We weten het allemaal, zeker in de maakindustrie: zonder innovatie word je overbodig. Maar innoveren is niet makkelijk; het kost geld, veel inspanning en heel veel stress. Soms hoeft dat innoveren niet meer. Ik sprak een onderneemster met een drukkerij die echt wel zag dat het klassieke zakelijke drukwerk z’n tijd heeft gehad. Internet heeft de functie van folder en catalogus overgenomen. Het ging haar natuurlijk aan het hart dat zo’n mooie branche wordt gedecimeerd, maar ze had er vrede mee voor haar eigen bedrijf. Haar pensioen was geregeld en over een paar jaar kon ze daarvan gaan genieten. Dan zou ze het bedrijf gewoon sluiten.
Slechts weinig ondernemers kijken er zo tegenaan. Voor hen is het essentieel om met de tijd mee te gaan. Maar wat betekent dat, ‘meegaan’? ‘We luisteren naar onze klanten’, hoor ik vaak. Op zich niet slecht, al helpt het maar gedeeltelijk. De geschiedenis leert namelijk twee dingen: ontwikkeling gaat schoksgewijs en de klant gaat jou de volgende schok niet vertellen. In de industriële (r)evolutie waar we nu middenin zitten, zien we momenten waarop er grote stappen worden gemaakt. Daartussen zitten relatief rustige periodes. Die grote stappen zijn stoom, elektro, software, data. Het interessante is dat elke volgende stap een groot deel van de gevestigde bedrijven liet verdwijnen. Alleen de bedrijven die meegingen naar het volgende niveau, hadden kans om ook in de decennia erna te blijven bestaan.
De vraag is daarom: maken we nu een stap naar een volgend niveau? Ik denk van wel. De essentie van wat onze huidige productiemethoden stuurt, is data. De tijd van robotisering hebben we vrijwel voltooid. We zijn door internet en 4G beland in een tijd waarin big data de basis is geworden van onze productieautomatisering. Zeker in de maakindustrie beseffen veel bedrijven dat nog niet helemaal.Een van onze klanten begrijpt het wel. Zoals zoveel machinefabrieken besteedt die veel draai-, frees- en zetwerk uit. De gegevens – zoals tekeningen – voor de toeleveranciers zijn onderhevig aan wijzigingen. Om te zorgen dat zij altijd de juiste versie maken, heeft die uitbesteder een eigen webportal gebouwd, één plek waar alle leveranciers per order altijd de laatste digitale gegevens kunnen downloaden. Zo kan het bedrijf ook kleine ambachtelijke toeleveranciers bij zich houden, zonder hen op hoge kosten te jagen.
Ik snap dat het voor een gemiddelde machinefabriek niet makkelijk is om in één keer te doorgronden wat de impact van deze stap in de evolutie is. Eén ding weet ik wel: als je niet mee probeert te stappen, word je sowieso overbodig. We zitten niet meer in een periode waarin we alleen kunnen luisteren naar de klant. Als je innoveert, moet je nu de klant vertellen welke stap de volgende is. Om dat te kunnen, zal de maakindustrie naast engineering ook ruimte moeten maken voor innovatie. Innovatie die is gericht op connectiviteit en data. Want je kunt natuurlijk gewoon drukpersen blijven maken. Maar kijk dan niet vreemd op als onder je (weinige) klanten de eerste musea opduiken.
Paul Hörchner
