Onderzoekers Rens Brankaert en Rik Ossenkoppele zijn onderscheiden met de Young Outstanding Researcher Award 2021. De Eindhovense onderzoeker krijgt de onderscheiding in de categorie ‘onderzoek ten behoeve van de huidige generatie’. Een tweede onderscheiding ging naar Rik Ossenkoppele, onderzoeker aan het Amsterdam UMC, in de categorie ‘onderzoek ten behoeve van toekomstige generaties’. Hij doet onderzoek naar PET-hersenscans om dementie steeds eerder en nauwkeuriger vast te stellen. Volgens Alzheimer Nederland, die de prijs uitreikt, gaan Brankaert samen met Rik Ossenkoppele prijswinnaars “het verschil maken in innovatief dementie-onderzoek”. Aan de onderscheiding, die is bepaald door een publieksjury, is een geldbedrag verbonden van 100.000 euro.
Brankaert ontwerpt ‘warme technologie’ voor ouderen met dementie. “Warme technologie is gebruiksvriendelijk, niet stigmatiserend en houdt rekening met zowel de gebruiker als zijn omgeving”, zegt Rens Brankaert. In de komende jaren wil Brankaert dit concept verder ontwikkelen en op de kaart zetten, om zo de impact ervan te vergroten.
INNOVATIEKRACHT
Volgens Alzheimer Nederland zijn jonge onderzoekers belangrijk voor de innovatie binnen het dementieonderzoek. “Dit jaar is de innovatiekracht van deze groep extra duidelijk. De twee winnaars hebben de potentie om bepalend te zijn voor het dementieonderzoek in de komende decennia.”
Brankaert, universitair docent bij Industrial Design, en ook verbonden aan het Center for Humans and Technology en Fontys Hogescholen, is erg blij met de prijs. “Dit is een grote eer en een blijk van waardering voor mijn werk en dat van mijn collega’s”.
De onderzoeker houdt zich al vanaf zijn afstuderen bezig met de combinatie van technologie en dementie. Zo ontwierp hij in 2015 mee aan het Welthuis kompas, een simpel navigatiestysteem voor mensen met dementie.
Een ander mooi voorbeeld van ‘warme technologie’ is Living Moments, een apparaat dat digitale berichten bijna automatisch omzet naar geprinte kaarten met geluid en beeld.
“Living Moments heeft een printer waar een papieren postkaart uitkomt met een bericht en foto. Vervolgens kan de gebruiker die in het systeem zetten om nog iets extra’s te horen en te zien. De persoon met dementie kan vervolgens heel eenvoudig een reactie geven in de vorm van een smiley of een gesproken berichtje.”
Het apparaat, dat Brankaert heeft ontworpen samen met promovenda Myrte Thoolen, zal ook meedoen aan de TU/e Contest van het innovation Space.
Toegepast onderzoek
Alzheimer Nederland is van oorsprong een organisatie met als doel de ziekte te bestrijden, maar zij ziet nu ook steeds meer de noodzaak om de groeiende groep mensen met dementie te ondersteunen met technologie. De oriëntatie van fundamenteel onderzoek voor de lange termijn is daarom verbreed naar toegepast onderzoek, zoals de ontwikkeling van technologie die snel in te zetten is.
Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
Brankaert heeft volop plannen voor besteding van de 100.000 euro. “Ik wil een prototype-serie van het Welthuis kompas ontwikkelen, zodat daar vervolgonderzoek mee kan worden gedaan. Verder wil ik de doelgroep sterker betrekken bij dat nieuwe expertisecentrum. We hebben via KBO Brabant al een buurthuis in Oud-Strijp in Eindhoven op het oog als betrokken community.”
Rik Ossenkoppele. Foto Alzheimer Nederland
Rik Ossenkoppele doet onderzoek naar PET-hersenscans om dementie steeds eerder en nauwkeuriger vast te stellen. Hij wil met deze YOR-award werken aan ‘Hersenveerkracht tegen de ziekte van Alzheimer’. Met zijn onderzoek wil hij erachter komen welke ziekteprocessen er spelen en welke processen juist voor weerbaarheid van het brein zorgen. Met meer kennis hierover wil hij een bijdrage leveren aan een behandeling op maat. Met deze prijs wil Alzheimer Nederland jonge onderzoekers behouden voor het dementieonderzoek en het onderzoek naar oplossingen voor huidige én toekomstige generaties van patiënten en mantelzorgers versnellen.
Rik legt zijn onderzoek uit: “een van de oorzaken van de ziekte van Alzheimer is het samenklontering door het eiwit Tau. Met mijn onderzoek probeer ik te ontdekken welke biologische factoren meehelpen om de schade die ontstaat door dit eiwit te beperken. Met de YOR-award komt mijn onderzoek in een stroomversnelling en hopen we in de toekomst beter te begrijpen waarom sommige personen met veel schade hun geheugen toch op peil kunnen houden terwijl andere met weinig schade al forse geheugenproblemen ervaren. De sleutel voor de oplossing van dit probleem licht volgens mij in het beter begrijpen van de verschillen tussen mensen in hoe de ziekte zich klinisch en biologisch manifesteert. Als we dit weten kunnen we de biologische mechanismen die mensen weerbaarder maken tegen de gevolgen van hersenschade mogelijk inzetten om minder weerbare mensen in de toekomst beter te beschermen en zo dementie te voorkomen of uit te stellen”.
Ook genomineerd: Hanneke Rhodius-Meester
In de andere categorie ‘onderzoek ten behoeve van de huidige generatie’ was Hanneke Rhodius-Meester van Alzheimercentrum Amsterdam genomineerd. Als klinisch geriater wil dr. Hanneke Rhodius-Meester vragen als ‘Dokter, wat heb ik?’, ‘Wat kan ik ertegen doen?’ en ‘Hoe gaat het verder?’ van haar patiënten met geheugenproblemen beantwoorden. Maar, antwoorden zijn er onvoldoende. Daarom ontwikkelt ze een computertool die, met behulp van kunstmatige intelligentie, verschillende testresultaten van de patiënt combineert en overzichtelijk weergeeft. Hiermee krijgen zowel de patiënt als de arts meer inzicht in wat er aan de hand is, met meer nauwkeurigheid en meer zekerheid.
