Wie in de circulaire economie wil investeren, moet rekening houden met specifieke risico’s. Die maken het lastig een robuuste business case te bouwen. Met behulp van het MERIT-model analyseert Wageningen Economic Research vooraf de economische haalbaarheid van circulaire en biobased innovaties.
‘Partijen die willen investeren in het sluiten van kringlopen, wanen zich vaak op onontgonnen terrein’, zegt Coen van Wagenberg, onderzoeker bij Wageningen Economic Research. ‘Dat maakt het moeilijk om de haalbaarheid van een business case goed in te schatten. Het hangt bijvoorbeeld sterk af van de technologie die je gebruikt en de verwerkingsstappen die daarbij horen. Ook de prijzen van grondstoffen kunnen sterk fluctueren. Denk aan de prijs van ingezameld plastic, die sterk afhankelijk is van de prijzen van fossiele grondstoffen.’
Er zijn meer onzekerheden. Zo is vooraf vaak niet goed vast te stellen wat de kwaliteit van eindproducten zal zijn, waardoor je ook niet goed kunt inschatten welke prijs je voor deze producten kunt vragen. Van Wagenberg: ‘Gebruik je bijvoorbeeld zeewier als grondstof voor de productie van eiwitten, dan bepalen de weersomstandigheden in sterke mate de kwaliteit. Zo zijn er allerlei factoren die van invloed zijn op de economische haalbaarheid van circulaire of biobased producten.’
‘Balans moet kloppen’
Om bedrijven en overheden te ondersteunen bij het nemen van investeringsbeslissingen in de circulaire economie, heeft Wageningen Economic Research het MERIT-model (Model for Economically Robust Investment Decisions) ontwikkeld. Van Wagenberg: ‘MERIT is een wiskundig model waarin we rekening houden met allerlei economische factoren die van invloed zijn op het welslagen van een innovatie. Ons principe is daarbij dat de massabalans moet kloppen. Anders gezegd: als je honderd kilo grondstof gebruikt, moet er na verwerking eenzelfde hoeveelheid uitstromen. Een deel zal verwerkt zijn in het eindproduct. Een ander deel kan omgezet zijn in bijvoorbeeld waterdamp die je eventueel nog moet zuiveren. En weer een ander deel vindt behoudt als reststroom zijn waarde. Elk deel heeft effect op de business case, positief of negatief.’
Fosfaatkringloop
MERIT is specifiek bedoeld om de economische haalbaarheid van verschillende verwerkingsopties af te wegen: is route a, b of c het meest kansrijk of is nietsdoen het verstandigst? Het model wordt bijvoorbeeld gebruikt in GENIALG, een project waarin Wageningen Economic Research de haalbaarheid van zeewierteelt onderzoekt. ‘Zeewier kun je op het land en op zee telen en er zijn verschillende technologische mogelijkheden om er waardevolle componenten uit te halen. Wij brengen de haalbaarheid van elke procesvariant in kaart. Dit doen we ook binnen de werkgroep Closing the P-cycle, dat zich richt op het sluiten van de fosfaatkringloop binnen de Nederlandse varkenshouderij.’
Horizon 2020
Van Wagenberg en zijn collega’s werken het komend jaar aan de verdere ontwikkeling van het MERIT-model. Zo komt er een interactieve visualisatietool waarmee precies te zien is welk effect bepaalde veranderingen in het model hebben op de business case. MERIT past volgens Van Wagenberg goed in gezamenlijke onderzoeksprojecten met andere onderzoeksinstellingen en bedrijven. Bijvoorbeeld via het Europese PPS-programma Bio-Based Industries, onderdeel van het Horizon 2020-programma.
