‘Brexit-klimaat’ tast concurrentiepositie Europa aan
Europa, begiftigd met veel academische kwaliteiten, slaagt er nog altijd maar matig in die fundamentele kennis te valoriseren. Tijdens een van de parallelsessies van de grootschalige, Europese conferentie Industrial Technologies 2016, eind juni in Amsterdam, brachten vier Europeanen hun regionale cluster-initiatieven voor het voetlicht die juist dat moeten bewerkstelligen. Van onderlinge afstemming lijkt echter weinig sprake, terwijl voor enige centrale, Europese sturing het gewenste politiek klimaat ontbreekt.
Frans van der Zee, voorzitter van de parallelsessie en senior strategist van TNO, constateert dat het steeds meer de regionale overheden zijn die de innovatiegelden beheren en besteden. Die krijgen van de nationale overheden steeds meer de verantwoordelijkheid toebedeeld voor een effectieve en efficiënte inzet van die gelden. ‘Natuurlijk kennen we Horizon 2020 van de EU en daar gaat zeker enige onderzoekinhoudelijke sturing vanuit. Er wordt bij het toekennen van gelden door Brussel wel gekeken of er partijen uit verschillende landen bij betrokken zijn en of onderzoek bijdraagt aan de ontwikkeling van de key enabling technologies, een van de speerpunten van het kaderprogramma. Maar ik zie geen expliciet beleid op het voorkomen van dubbelingen en of zelfs drie-dubbelingen. Die sturing heeft tot plusminus 2008 een tijdlang op de agenda gestaan van de Europese Commissie. Maar de laatste jaren is het stil op dat front.’
In de economische blokken China en de VS ziet hij veel meer centrale sturing: ‘Natuurlijk worden er in de VS ook door staten zoals Californië allerlei eigen innovatie-initiatieven uitgevoerd. Maar daarnaast is er een veel fermer federaal beleid dat, als eenmaal besloten is tot een bepaalde focus, snel en met veel geld wordt uitgevoerd. Voor zo’n krachtig, centraal beleid heerst er nu in Europa, in de context van de Brexit, niet het gewenste politieke klimaat. Met wel als resultaat dat er veel belastinggeld, steeds vaker dus door decentrale overheden en semi-overheidsinstanties, gestoken wordt in projecten waarvan je je kunt afvragen of die de concurrentiepositie van Europa echt versterken.’
De volledige artikelen over de effecten van de Brexit op de Nederlandse industrie en het gebrek aan centraal Europees innovatiebeleid worden gepubliceerd in de uitgave van Link Magazine die op 16 september verschijnt.
