Slimmer en sneller zijn dan je concurrent: hoe krijg je dat voor elkaar als toeleverancier? Waarin investeer je, hoe ver digitaliseer je en – heel belangrijk – hoe waak je over je menselijk kapitaal? Daar ging het over tijdens het Link Industriedebat, powered by ABN Amro, tijdens vakbeurs ESEF/Technishow. Link organiseerde het in samenwerking met Jaarbeurs, NEVAT en FPT/Vimag. Alvast één wijze les: ‘Heb je het een beetje leuk met elkaar binnen het bedrijf, dan vorm je een onverslaanbaar team op de markt.’
Foto Maarten Hartman.
Link Industriedebat op ESEF/Technishow
‘Het lijkt hier wel een silent disco’, zegt iemand in het ad hoc theater van Hal 7 in de Jaarbeurs in Utrecht. Het Industriedebat is op de beursvloer van ESEF/Technishow en daarom hebben alle negentig toehoorders een koptelefoon op om de panelleden te kunnen verstaan. Dat is even wennen, maar het maakt wel dat iedereen heel geconcentreerd luistert. Naar area sales manager Ben Verduijn van Renishaw Benelux uit Breda bijvoorbeeld, die bijna op het eind van het debat nog even de knuppel in het hoenderhok gooit (‘Dat vind ik altijd leuk om te doen’, zegt hij later bij de borrel). Het van oorsprong Britse Renishaw is al meer dan veertig jaar specialist in het opsporen, aanpakken en beheersen van afwijkingen in productieactiviteiten. ‘Wie heeft het over Industrie 4.0? We zijn nog niet eens bij Industrie 2.0’, ruit Verduijn de zaal op. ‘Weet je wat het is met al die prachtig mooie machines die hier op de beursvloer staan uitgestald? Bedrijven investeren erin en gebruiken vervolgens lang niet alle mogelijkheden.’ Bij de zelfdenkende machines van de toekomst moet alle mensinterventie eruit, vindt hij. Alles moet vooraf idiot proof gemaakt zijn. Alles in het productieproces moet kloppen. De machines van de toekomst zijn veel te complex om ter plekke eens even rustig over alles na te gaan staan denken. ‘Tot voor kort was het: “Help, mijn goede freezer of draaier is ziek, de machine kan niet draaien.” Nu moeten vakmensen alle kennis vóóraf in het systeem brengen, zodat die machine 24/7 voor je kan werken.’ Procescontrole, daar gaat het om. Tijdens het draaien is de machine compleet aan zet, niet de bediener. ‘Zet dat ding aan en vertrouw erop.’
Weerbarstig
Die omslag in denken en doen vraagt nogal wat binnen de fabrieken. ‘Digitalisering klinkt in theorie heel mooi, maar is in de praktijk nog weerbarstige materie’, aldus algemeen directeur Wim Simons van Timmerije uit Neede, specialist in kunststof spuitgieten. ‘We hebben samen met onze toeleverancier geweldige MES-software (Manufacturing Execution System, red.) ontwikkeld, maar het blijkt moeizaam en tijdrovend om alle fouten eruit te halen. Heb je alles netjes geïmplementeerd en wil je inloggen, staat er ineens ‘error’. Na lang zoeken kwamen we erachter waarom dat was: omdat toevallig de caps lock aan stond. Leuk hoor, al die software en die Industrie 4.0.’
Links Henk Jansen, Frank Biemans midden en rechts Wim Simons. Foto Maarten Hartman.
Geen foutloze software
Directeur Frank Biemans van BMO Automation in Nederweert, producent van robotcellen voor de belading van draai- en freesbanken en steeds meer bezig met het ontwikkelen en leveren van software voor uitgebreide, slimme data-analyse, voelt zich aangesproken. ‘Geloof mij, software zonder fouten bestaat niet. Ook de grote jongens kampen daarmee. In 8.000 regels code zitten bugs, maar vertel eens, hoeveel fouten zitten er in 8.000 regels handgeschreven tekst?’ Valideren van software is van groot belang. En geef niet altijd de software de schuld. Verkeerde invoer door users of een niet goed ingericht proces, kan ook de oorzaak van fouten zijn.’ Wim Simons op de kruk naast hem lacht: ‘Ik ben zo’n user. Ach ja, dat botst wel eens met de bedenkers.’
Het komt allemaal goed, verwacht directeur Katja Pahnke van het TU/e High Tech Systems Center. ‘Er komt steeds meer slimmigheid in die zelflerende machines. En wat te denken van digital twin technology om vooraf uitgebreid te onderzoeken hoe systemen zich gedragen?’
Werkplezier
Debatleider Gu van Rhijn, senior projectmanager & researcher van TNO Work & Productivity wil weten hoe het met de mensen zit in die fabrieken van de toekomst. Hoe krijg je de medewerkers mee, die al heel lang bij je werken en drijven op ouderwets vakmanschap?
