Henk Smid, ceo van Variass en sinds oktober 2022 interim-ceo van zusterbedrijf AME, ziet veel fusies van mkb-bedrijven in Nederland mislukken. Daarom pakt hij de samenwerking tussen zijn bedrijven anders aan. Zowel Variass als AME vervaardigt hoogwaardige printplaten, modules en eindproducten. Niet alleen de overkomsten tussen de bedrijven zijn groot, ook de verschillen. Daarom kiest Smid voor samenwerking waar dat meerwaarde heeft. Met oog voor klanten, medewerkers en de continuïteit van beide bedrijven. Gelijktijdig faseert Smid zichzelf uit.
‘Maak een plan, bedenk wanneer en hoe je afscheid wilt nemen en wat je rol zal zijn in die laatste fase’, adviseert Smid eigenaren die hun bedrijf willen overdragen aan een volgende generatie.’ Foto’s: Chris Nap
‘Ik kan de lijntjes niet zomaar doorknippen’
Zowel Variass, met vestigingen in Veendam en Drachten, als AME in Eindhoven, is recent grotendeels eigendom geworden van de Vlaamse investeringsmaatschappij Gimv. In beide gevallen was gebrek aan opvolging de reden voor het meerderheidsbelang. Marc van Sloun, eigenaar en ceo van Applied Micro Electronics (AME), viel redelijk plotseling weg zonder zicht op een goede opvolger. Henk Smid, die geen opvolging voor Variass had, heeft zijn bedrijf verkocht aan Gimv. Omdat beide bedrijven in het verleden door de dga’s werden geleid en de samenwerking moest worden opgestart, werd Smid daarna ook aangesteld als interim-ceo van AME. Het idee erachter was dat Variass en AME gelijkwaardig zijn en elkaar over en weer iets te bieden hebben.
Cultuurverschillen koesteren
Acht maanden later blijkt dat te kloppen. Er is niet geprobeerd de twee organisaties krampachtig in een gezamenlijk keurslijf te dwingen. Beide labels blijven intact en klanten merken weinig wijzigingen. Geen van beide is dominant of wil de ander veranderen. Bestaande processen worden naast elkaar gelegd en waar mogelijk verbeterd. Smid zit wekelijks 2,5 uur in de auto richting Eindhoven en terug.
‘De cultuurverschillen zijn er, daar moet je niet aan rommelen’
Variass en AME koesteren hun cultuurverschillen. Smid ziet zichzelf als bewaker van het DNA van beide bedrijven. De oorsprong van AME ligt in de r&d. Later is het bedrijf zich ook op de productiekant van micro-elektronica gaan toeleggen. Bij Variass ging dat andersom en kwam een r&d-afdeling de productiekant versterken. Ze bedienen weliswaar andere klanten, maar gebruiken een vergelijkbaar machinepark, hebben hetzelfde besturingssysteem en – detail – hebben beide blauw als bedrijfskleur.
Van elkaar leren
De bedrijven maken gelijksoortige producten met een afwijkende serieomvang en zitten in verschillende sectoren. Smid: ‘De cultuurverschillen zijn er en dat zie je ook terug in de processen. Het zit in een andere denkwijze, het anders beoordelen van processen of een andere probleemaanpak. Daar moet je niet aan rommelen. Geef elkaar inzichten om te verbeteren. In een r&d-cultuur als die van AME is meer ruimte voor creativiteit. Bij een operational excellence-gedreven bedrijf als Variass zijn de zaken meer strak zwart-wit. Dat moeten we in mijn ogen lekker zo laten. En intussen roadmaps en kennis uitwisselen, van elkaar leren en verbeteren.’
De twee zusterbedrijven hebben een goede modus van samenwerking gevonden, vindt Smid. ‘Op r&d-gebied profiteert Variass in projecten van de kennis, ervaring en faciliteiten binnen AME. Variass kan AME meerwaarde bieden bij logistieke en productiviteitsvraagstukken. Over en weer kunnen we de rol van back-up bij calamiteiten vervullen. Beide zijn flexibeler in het plannen van hun capaciteit geworden. We kunnen samen beter groeien dan afzonderlijk. Onze continuïteit is verbeterd.’ Dat soort zaken is belangrijk om de risico’s goed te managen. Smid heeft alle topklanten gebeld om ze over de samenwerking te vertellen en kreeg louter positieve reacties, zegt hij.
Mooi sluitstuk
De continuïteit van Variass en AME staat hoog op de agenda van Smid. Toch is het voor Smid – 33 jaar na de oprichting van Variass – tijd om een stap terug te doen. Hij is begonnen met zichzelf uit te faseren, zoals hij het zelf noemt. ‘Bij de overname van Variass heb ik gezegd dat ik een constructieve rol wil spelen in de samenwerking tussen Variass en AME, maar ook dat ik na een aantal jaren weg zal zijn. Tot dat moment wil ik als ondernemer mijn kennis zoveel mogelijk overdragen aan de mensen om mij heen. Dat ik het proces van samenwerking kan begeleiden, is voor mij een mooi sluitstuk. Ik kan de lijntjes niet zomaar doorknippen.’ Het is voor Smid een ontwenningsproces, zo creëert hij afstand tot Variass. Hij vindt het heel belangrijk zelf te bepalen op welke manier hij afscheid neemt.
Link magazine april 2023, Thema: Parijs halen: De energietransitie. Vraag een exemplaar op bij de uitgever van Link magazine: uitgever@linkmagazine.nl
‘Bij AME is directeur Marc van Sloun die bijna vijfentwintig jaar bepalend was, redelijk plotseling weggevallen. Dan is zo’n bedrijf een anker kwijt en begint het een beetje te zweven. Als er dan mensen van buiten het bedrijf komen, ligt verandering van de kernwaarden van het bedrijf op de loer. Je moet dan goed kijken welke persoon er nodig is qua leiderschap en ondernemend vermogen. In het omgaan met dat soort veranderingen ligt de grootste uitdaging. Wat zijn de identiteit en cultuur van het bedrijf, en wat de succesfactoren? Dat bedoel ik met het DNA. Je bent als ceo tenslotte de rode draad en bewaker van de cultuur.’
Opvolging als uitdaging
Smid ziet voor veel bedrijven een uitdaging als het om opvolging gaat. ‘De komende tien jaar moet 70 procent van de familiebedrijven door vergrijzing van eigenaar wisselen. Ik zie gebeuren dat veel eigenaren en ondernemers dat opvolgingsproces veel te laat starten. Je moet op je 64ste niet denken: “Ik wil op mijn 65ste met pensioen”, als je dan nog moet beginnen met het verkopen van je bedrijf. Je moet een goed moment kiezen waarop je afscheid kunt nemen. Je bedrijf moet dan klaar zijn voor de volgende fase.’
Smid adviseert minimaal vijf jaar van tevoren met de voorbereidingen te starten. ‘Zorg dat je bedrijf ‘schoon’ is, verkoopklaar. Dus geen lastige dingen uit het verleden laten bestaan. Zorg dat er geen privé-zaken door de bedrijfsmatige zaken heenlopen. Maak een plan, bedenk wanneer en hoe je afscheid wilt nemen en wat je rol zal zijn in die laatste fase. Wat ga je nog doen en vooral, wat je ga je niet meer doen? Dat komt ten goede aan het bedrijf. Ik wil dat ik er gelukkig van word als ik hier over vijf jaar langsga en me realiseer dat ik de juiste keuzes heb gemaakt. Dat het is gelukt van AME en Variass 1+1=3 te maken.’
