‘Ketendwang’ was vandaag het kernwoord in de paneldiscussie die onderdeel uitmaakt van het vijfde symposium Circulaire Maakindustrie dat de Metaalunie en de FME – ditmaal online – organiseerde. Herman van Bolhuis, ondernemer en directeur van de 3D Makers Zone, wees direct de overheid en de grote oem’ers aan die met hun inkoopkracht de industriële toeleveranciers min of meer moeten dwingen circulair te gaan werken. Om eindelijk de snelheid erin te krijgen: ‘Circulaire businessmodellen worden al sinds de jaren tachtig gepredikt en door een klein aantal ondernemers gehanteerd, maar intussen is de rest van de industrie gewoon vrolijk doorgegaan met grondstoffen verbruiken.’ Met een hoge CO2-uitstoot als resultaat, zo hield FME-voorzitter en oud-Tata-topman Theo Henrar zijn gehoor voor, refererend aan TNO-onderzoek: ‘Als de Nederlandse industrie volledig circulair zou gaan werken zou dat 7,2 miljoen ton aan broeikasgasuitstoot schelen, de helft van de ruim 14 miljoen ton die de industrie in totaliteit uitstoot. Je hebt circulariteit nodig om de gestelde klimaatdoelen te halen.’
Herman van Bolhuis
Transparantie en digitalisering nodig
Om dat te bewerkstelligen bepleitte Van Bolhuis ‘open innovatie’: ‘Begin als ketenpartners er nu eens mee om de marge die je maakt aan elkaar kenbaar te maken. Die transparantie is nodig om samen tot werkelijk succesvolle circulaire businessmodellen te komen.’ Marc Hendrikse, boegbeeld topsector HTSM, benadrukte vervolgens ‘dat die ketendwang in feite al bestaat’. ‘De grote oem’ers in de hightech zijn het allang gewoon eisen te stellen aan hun toeleveranciers op het gebied van prijs en kwaliteit. Die kunnen daar gemakkelijk eisen op het gebied van circulariteit aan toevoegen. Maar, dat vergt wel digitalisering. Nu wordt smart industry-technologie ingezet om vooral logistieke informatie door de keten laten stromen. Circulaire businessmodellen vergen dat ook over de inhoud van de componenten, modules en producten data digitaal wordt uitgewisseld en vergaard. Over de hele keten, als het om metaalproducten tot en met de productiedata van Tata Steel.’ Wat Metaalunie-voorzitter Fried Kaanen van de Metaalunie bracht op het Circulaire Producten Paspoort. ‘Over zeven jaar moet dat systeem volkomen zijn ingedaald in de industrie. Dat betekent dat ook het mkb de verantwoordelijkheid moet nemen om daarin mee te gaan.’ Van Bolhuis wees op de blockchaintechnologie die zich uitstekend leent om al die productdata veilig en betrouwbaar in op te slaan, maar onderschreef ook dat veel mkb daar nog absoluut niet mee bezig is. ‘Maar circulaire businessmodellen zullen veel efficiënter blijken te zijn. Het vergt innoveren en dat vraagt – innoveren eigen – dat je eerst stuk maakt waar je succesvol mee bent.’ ‘Het wordt zaak dat ook mkb-bedrijven daarin hun verantwoordelijkheid nemen, omdat ze anders straks achterop raken’, vulde Henrar aan.
Link magazine editie oktober/november thema 2021: Data is key hoe kan het mkb daar winst mee maken? Lees Link digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl’
Theo Henrar
100 miljoen euro
Voor wat de hightech ketens betreft, aldus Hendrikse, hoeft het niet zo heel veel nieuws onder de zon te zijn: ‘Toeleveranciers in de sectoren hebben ook de software waarmee hun grote oem-klanten werken te geaccepteerd.’ Waarna Focco Vijselaar, directeur-generaal Bedrijfsleven en Innovatie van het ministerie van EZK, de rol van de overheid in deze erbij pakte. Ook die kan met financiële steun de transitie naar circulair versterken. ‘We gaan van scope 1 – wat er uit de schoorsteen komt – naar scope 2 – het verbruik van grondstoffen – naar scope 3 – wat er tijdens het eindgebruik aan ecologische footprint ontstaat. Er zijn tal van regelingen als de DEI+ die verruimd zullen moeten worden om ook het werken binnen scope 2 en 3 te stimuleren. Theo (Henrar, red.) en ik hebben onze inbreng aan de formatietafels gehad dus ik heb goede hoop dat hier wat van is terug te vinden in het nieuwe regeerakkoord.’ ‘Het kabinet moet als het om de circulaire economie het niet alleen houden bij mooie woorden, maar ook komen met daden en minstens 100 miljoen euro hiervoor vrijmaken’, zo sloeg Henrar namens de FME zijn piketpaal.
