Het programma NXTGEN Hightech is gestart. Na een aanloopperiode van twee jaar lopen er nu ruim zestig projecten om oplossingen te ontwikkelen voor een nieuwe generatie hoogtechnologische machines en productietechnologieën voor toekomstige generaties Nederlanders. NXTGEN Hightech is een van de in totaal 28 gehonoreerde innovatievoorstellen, ingediend door inmiddels demissionair minister Micky Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat, in de tweede ronde van het Nationaal Groeifonds.
6 domeinen, 61 projecten
Binnen NXTGEN Hightech werken bedrijfsleven en kennisinstellingen samen aan oplossingen voor maatschappelijke problemen in zes domeinen:
- Duurzame energie: de ontwikkeling van een geïntegreerde en opschaalbare productieketen voor brandstofcellen, elektrolysers voor waterstof, batterijen, en plasmaconversie.
- Lasercommunicatie: apparatuur voor datacommunicatie via laserbundels en satellieten, energiezuinig, veilig en met hogere capaciteit.
- Gezondheid: productietechnologie voor nieuwe chips die miniatuurdiagnostiek (lab-on-a-chip) mogelijk maakt, waarmee organen nagebootst (organ-on-a-chip) of vervangen (kunstorganen) kunnen worden, en waarmee ook de zoektocht naar nieuwe medicijnen en therapieën versneld wordt, waar mogelijk zonder dierproeven.
- Snellere chips: apparatuur om nog snellere en energiezuinigere chips te maken die deels ook met licht schakelen.
- Lichte materialen: productieapparatuur en automatiseringsoplossingen om met innovatieve composiettechnologie lichtgewicht constructies te maken om bijvoorbeeld het vervoer (luchtvaart, auto’s) energiezuiniger te maken.
- Robotica en automatisering in land- en tuinbouw: sensortechnologie en snelle en precieze robots die bijdragen aan een duurzame, sterk geautomatiseerde voedselketen.
Begin juni was de officiële kick-off met alle projectleiders. Daarbij ging het gesprek nogmaals over de grote noodzaak van innovatie, en deelden mensen uit zeer uiteenlopende domeinen en markten meteen al hun kennis. ‘De aanloop was wellicht lang en soms wat moeizaam, maar de positieve sfeer bij deze bijeenkomst was echt bijzonder’, aldus Monika Hoekstra, managing director NXTGEN Hightech. Kennisdelen begint nog steeds met samen koffiedrinken, benadrukt ze. ‘“Hé, dat is interessant. Dat kan ik misschien ook in mijn domein gebruiken”, hoorde ik om me heen. Mensen staan te trappelen om in de projecten aan de slag te gaan. Ook zij voelen dat er geen tijd te verliezen is: we hebben als Nederland bijzondere kennis en producten te bieden die we naar de markt moeten brengen.’
Samenhang
NXTGEN Hightech omvat 61 projecten in zes domeinen (zie kader) en in twee domeinoverschrijdende systeemtechnologieën (smart industry en systems engineering), waarbinnen ruim 330 bedrijven en kennisinstellingen samenwerken. Het programma is een initiatief van High Tech NL, Holland High Tech, TNO, FME, Universiteit Twente, Technische Universiteit Delft, Technische Universiteit Eindhoven, Wageningen University & Research, Rijksuniversiteit Groningen, een aantal regionale ontwikkelingsmaatschappijen en vele hightechbedrijven.
Tot 2030 wordt 970 miljoen euro geïnvesteerd, waarvan 450 miljoen uit het Nationaal Groeifonds komt. Het gros van de betrokken bedrijven innoveert altijd al, al dan niet samen met kennisinstellingen. ‘Het speciale van NXTGEN Hightech is de samenhang van het complete programma. Het gaat over concrete toepassingen in specifieke domeinen. Maar dwars daardoorheen speelt smart industry een belangrijke rol, met als doel producten nog efficiënter te produceren. Dan hebben we het over digitalisering en automatisering van fabrieken en de supplychains’, aldus Hoekstra. Ook wordt gewerkt aan het versterken van de competenties in systeemdenken. Samen met hbo-opleidingen en universiteiten levert NXTGEN Hightech de bouwstenen voor een duurzame samenwerking in de hightechindustrie. Met als doel dat in 2030 The Dutch Systems Engineering Approach volledig in het Nederlandse onderwijs is ingebed. ‘De samenhang vind ik erg belangrijk. Kan wat er bedacht wordt straks ook slim worden geproduceerd in sterk gedigitaliseerde fabrieken, in veel meer verbonden supplychains?’
Maatschappelijke uitdagingen
Link magazine september/oktober 2023. Thema: de heilige graal van volledige digitale integratie. Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op bij mireille.vanginker@linkmagazine.nl
Hoekstra werkte jarenlang in het bedrijfsleven, onder meer bij NTS en Demcon, en daarvoor ruim tien jaar ook voor diverse innovatieprogramma’s zoals M2i, Point One en Business Cluster Semiconductors. ‘In NXTGEN Hightech komt alles wat ik de afgelopen vijftien jaar heb gedaan bij elkaar. Dit programma gaat over nieuwe systemen en machines waarmee we grote maatschappelijke uitdagingen aanpakken.’ Hoekstra stuurt aan, kijkt of er gedaan wordt wat beloofd is. Elk project rapporteert jaarlijks over de voortgang, en als Hoekstra de kans krijgt, loopt ze af en toe ook graag bij de projecten of projectpartners binnen om te proeven wat er gebeurt. De komende jaren staan met regelmaat netwerk- en kennisdelingssessies gepland, plus een aantal open calls om nieuwe consortia te vormen.
Miljarden meer
Dit soort grote investeringen vanuit de overheid als in NXTGEN Hightech is hard nodig, willen we internationaal concurrerend blijven, benadrukt Hoekstra. ‘Elders in Europa en in de wereld investeren overheden ook gigantisch. De concurrentie slaapt niet.’ Of zoals Marc Hendrikse, boegbeeld van de Topsector High Tech Systemen en Materialen, het zegt: ‘Er liggen grote strategische kansen voor de Nederlandse hightechindustrie, maar die moeten wel verzilverd kunnen worden.’
De Nederlandse hightechsector is nu goed voor een bijdrage aan het bruto nationaal product (bnp) van 72 miljard euro per jaar. Verdere versterking van de sector kan uiteindelijk 6 tot 11 miljard euro extra bnp in 2040 betekenen.
