De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) is niet realistisch. Tenminste, niet als je bijvoorbeeld vanaf de kobaltmijnen in Congo moet traceren waar het materiaal vandaan komt dat in jouw lithium-ionbatterij zit. Ja, in theorie kan het, want kobalterts heeft een ‘vingerafdruk’ die je kunt herleiden naar de put waar het is gewonnen. Maar in de praktijk belandt vrijwel al het gedolven kobalt – waar ook ter wereld – anoniem in grote Chinese smelters. Volledige traceerbaarheid kun je op je buik schrijven. En dus zijn de cijfers in je CSRD-rapport slechts gemiddeldes.
Tony’s Chocolonely laat zien dat je wel heel ver kunt gaan. De duurzame chocoladefabrikant heeft de toeleverketen van zijn cacao helemaal uitgeplozen, van de boeren in West-Afrika tot de productielijnen in België. Daardoor weet Tony’s exact welke cacaobonen er in zijn chocoladerepen terechtkomen. Met dat inzicht kan het zijn verantwoordelijkheid nemen voor wat er op cacaoplantages gebeurt. De traceerbare bonen en cacaoboter komen in de chocoladefabriek van Barry Callebaut zelfs in een aparte tank. Voor het Congolese kobalt, al dan niet milieuvriendelijk gedolven, is een eigen smelterij een illusie. En om tot op de letter aan de CSRD-richtlijnen te voldoen, moet je de keten van alle materialen in je product in kaart brengen, niet alleen kobalt. Als je bedenkt dat bijvoorbeeld in een mobieltje twee derde van het periodiek systeem is vertegenwoordigd, weet je dat het onbegonnen werk is.
Maar je kunt wel gewoon beginnen, zoals Fairphone dat doet. De Amsterdamse telefoonfabrikant heeft veertien materialen gedefinieerd waarop hij het verschil wil maken. Het bedrijf betrekt onder meer goud bij kleinschalige mijnbouwers. Daarvoor betaalt het iets meer, met als resultaat dat de lokale leefomstandigheden verbeteren.
De talkshow gaat vooraf aan de uitreikingen van de drie Dutch Industrial Suppliers and Customer Awards (DISCA). Na de borrel vindt tijdens het diner de live finale plaats van de Dutch Industrial Suppliers and Customer Awards 2023. Programma
Aanmelden disca@linkmagazine.nl
Als zo’n hogere grondstofprijs een sluitend businessmodel oplevert, is het dan niet tijd om de mijnsluitingen in Europa te heroverwegen? Die mijnen zijn immers stilgelegd omdat ze destijds niet meer rendabel waren. Universiteit Leiden heeft pas uitgezocht dat er in principe voldoende materialen voor elektrische auto’s (voor de batterijen en de elektromotoren) in de Europese grond zitten om in 2030 te voldoen aan de Critical Raw Materials Act van de EU die voorschrijft dat we 10 procent van de grondstoffen die we in Europa gebruiken ook van (of uit) Europese bodem halen. Voor sommige metalen is dat percentage sowieso niet zo’n probleem, maar voor andere ligt het ingewikkelder.
Neem de zeldzame aardmetalen die worden gebruikt in de magneten voor elektrische auto’s en windturbines. China heeft daar welhaast een monopolie. Niet eens zozeer in het mijnen van die materialen, want dat gebeurt tegenwoordig ook in andere landen (zo zeldzaam zijn ze nou ook weer niet). Maar de verwerking geschiedt nog altijd uitsluitend in China. Die hegemonie is lastig te doorbreken. Dat kost sowieso veel geld maar het kan wel, want ook in Europa zijn die materialen beschikbaar. Zo werd er pas een grote voorraad gevonden in Noord-Zweden. En ook in de Groenlandse grond liggen er aders.
Complete afhankelijkheid van een land als China is geopolitiek natuurlijk gevaarlijk, maar helemaal los hoeft ook weer niet. Strategische autonomie is voldoende, diversifiëren het devies. Europa is bezig met deals met onder meer Australië en Canada, bevriende naties die rijk zijn aan grondstoffen. En we kunnen onze propositie richting Afrikaanse landen best eens herzien. Er is immers niks mis mee om daar grondstoffen in te kopen, voor een schappelijke prijs en met de controle dat er geen kinderarbeid plaatsvindt en we geen warlords financieren.
Juist nu, in de energietransitie, kunnen we een grote slag slaan. Want met alle elektrische auto’s, windturbines, zonnecellen en de nodige netwerkaanpassingen brengen we gigantische hoeveelheden metalen de maatschappij in. Laten we dus goed nadenken waar we die materialen vandaan halen, componenten redesignen zodat we de meest belastende grondstoffen niet meer nodig hebben, en uiteraard, zo veel mogelijk energie besparen.
Alexander Pil Hoofdredacteur Link Magazine
alexander.pil@linkmagazine.nl
