Deltares en WUR zijn een onderzoek gestart naar de relatie tussen de mate van droogte en de kans op natuurbranden in Nederland. We zien steeds vaker natuurbranden die langer aanhouden en grotere oppervlaktes bestrijken. Denk aan de recente grote branden in Canada en Catalonië. Ook in de Nederlandse duinen en in Limburg en Brabant waren er in de eerste helft van dit jaar al natuurbranden met flink veel schade als gevolg.
Cathelijne Stoof, pyrogeograaf bij Wageningen University & Research: “De relatie tussen droogte en natuurbranden ligt wat genuanceerder dan vaak wordt aangenomen. In Nederland zijn de meeste natuurbranden in de lente, als planten nog niet groen zijn na de winter. Dit is anders dan in Zuid-Europa, waar de meeste branden juist in de zomer zijn. In Nederland zijn in de zomer alle bomen en planten normaal gesproken groen en vochtig en komen natuurbranden eigenlijk alleen veel voor als er echt langdurige droogte is. Natuurbrandgevaar heeft dus niet alleen te maken met zomerdroogte, maar ook met droge periodes in het voorjaar.”
Er zijn in Nederland redelijk veel gegevens beschikbaar over de locatie, timing en duur van natuurbranden, én over mate van droogte. Het is alleen niet duidelijk genoeg hoe droogte en natuurbranden elkaar beïnvloeden. Voor droogte hebben we bijvoorbeeld meteorologische gegevens zoals neerslag en verdamping, maar ook gegevens over bodemvocht en grondwaterstanden. In 2022 waren er bijvoorbeeld meer dan 900 gemelde branden waarvan twee-derde op zandgronden. Daar zijn grondwaterstanden over het algemeen lager en droogt de bodem sneller uit.
Met nieuwe machine learningtechnieken gaan de onderzoekers van Deltares en WUR een model ‘trainen’ waarmee het verband tussen branden en droogte beter wordt begrepen. We hopen hiermee de voorspelling van timing en locatie van natuurbranden te verbeteren. Marjolein Mens, droogte-expert bij Deltares; ‘Op korte termijn kunnen we dan de inzet van de brandweer beter ondersteunen. Op lange termijn kan beleid bij het afwegen van droogtemaatregelen beter rekening houden met natuurbrandrisico’s’. Het model wordt in Nederland getest en bij goed resultaat kan de methode ook in het buitenland worden getoetst en eventueel doorontwikkeld.
We weten dat de kans op natuurbranden toeneemt naarmate het klimaat opwarmt en het droger wordt Daarmee nemen de gevolgen voor de maatschappij ook toe; een onbeheersbare natuurbrand met evacuatie kan consequenties hebben voor tienduizenden mensen. Naar schatting kosten Nederlandse natuurbranden aan brandweerinzet en natuurschade nu jaarlijks 5 miljoen euro. Dit neemt in 2050 toe naar 10 miljoen euro per jaar. Indien ook rekening wordt gehouden met het moeten afsluiten van wegen en beperkingen in recreatie, bijvoorbeeld het sluiten van campings, kan dit tot miljoenen euro’s per jaar extra kosten leiden. Margreet Van Marle van Deltares geeft aan dat een goede schatting van de gevolgen van natuurbranden vooralsnog ontbreekt. “Voorkomen van branden lukt niet altijd, maar we hopen met deze studie de voorspelbaarheid wel te verbeteren”. Bron WUR en Deltares