‘Heb je alles netjes geïmplementeerd en wil je inloggen, staat er ‘error’’
Digitalisering op de werkvloer is soms een opgave, weet Corné van Opdorp, directeur van de BOZ Group uit Bergen op Zoom, topspeler in plaatverwerking. ‘Het is goed om alles zo uitvoerig mogelijk te testen. We hebben een werkwijze geïntroduceerd waarbij de mensen veel minder tijd kwijt zijn met lopen en zoeken. Maar de kwaliteit van het werk ging juist tijdelijk ietsjes omlaag, omdat het werkplezier wat daalde. Medewerkers zien dat verdere digitalisering de weg is, maar het is wennen. Bij nieuwe krachten is het makkelijker, die sluiten makkelijker aan.’
Papadag
BMO Automation heeft veel jongere medewerkers, vertelt Biemans. De digital natives zijn flexibel, BMO heeft ze hard nodig gezien zijn enorme groei, maar het vraagt veel aandacht om ze lange tijd te behouden voor het bedrijf. ‘De één wil vier dagen werken, de ander wil een papadag. Kan dat als field service engineer? We zijn ook veel meer bezig met het meetbaar maken van prestaties: als medewerkers de verlangde output halen, is dat prima, al richten ze hun werkdagen wellicht anders in.’
Katja Pahnke noemt jongeren bijzonder boeiend om mee samen te werken. Ze barsten van de energie en leggen de lat hoog (‘soms zo hoog dat we hun voor zichzelf en hun torenhoge ambities moeten beschermen’). ‘Ik geloof in diversiteit, dus mix die jonkies met hun wendbaarheid met de oude rotten in het vak op de werkvloer met hun rust en ervaring.’
Ook directeur Henk Jansen van FMI Instrumed uit Schiedam, toeleverancier aan onder meer medische oem’ers en specialist in 3D-printen van medische implantaten, ziet de werkvloer veranderen. ‘We waren een bedrijf met veel mbo’ers. Door dat 3D-printen hebben we ook steeds meer TU’ers. We koppelen bewust ervaren vakmensen met de jongeren. En ja, ook bij ons zie je dat mensen van maandag tot en met donderdag negen uur willen werken om vrijdagmiddag eerder aan de borrel te kunnen beginnen. Op dat soort wensen moet je inspelen om mensen te behouden.’
Katja Pahnke – TU/e High Tech Systems Center. Foto Maarten Hartman.
Kennis beschermen
En als ze dan toch hoppen van het ene naar andere bedrijf, hoe zit het dan met intellectual property, vraagt Gu van Rhijn zich af. Jongeren snappen echt wel wat vertrouwelijk is, stelt Katja Pahnke. ‘Kennisborging en bescherming zijn een groot goed. Als technische universiteit nemen we de taak om IP daar te houden waar het hoort heel serieus.’
Creëer een sfeer zodat mensen het leuk hebben in je bedrijf en niet eens weg wíllen, zegt Wim Simons. ‘We hebben nooit een concurrentiebeding in een arbeidscontract staan. Als iemand weg wil, moet hij vooral gaan.’ Hij geeft een mooie uitleg van concurreren: ‘Con’ is samen, ‘currere’ is sprinten. ‘Het gaat erom samen met je collega’s steeds weer goede prestaties te leveren. Alsof je samen een estafette loopt. Heb je het een beetje leuk met elkaar, dan vorm je een onverslaanbaar team op de markt.’ Hij laat het publiek in de zaal zijn happy socks zien, die hij speciaal die dag heeft aangetrokken. Duizend kleine en grote dingen maken of mensen de sfeer in een bedrijf als prettig ervaren en bij je willen werken. ‘Timmerije let op de organisatie van het bedrijf. Die is plat: veel afdelingshoofden zijn verdwenen. We hebben geen hoofd verkoop en geen hoofd engineering meer.’
Vragen uit de zaal tijdens het Industriedebat. Foto Maarten Hartman.
Waarderen
Komen er nieuwe mensen binnen bij Renishaw, dan krijgen ze eerst drie maanden opleiding, zegt Ben Verduijn. ‘We peilen heel goed wat iemand wil doen en waar zijn competenties liggen. Wat we aan saai werk kunnen uitbannen, doen we.’ Hij was laatst bij een klant met een werkvloer vol cnc-productiemachines. Een kleine geautomatiseerde cel liep op een of andere manier helemaal niet. Daarom werd er een ‘fabriekje in de fabriek’ van gemaakt. ‘Een paar mensen kregen de volledige verantwoordelijkheid en mochten hun gang gaan. Nog nooit was de output zo groot geweest. En geef je medewerkers expliciet de waardering die ze verdienen.’ De tijd van eilandjes en hiërarchie ligt achter ons.
Stabiliteit en flexibiliteit
Generatie Z komt de werkvloer op. Organisaties beseffen heel goed dat de jongeren andere behoeften en wensen hebben. De nieuwe lichting zoekt stabiliteit én flexibiliteit. Ze willen scholing en korte projecten, ook met partners van buiten, aldus David Kemps, sector banker industrie bij ABN AMRO en één van de samenstellers van het rapport ‘Generatie Z op de fabrieksvloer: hoe te vinden en te binden?’. Hij lichtte het rapport kort toe tijdens het Industriedebat. En andersom: de werkgever verlangt andere competenties. ‘Het gaat meer dan ooit om creativiteit, kritisch denken en digitale vaardigheden.’
