Energietransitie: veel laaghangend fruit wacht om geplukt te worden
Als bestuurslid van de Federatie Elektrotechniek (Fedet) was ik onlangs in gesprek met leden van de Tweede Kamer. Om onder meer onze inzichten en kennis vanuit de praktijk met hen te delen over reductie van CO2 en de transitie naar een gasvrije maatschappij. Een van hen antwoordde op iedere suggestie “Ja, maar….” Dat lijkt me niet het goede antwoord. Om allerlei (klimaat)doelstellingen nog te kunnen behalen, is het namelijk écht tijd om actief aan de slag te gaan. Niet maren, maar doen.
Nog dit jaar zullen de dieselaggregaten uit de Amsterdam ArenA verdwijnen. Speciaal voor de ArenA is een zeer grote batterij gebouwd die bestaat uit 280 gebruikte Nissan LEAF-accu’s en Eaton omvormers. Het is het grootste opslagsysteem van gebruikte accu’s in Europa voor commerciële doeleinden, met een capaciteit van 4 megawatt. De batterij is groot genoeg voor de ArenA om volledig zelfvoorzienend te zijn, ook tijdens grote evenementen. Sterker nog, de batterij beschikt over voldoende opslagcapaciteit om straks energie – voortkomend uit 4.200 zonnepanelen op het dak – te kunnen leveren aan de directe omgeving. Oftewel: de ArenA verandert van een grote energieconsument in een speler op de energiemarkt en levert een belangrijke bijdrage aan de energietransitie en dus ook aan verduurzaming. Het is mooi dat Eaton bij dit project het energiesysteem mag realiseren.
DC
Dit brengt me ook bij de consument, die waarschijnlijk vanaf 2020 niet meer van de salderingsregeling voor het terug leveren van duurzame elektriciteit gebruik kan maken. Een regeling die in mijn ogen duurzame innovatie juist heeft afgeremd, maar dat terzijde. Een goede optie ter vervanging van de salderingsregeling is om stimuleringsmaatregelen te initiëren voor het thuis opslaan van energie. Bijvoorbeeld in second life battery packs. “Ja, maar….”. Ik zal niet uitweiden over de riposterende woorden van het kamerlid, maar een alternatief kreeg ik niet te horen. Dat terwijl het volgens mij een uitstekend idee is in ons streven naar CO2-reductie en zeker omdat we erin slagen om DC netwerken (gelijkstroom) aan te leggen. Stel je eens voor: een huis met zonnepanelen, een elektrische auto op de oprit. Nu gaat het opladen van het voertuig via het stroomnet, waarbij de gelijkstroom van de zonnepanelen wordt omgezet in wisselstroom voor het elektriciteitsnet en de wisselstroom van het elektriciteitsnet weer wordt omgevormd in gelijkstroom voor het accupakket van de auto. Die omzettingsstappen kun je vermijden, waardoor je veel energieverlies voorkomt. Dat is interessant omdat veel apparaten op gelijkstroom – zoals auto’s, ledverlichting, computers en telefoons – een groot deel van het elektriciteitsverbruik uitmaken. Als je deze gelijkstroom apparaten direct ‘koppelt’ aan de zonnepanelen heb je minder spanningsverlies en dus meer rendement. Tel uit je winst.
Laaghangend fruit
Een van de grootste uitdagingen de komende jaren is het optimaal gebruik van de huidige energienetwerken. Een groter aandeel duurzame energie binnen de gehele energiemix is van belang om de klimaatdoelstellingen te halen. Dat juich ik samen met de 174 leden van Fedet toe. Eén van de mogelijkheden daartoe is om de bestaande infrastructuren te optimaliseren. Hiertoe bestaan tal van mogelijkheden. Zo deden vijftien partijen, waaronder Gasunie en Essent, een oproep om de verkoop van gasgestookte cv-ketels binnen drie jaar te verbieden. Het uitbannen van aardgas betekent overstappen op elektrische en thermische oplossingen, waarbij de warmtepomp een veelgebruikte oplossing is. Bijvoorbeeld door het omvormen van de huidige cv-ketels naar hybride warmtevoorzieningen, het toepassen van warmtenetten en de inzet van (elektrische) infrarood warmteoplossingen en zonneboilers.
Andere voorbeelden van laaghangend fruit zijn bijvoorbeeld:
- de verdere uitrol van PV(T) panelen waarbij gelijktijdig elektriciteit en warmte wordt opgewekt;
- het gebruik van home automation met sensoren, in combinatie met een slimme meter;
- de al benoemde inzet van thuisaccu’s voor huishoudens.
De inzet van deze en soortgelijke instrumenten sluit ook aan bij de ambities van het kabinet rondom minder uitstoot door woningen, zoals de ‘City Deal’ die onlangs door staatssecretaris Van Veldhoven (I&W) werd gesloten. Namens Fedet hebben we Den Haag verzocht om snel werk te maken van deze spoedig uitvoerbare maatregelen. Het laat zich raden wat het antwoord van dat ene kamerlid was: “Ja, maar….”.
LED verplichten
Er is simpelweg nog veel onbenut potentieel waar het gaat om de rol van de Rijksoverheid als aanjager van duurzaamheid en circulariteit. Het regeerakkoord gaat per 2030 bijvoorbeeld uit van een reductie van 1 Megaton door zuinige verlichting. Dit is te realiseren als Nederland het gebruik van ledverlichting verder uitrolt. Momenteel is naar schatting van de markt nog maar 10 procent led, terwijl 1/6 van het Nederlandse stroomverbruik op gaat aan verlichting. Nu de grootste CO2-uitstoot komt van woningen, kantoren, winkels en ziekenhuizen, levert (verplichte of gestimuleerde) toepassing van ledverlichting ook binnen de bebouwde omgeving de grootste winst in het terugdringen van de broeikasemissie op korte termijn. Hier kan de Rijksoverheid als launching customer het juiste voorbeeld geven, door de inzet van led te verplichten voor overheidsgebouwen en ziekenhuizen. En met lagere overheden kan zij convenanten sluiten voor datzelfde doel. Ik zou zeggen: niet maren, maar gewoon doen.
Matty Hummelink, general manager Eaton Industries Benelux
