topics als duurzaamheid en digitalisering. ‘Elke organisatie moet snappen waarom het echt met dit soort ontwikkelingen mee moet gaan en hoe dan. Voor zowel duurzaamheid als digitalisering heb je top en bottom in het bedrijf nodig, richting en visie. Het vraagt leidinggevenden die vooroplopen, maar ook de ‘übertechneuten’ – mensen met veel aanzien – op de werkvloer die mensen enthousiasmeren. Als die laatsten een bepaald gedrag gaan vertonen, kunnen veranderingen snel gaan.’
Carolien Meijer, manager strategic marketing bij Bronkhorst High-Tech, is moderator deze bijeenkomst.
Management blijft
Wat hebben de deelnemers van elkaar opgestoken, wil moderator van de bijeenkomst Carolien Meijer, manager strategic marketing bij Bronkhorst High-Tech in Ruurlo, weten. Walk the talk, klinkt het aan tafel. Vertel waarom digitalisering in de industrie noodzaak is, blijf dat herhalen, vier successen op de werkvloer en laat mensen vooral ervaren dat hun werk er anders maar veelal ook interessanter van wordt. En onthoud daarbij altijd: ondersteunende IT- en OT-systemen zijn mooi, maar mensen zijn nog steeds de bepalende factor voor succes.
Manon Pijnenburg vertelt over een geweldige vakman bij AAE die collega’s al tientallen jaren meeneemt in zijn enthousiasme, maar die nu merkt dat systemen en processen veranderen. Hij dubt of hij nog wel team lead wil blijven of liever vooral vakman. Het is een zoektocht. ‘Hoe zorg je ervoor dat mensen blij blijven met hun werk? Hoe past iemand in de nieuwe organisatie? Hoe kom je tegemoet aan hun behoeften?’ De toekomst bestaat niet uit het ‘samenwerken’ met dashboards alleen.
Cybersecurity
Link magazine editie oktober/november thema 2021: Data is key hoe kan het mkb daar winst mee maken? Lees Link digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl’
Of nu gaat om het delen van data in een bedrijf of met de klant, om het gebruik van de juiste digitale technologieën of digitale processen met verschillende stakeholders in de keten: veiligheid is een issue. Sabyne van Mourik, business developer bij Kiwa in Rijswijk, organisatie voor testen, inspecteren en certificeren: ‘In de IT zijn we gewend dat we regelmatig software-updates moeten draaien, er zijn firewalls, virusscanners. Hier ligt de hoofdfocus op de beveiliging van informatie oftewel information security. In de OT daarentegen is de dynamiek anders. Voor OT-security ligt de focus vooral op de beschikbaarheid van de systemen en de integriteit van de informatie die door deze systemen stroomt. OT-systemen bestaan steeds meer uit onderdelen die aangeleverd worden door verschillende leveranciers. Ook zijn er verschillende stakeholders met eigen doelstellingen en belangen. Daarbovenop wisselen deze gemengde OT-systemen steeds meer informatie met elkaar uit.’ Het zorgt voor onduidelijkheid over de risico’s en gevaren, met alle gevolgen van dien. Kun je je wapenen? ‘Er is natuurlijk het framework van de internationale norm IEC 62443 voor OT-omgevingen: Cyber security for Industrial Automation and Control Systems. Dat biedt een goed startpunt: het verlangt dat je nadenkt over je securitybeleid, je procesinrichting, je inkoopbeleid et cetera. Wie écht wil digitaliseren, moet denken in ketens, elk bedrijf is onderdeel van een keten.’
Aan tafel
Met deze meetings wil Link magazine vrouwen in de industrie een platform geven voor gedachte-uitwisseling over managementonderwerpen die hen sterk bezighouden. Dit keer zaten aan tafel, vanaf rechts, met de klok mee: Manon Pijnenburg (AAE), Lucy Holl (Link Magazine), Marloes Kepser (Kepser), Thérèse van Vinken (Cerescon), Esther Kersten (ImpactX), Bianca Screever (Demcon), Monika Hoekstra (Demcon), Carolien Meijer (Bronkhorst High-Tech), Sabyne van Mourik (Kiwa), Mireille van Ginkel (Link Magazine), Marleen Schut (ASML), Tanja van Truijen (Protonic), Saskia van Dijk (Nijdra), Frederiek Rikken (Meilink) en John van Ginkel (Link Magazine). Foto’s: Vincent Knoops
