Er zijn verschillende redenen voor bedrijven om een bestaand productie- of analysesysteem te vernieuwen of uit te breiden. Bijvoorbeeld omdat componenten – op termijn – niet meer leverbaar zijn, omdat software niet meer wordt ondersteund of omdat de kwaliteit, snelheid of capaciteit moet worden verbeterd. Systeemintegrator Batenburg Beenen weet wel raad met dit soort uitdagingen. Dit bedrijf kwam na een aanbesteding als beste partij uit de bus voor het reviseren en uitbreiden van een automatisch monster-analysesysteem in het microbiologisch laboratorium van Vitens. In het aangeboden Plan van Aanpak staan vooral de hechte samenwerking en het afbakenen van de wensen, eisen en mogelijkheden centraal.
Automatisch petrischaaltransport. Foto’s: Batenburg Beenen
Automatisch monster-analysesysteem gemigreerd en functioneel uitgebreid
Batenburg Beenen, met vestigingen in Heerenveen, Nijkerk en Zwolle, is gespecialiseerd in het ontwerpen en realiseren van complete besturingsinstallaties voor klanten in de sectoren food & beverage, machinebouw, chemie, infra- en watertechnologie. Bij het bedrijf, dat onderdeel is van Batenburg Techniek (meer dan 1.200 medewerkers), werken ongeveer 240 mensen die automatiseringsprojecten vanaf ontwerp tot en met oplevering kunnen realiseren.
Naast nieuwbouw is het migreren van bestaande productieautomatiseringssystemen een belangrijke activiteit van Batenburg Beenen. Er wordt daarbij onder meer bekeken welke risico’s een bedrijf loopt op bijvoorbeeld langdurige productiestilstand of kwaliteitsverlies indien met oudere productiesystemen wordt doorgewerkt. ‘Zijn cruciale componenten niet meer leverbaar of worden hardware en software niet meer ondersteund, dan lopen bedrijven uiteraard een groot risico’, aldus Auke Donga, projectleider bij Batenburg Beenen. ‘Bij uitval staat dan vaak langdurig de productie stil. Om dit en hoge gevolgkosten te voorkomen of in ieder geval te beperken, is het belangrijk om de actuele status van alle systeemcomponenten te kennen.’ Is het eind van de (service)levensduur in zicht, dan is het zinvol om het systeem of de machine tijdig te reviseren of te migreren’, stelt Donga. ‘Dat kun je beter gepland doen, in plaats van hiertoe door een defect gedwongen te worden. En als je dan toch gaat reviseren en dus veelal ook moet engineeren, is het meestal interessant om de functionaliteit, de automatiseringsgraad en wellicht de veiligheid te verbeteren. Vaak sluiten deze toch al niet meer aan op de huidige eisen en mogelijkheden. Hoe ver je daarbij gaat, dat bepaalt de klant. Dat heeft uiteraard ook met het budget te maken.’
Food en water
‘In Noord Nederland zijn we een van de grootste spelers op het gebied van systeemintegratie’, vertelt Jos Gräfe, tendermanager bij Batenburg Beenen. ‘We doen veel in de foodwereld, bijvoorbeeld voor FrieslandCampina. Ook hebben we veel kennis en ervaring op het gebied van systemen, die worden gebruikt in de afvalwater- en drinkwaterwereld. Zo bewaakt Vitens Leeuwarden mede met door ons ontwikkelde en gebouwde systemen 24/7 de kwaliteit van ons drinkwater in haar AC Laboratorium. Voor hen zijn we met name een interessante partner omdat we knowhow en ervaring hebben van zowel automatisering en machinebouw, als er wat speelt rond de productie, distributie en controle van drinkwater. Alle disciplines daarvoor hebben we in huis. Vanaf engineering, machinebouw, hardware en software tot de bouw van schakelkasten en montage en onderhoud op locatie.’
Robotcel voor monstername.
