Dat de levering van Chinese onderdelen ooit zou kunnen opdrogen komt voor Variass als een verrassing. Door snel te handelen en onderdelen in te kopen uit onder andere landen, draait de productie door. Toch houdt directeur en eigenaar Henk Smid rekening met twintig procent omzetverlies door de coronacrisis. ,,We zijn een gezond bedrijf, ontslagen proberen we zoveel mogelijk te voorkomen.’’
Ver voor de eerste besmettingen door het coronavirus in Nederland stokte de levering van onderdelen uit Wuhan. Voor Smid volslagen onverwacht. ,,Tachtig procent van onze elektronica onderdelen komt daar vandaan. We maakten ons toen zorgen, zonder écht te weten welke impact het zou hebben.’’ Eerst kijkt hij nog een beetje de kat uit de boom. ,,Noordelijke nuchterheid.’’ Maar met de komst van het virus in Europa neemt hij meteen maatregelen. ,,Geen bezoek meer aan klanten en leveranciers.’’ Als duidelijk wordt dat er risicogroepen zijn moeten medewerkers die gevoelig zijn voor het virus thuiswerken. ,,Dat is tot nu toe geen optie geweest. Ik wil iedereen zoveel mogelijk op locatie hebben, we zijn immers een maakbedrijf. Nu doen we de dingen op opstand die op afstand kunnen.’’ Inmiddels wordt er druk ‘gevideocalled’ met klanten, leveranciers en interne werkoverleggen vinden ook online plaats.
Meet & Eat
Tot nu toe kent Variass bij medewerkers en hun familie en vrienden geen enkel coronageval. ,,Dat is goed nieuws, maar ook een beetje eng. Want je hoort van steeds meer mensen dat het virus ze te pakken heeft. Ik merk dat de spanning onder medewerkers daarom wel toeneemt. Bij elk kuchje schrikken mensen, maar dat verandert gelukkig snel. In eerste instantie hebben we gezegd, iedereen met een snotterbel blijft thuis. Toch werkt met duidelijke afspraken 85 procent van onze medewerkers gewoon op locatie.’’ Borden in de fabriek vermelden gedragsregels: houd afstand en vermijd contact. Werkcellen zijn aangepast op meer onderlinge afstand en sommige medewerkers hebben een andere werkplek gekregen. ,,Iedereen haalt zijn eigen koffie en om de beurt mag iedereen naar binnen. Dat bedenken mensen zelf ook al.’’ Deurklinken en toetsenborden worden dagelijks meerdere keren schoongemaakt. ,,Normaal gesproken spreekt het management met de medewerkers in de ‘Meet & Eat’-ruimte. Dat kan niet meer.’’ Nu communiceren Smid en de andere managers via digitale memo’s. Daarin wordt gevraagd om flexibel te zijn. ,,Om aan je verplichtingen te kunnen voldoen. Dat moet voor iedereen duidelijk zijn.’’
Nul
Na wat kleine problemen loopt de productie met onderdelen uit China, Italië en Frankrijk nu redelijk door. Mede dankzij de voorraad die Smid inmiddels heeft aangelegd. De verkoop op verschillende markten is echter vrijwel volledig stilgevallen. ,,Bijvoorbeeld winkeldiefstalbeveiliging. Er wordt geen nieuwe winkel meer geopend. En producten op locatie installeren kan ook niet meer. Alles voor mei en juni voor deze markt is gecanceld. Leveringen staan volledig op nul. We bekijken dagelijks hoe de wereld eruitziet en wekelijks bespreken we de lange termijn. Voor zover dat kan natuurlijk. Tot aan de zomervakantie ondervinden we met onze voorraad bijna geen hinder in de productie.’’ Smid weet dat sommige klanten het zwaar hebben, maar wat dit voor Variass betekent is nog onduidelijk. ,,Over drie maanden ziet de wereld er hopelijk weer heel anders uit. Komen we in een recessie en is iedereen afwachtend? Ik weet het niet. We zijn een gezond bedrijf. Ook ben ik positief over de overheidsmaatregelen en wat banken doen. Deze periode komen wij wel door.’’ Ontslagen probeert Smid te voorkomen. ,Als hij al stappen moet nemen, dan is het in de flexibele schil. ,,We lossen het zoveel mogelijk samen met onze medewerkers op.’’
,,Als je in een keten werkt, kun je niet zomaar sluiten. Dan heb je de verantwoordelijkheid om samen de keten overeind te houden.
Second source
Met verbazing ziet Smid dat veel bedrijven in de maakindustrie na een paar weken al zorgen hebben. ,,Als je in een keten werkt, kun je niet zomaar sluiten. Dan heb je de verantwoordelijkheid om samen de keten overeind te houden. Daarom zetten wij alles op alles om aan onze verplichtingen te voldoen.’’ Dat vereist veel communicatie met klanten en leveranciers. ,,We zijn afhankelijk van bepaalde landen, maar wij hebben altijd een second source. Je moet alternatieven hebben en tegelijkertijd de markt goed in de gaten houden. Als straks de verkoopmarkt wegvalt en wij hebben voorraden, daar word ik ook niet blij van.’’ Daarom doet Smid doorlopend risicoanalyses. ,,Wat zijn onze kritische markten en processen? Hoe gevoelig zijn we eigenlijk?’’ Mensen die bij kritische processen betrokken zijn heeft Smid uit elkaar gehaald en sommigen werken thuis. ,,Over ons hoeven klanten en leveranciers zich dus voorlopig geen zorgen te maken.’’
Kansen
Spannend? ,,Zeker, maar ik vind het ook wel weer een uitdagende spanning buiten onze ‘comfort zone’. Een paar uur per dag ben ik bezig met de vraag: wat betekent dit nu weer? Zo proberen we zoveel mogelijk onrust onder ons personeel te voorkomen.’’ Met 350 leveranciers wereldwijd is Smid genoodzaakt om te schuiven met planningen. ,,Dat is niet altijd leuk. Sommige leveranciers lopen nu extra hard, terwijl anderen zich verschuilen achter corona. Op het eind moeten we die status opmaken. Nu is het de uitdaging om het beter te doen dan de concurrent. Pijn bij anderen geeft kansen voor ons.’’
Kennisdelen
Hoe Smid hier sterker uitkomt? ,,Kennisdelen hoort hierbij. Je moet open staan voor nieuwe dingen en voor elkaar. Dat zie ik nu ook weer. Er zijn altijd kansen! Niet afwachten, maar keuzes maken en stappen zetten en bewegen op gepaste afstand.’’ Smid vindt het oplossen van deze crisis dan ook een verantwoordelijkheid van iedereen. ,,Overheid, werkgever en werknemer, we zullen er samen doorheen moeten. Deze leerschool is hard. We worden ons nu bewust dat we te veel afhankelijk zijn van de lage-lonen-landen. Bepaalde zaken moeten we écht dichterbij huis organiseren, want een crisis als deze kan zo weer toeslaan.’’
