Twee FUMO3 3D-printers worden reeds geassembleerd, de komende maanden worden er nog zes gebouwd. En vanaf eind dit jaar gaat Bond High Performance 3D (BOND3D) daarmee de eerste functionele producten voor de markt produceren. Producten van het ultra high performance polymeer (uhpp) PEEK van een zeer homogene kwaliteit. Veel homogener dan die van de Amerikaanse marktleider in kunststof-printers, Stratasys, claimt ceo Gerald Holtvlüwer van de Enschedese start-up. Het is met name op basis van die prestatie dat hij verwacht de komende vijf jaar op te schalen van de huidige nul euro omzet naar een van 50 miljoen.
Met de technologie van BOND3D kunnen zeer fijne structuren worden geprint, opgebouwd uit lijntjes van niet meer dan 0,35 millimeter. Foto: BOND3D
‘Geen concurrent kan de kwaliteit van onze producten benaderen’
Op een van de sheets die Holtvlüwer tijdens de persmeeting eerder deze zomer toont, is links een dwarsdoorsnede te zien van ultra high performance polymeer dat 3D is geprint door een machine van Stratasys. Zichtbaar is een verzameling bolletjes met vrij veel ruimte ertussen. De opname rechts, van een dwarsdoorsnede van het PEEK (polyetheretherketone) dat BOND3D heeft kunnen produceren, laat een aaneengesloten vlak zien: materiaal met een hoge isotropische sterkte, wat wil zeggen dat de eigenschappen in alle richtingen identiek zijn. Dit betekent dat er een complex gevormde manifold (spruitstuk) mee geprint kan worden die een druk van 115 bar aankan bij een wanddikte van slechts 1,3 millimeter.
‘We willen niet dat andere bedrijven met onze machines grootschalig aan de slag gaan’
Sterk en licht
Voorts heeft het materiaal alle andere eigenschappen van PEEK: hitte- en koudebestendig, sterk en licht. En bio-compatible, dus te gebruiken als implantaat, schetst de ceo. Dit resultaat is onder meer mogelijk, vervolgt hij, doordat niet de gangbare kunststof draad (filament) als voeding wordt gebruikt, maar staafjes van enkele millimeters dik. Ook telt de nauwkeurige bestuurbaarheid van de printkop, dankzij de in-huis ontwikkelde besturingssoftware. Voor de verhoging van de sterkte vindt het printproces plaats in een oven, op 200 graden Celsius. De snelheid ligt inmiddels op 35 kubieke centimeter per uur, wat volgens Holtvlüwer vergelijkbaar is met die van de Stratasys uhpp-printer.
30 miljoen nodig
Het eerste idee is afkomstig van Wim Brink, investeerder en bekend als voormalig eigenaar van trekhakenfabrikant Brink, met wie collega-investeerder Holtvlüwer in 2016 in contact kwam. De verwachting toen was dat het marktrijp maken enkele miljoenen zou gaan kosten. Inmiddels is er plusminus 15 miljoen euro geïnvesteerd en de ceo verwacht dat er nog wel zo’n 30 miljoen nodig is voordat er serieus omzet gedraaid gaat worden. Geld dat tot nog toe afkomstig is van hemzelf en Brink, maar ook van de Enschedese system supplier en oem’er Demcon. Twintig van de zestig personeelsleden staan bij Demcon op de loonlijst en de start-up maakt gebruik van de incubatorfaciliteiten in de huisvesting van Demcon op het Business & Science Park tegenover de campus van Universiteit Twente.
In Nederlandse handen
Recentelijk is er een vierde investeerder bijgekomen: het Britse beursgenoteerde Victrex, fabrikant van onder andere PEEK. Dit bedrijf heeft als strategie hoger in de keten terecht te komen, om ook producten gemaakt van het eigen granulaat op de markt te brengen. Victrex heeft veel materiaalkennis en een wereldwijd sales- en servicenetwerk. Het biedt het Enschedese bedrijf toegang tot de markten die het voor ogen heeft: de hightech machinebouw, aerospace, automotive en ook de medtech. ‘Nee, Victrex heeft geen meerderheidsaandeel. Dat is in Nederlandse handen’, verzekert Holtvlüwer desgevraagd. ‘Ik denk niet dat de financiering de komende jaren een probleem zal worden.’
Nabouwen
BOND3D kiest er bewust voor in eerste instantie met hun machines geproduceerde producten op de markt te brengen, en niet de 3D-printer zelf. ‘De kwaliteit van onze producten is zo hoog, geen concurrent kan dat benaderen’, vertelt Holtvlüwer, terwijl hij een paar kleine implantaten van een zeer fijne 3D-structuur (opgebouwd uit lijntjes van 0,35 millimeter) laat rondgaan. ‘Daarom willen we niet dat andere bedrijven met onze machines grootschalig aan de slag gaan. Ook lopen we dan de kans dat partijen onze machine gaan nabouwen, ondanks de patenten die erop zitten.’ De productenmarkt kan verder verruimd worden door met de klant mee te engineeren aan het product. Vermarkten van de printers op de langere termijn sluit de ceo echter niet uit.
Demcon Technology Center
Regionale metaalbedrijven
De FUMO3, de eerste printer waarmee op commerciële basis producten geprint moeten gaan worden en waarvan er nu twee worden geassembleerd, bestaat uit ongeveer 5.000 onderdelen. Daarvan zijn er zo’n 1.500 door de mensen van BOND3D ontworpen en het bedrijf klantspecifiek toegeleverd. Het frees- en plaatsnijwerk voor de modulair opgebouwde printer hebben metaalbedrijven uit de regio gedaan. In het opengewerkte prototype elders op de vloer is de nodige pneumatiek van Festo zichtbaar, naast sensoren van onder andere Sony. Ook werken de veelal universitair geschoolde mensen van BOND3D samen met wetenschappers van de University of Exeter, die een onderzoeksgroep heeft op het gebied van het 3D-printen van high performance polymeren. Via deze universiteit is de Enschedese start-up in contact gekomen met Victrex, aldus Holtvlüwer.
Make Next
Bond High Performance 3D maakt sinds vorig jaar deel uit van het selecte groepje starters dat is toegelaten tot de Make Next Platform Accelerator. Dit initiatief van ASML, Huisman, Vanderlande en de Stichting TechnologieRating, waarin ook Lightyear (zonne-energie aangedreven auto’s, Helmond), SMART Photonics (fotonica, Eindhoven) en Clear Flight Solutions (ornithopter, Enschede) zijn opgenomen, biedt technologische kennis en marktkennis plus een wereldwijd netwerk. De accelerator staat open voor jonge ondernemingen waarvan de initiatiefnemers verwachten dat die binnen vijf jaar zullen doorgroeien naar een omzet van 50 miljoen euro. Tegen die tijd wil Gerald Holtvlüwer rond de driehonderd mensen op de loonlijst hebben staan, gehuisvest in de nieuwbouw die hij voor later voor ogen heeft. Voordien verkast de onderneming in september naar het Demcon Technology Center aan de Hengelosestraat in Enschede.