Het Vitens-laboratorium in Leeuwarden is een van de grootste waterlabs van Nederland. Daar wordt 24/7 de kwaliteit en veiligheid van het drinkwater gemonitord. Ook voert het Vitens-lab metingen en analyses uit voor derden. ‘Zo’n 15 jaar terug is dit laboratorium grotendeels geautomatiseerd’, vertelt Gräfe. ‘Alles in het laboratorium werkt weliswaar goed, maar na al die jaren voldoet de technologie niet meer aan toekomstige standaarden en mogelijkheden kan voldoen. Ook worden sommige systemen niet meer geüpdatet en zitten er componenten in het analysesysteem waarvan de leverbaarheid niet meer kan worden gegarandeerd. Dat is normaal natuurlijk na vijftien jaar. Maar los van de migratie en modernisatie wil Vitens het geautomatiseerde monster-analysesysteem ook opwaarderen zodat een grotere analysecapaciteit ontstaat. Waar Vitens in dit kader absoluut niet aan tornt, is de kwaliteit van metingen en analyses. Een leuke uitdaging voor onze technici om binnen het budget aan dit eisenpakket te voldoen.’
Link magazine september 2024. Thema: Elektrificatie/waterstof.
Vraag exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
Samenspel
‘In het project in het AC Laboratorium was er een mooi samenspel tussen de experts van Vitens en die van ons’, zegt Donga over het verloop van het vorige project. ‘Zij brachten vooral hun proceskennis in en wij onze expertise op het gebied van machinebouw en automatisering.’ Het geautomatiseerde analysesysteem in het lab bestaat onder meer uit de aanlevering van watermonsters, die met behulp van automatische analyse-units worden geanalyseerd. Binnen de units bewegen pipetteersystemen naar de reageerbuisjes, waarbij er geen monstermateriaal op een verkeerde plek terecht mag komen. Het vullen gebeurt volgens een specifieke routing die is vastgelegd in het besturingssysteem. Ook mogen de monsters maar een beperkte tijd aan de buitenlucht worden blootgesteld zodat hiermee qua snelheid terdege rekening gehouden moet worden. ‘Niet alleen wat dit betreft,, maar ook voor de capaciteit geldt: hoe sneller hoe beter. Hiermee hebben we bij de engineering dus terdege rekening gehouden.’
Reviseren of vervangen?
Hoe maak je de keuze tussen wat je gaat reviseren en wat je een-op-een vernieuwt? Gräfe zegt daarover: ‘Als ik het AC Lab-project als voorbeeld neem, dan hebben we ons qua engineering vooral gefocust op de handling van de monsters in het systeem. De feitelijke analysesystemen bouwen we uiteraard niet zelf, maar kopen we in en integreren we in de bestaande analyse-units. De units hebben we in dit geval gereviseerd terwijl we de PLC’s en de software volledig hebben vernieuwd.’
Ook voor het komende project in het nieuwe MB Lab is de uitdaging dat het laboratorium 24/7 in bedrijf is en niet compleet stilgelegd kan worden. ‘Daarmee vormt de planning van het project een aparte uitdaging’, beseft Gräfe. ‘In ons plan gaan we het project gefaseerd uitvoeren. Het doel is daarbij om de stilstand zo kort mogelijk te houden, omdat er in die tijd handmatige analyses moeten worden gedaan. Bestaande units worden zoveel mogelijk behouden en daar waar nodig gereviseerd, want Vitens hecht veel waarde aan duurzaamheid en circulariteit. Al in de ontwerpfase is er nauw overleg met Vitens over wat gereviseerd en wat nieuw gebouwd moet worden. Vervolgens zullen we de detailengineering en de realisatie voor onze rekening nemen.’
Toekomst
Welke wensen en opties heeft Vitens nog voor de nabije toekomst? ‘Ik denk dat er meer met vision en AI gewerkt gaat worden bij monster-analyses’, antwoordt Donga. ‘Vooral als er iets op kweek staat, wordt dat nu nog handmatig met microscopen bekeken. Maar dat kan wellicht ook heel goed met vision. Daar wordt nu mee geëxperimenteerd. Belangrijk is dat ze dankzij de revisie en migratie bij Vitens nu weer een volledig up-to-date labsysteem krijgen dat sneller is dan het systeem dat ze hadden en qua technologie weer jaren mee kan.’
