THEMA First time right van ontwerp naar productie
Is een ontwerp eenmaal naar productie gebracht, dan moeten de operators die soepel laten verlopen. De daarvoor benodigde ervaring, zo wil de volkswijsheid, doen ze op door fouten te maken en daarvan te leren. Voor de daaruit voortvloeiende herstelkosten en tijdverliezen is tegenwoordig echter geen ruimte meer. Spoorijzer, specialist in ‘management van expertise’, heeft een methodiek ontwikkeld voor versnelde overdracht van ervaring. Die is gebaseerd op de theorie over ‘naturalistic decision making’, vertelt consultant Aart Martens. ‘Mensen blijken niet altijd de beschikbare opties af te wegen, bijvoorbeeld door die op een aantal aspecten punten te geven, maar nemen veel besluiten juist snel, intuïtief.’ Daar zit precies de expertise waarmee de expert zich onderscheidt. Spoorijzer heeft interviewtechnieken ontwikkeld om die naar buiten te halen. ‘Daar komen thema’s uit die wij in simulaties gieten, bijvoorbeeld een korte case met vragen zoals een expert die zou stellen. Dat werkt het snelste en de deelnemers verrijken hun expertise door er een mentaal model, een beeld van de werkelijkheid, van te maken.’
Producent van energie en grondstoffen Twence in Hengelo (Ov) heeft de interviewtechnieken 
toegepast, vertelt opleidingscoördinator Rianne Ketelaar-Vos. ‘Onze uitdaging is om de kennis onder medewerkers op peil te houden en nieuwe kennis, onder meer door uitbreiding van de installaties, te borgen. Met de methodiek van Spoorijzer kun je in korte tijd veel kennis overdragen, zonder dat je speciale simulatieprogramma’s hoeft te maken. Je kunt ‘droog’ simuleren, praktijksituaties naspelen zonder dure spullen. We zijn een pilot begonnen met drie medewerkers, elk op een solo-positie. Stel dat een van hen wegvalt, dan verliezen we diens kennis. Eerst droegen wij expertise één-op-één op collega’s over. Met behulp van de inviewtechnieken hebben we de kennis van een procesengineer op in totaal vijf operationele teams overgebracht.’
Het heeft z’n vruchten al afgeworpen en naast kennisoverdracht is ook de communicatie verbeterd, meldt Ketelaar-Vos. ‘Er wordt in de teams meer gesproken over storingen en er is meer interactie tussen de teams. Het is nog te kort dag om al een trend te zien van storingen die sneller worden opgelost, maar daar rekenen we wel op. Operators zijn bij storingen vaak actiegericht en verkennen het probleem niet altijd voldoende. Door de interviews met de expert hebben ze geleerd eerst de de tijd te nemen om een probleem goed te analyseren.’
