Het noorden van Nederland bevat tal van oem’ers, bedrijven die de hele wereld overgaan met hun producten voor verschillende markten en applicaties. Voor innovatie zoeken ze de samenwerking juist met collega-oem’ers uit de directe industriële omgeving, om te werken aan vergelijkbare vraagstukken. ‘In feite maakt het niet zoveel uit of je zekerheid wilt over zwangerschappen of over storingen in je productieproces.’
De voordelen van het delen
R&d-manager Anne-Gerben Terpstra
Delta Instruments, sinds kort onderdeel van het Amerikaanse PerkinElmer, ontwikkelt en bouwt apparatuur voor de chemische en biologische analyse van melk en andere zuivelproducten. Voor twee typen klanten: de testlabs en de grote zuivelfabrieken van multinationals als FrieslandCampina en Arla. De testlabs analyseren met apparatuur van Delta de melkmonsters die boeren maandelijks van hun koeien nemen om met de uitslagen bijvoorbeeld te kunnen bepalen of een bepaalde koe meer of minder krachtvoer of antibiotica nodig heeft. In de fabrieken wordt van eindproducten, zoals toetjes en ijs, de kwaliteit gemeten, zoals de percentages lactose, vetzuren en eiwitten. R&d-manager Anne-Gerben Terpstra. ‘Als je infrarood licht door melk laat schijnen, levert dat heel veel optische data op. Maar een fabrikant of een boer kan daar nog niets mee. Wij zijn onder meer specialist in het ontwikkelen van algoritmes die al die getallen vertalen naar bruikbare informatie over vet- en eiwitgehalte, et cetera.’
Bevindingen delen
Nu doet Delta dat al jaren. Maar het bedrijf uit Drachten wil die metingen ook gaan gebruiken om te bepalen of een koe zwanger is of niet, of aan een bepaalde ziekte lijdt. ‘De gewenste uitkomst is dan geen percentage, maar een ‘ja’ of een ‘nee’ en dat vergt een heel andere type algoritme.’ Om te bepalen hoe die algoritmes precies moeten worden ontworpen en ingesteld, gebruikt Delta een open source data-analysetool genaamd ‘R’. Tijdrovend en complex werk, reden waarom Delta niet solo met R experimenteert, maar binnen het r&d-project ‘Remote Sensoring & Big Data’ van Innovatiecluster Drachten (ICD), samen met vijf andere bedrijven. Waaronder Philips, BD Kiestra Lab Automation en YP Your Partner. ‘Ja, die werken aan heel andere applicaties. Maar waar wij heel veel data uit melk halen, haalt Philips die uit zijn productielijnen. Data die vervolgens, in beide gevallen, via een algoritme moeten worden omgezet naar een ‘ja’ of een ‘nee’. In feite maakt het niet zoveel uit of je zekerheid wilt over zwangerschappen of over storingen in je productieproces. Door nu binnen de r&d-afdelingen van meerdere bedrijven tegelijk die experimenten te doen en de bevindingen te delen, kun je veel sneller kennis vergaren over welke algoritmes met bijbehorende settings voor jouw business de beste zijn.’
executive vice president Medical Bert Garlich
Apothekers en zedenpolitie
Ook ZiuZ’s core business is het zinvolle informatie halen uit grote hoeveelheden data. De onderneming uit Gorredijk doet dat voor twee gebruikersgroepen die op het eerste gezicht weinig overeenkomsten lijken te hebben: zedenpolitie en apothekers. Echter, voor beide geldt dat ze geconfronteerd worden met zeer grote hoeveelheden visuele data, vertelt executive vice president Medical Bert Garlich . ‘Door de vergrijzing groeit het aantal oudere patiënten die meerdere keren per dag verschillende medicijnen moeten innemen. Om het die groep gemakkelijk te maken, ontvangen ze een serie zakjes met in elk daarvan de pillen voor één slikmoment. Of in elk zakje de juiste tabletten zitten werd tot nog toe handmatig gecontroleerd, maar dat is tijdrovend werk waarmee makkelijk fouten kunnen worden gemaakt. Daarom hebben wij een machine ontwikkeld waar de zakjes doorheen geleid worden en die met visiontechnologie de medicijnen checkt. Apothekers in Nederland hebben gemiddeld 1.800 verschillende pillen in huis, waarvan er zo’n 1.000 wit en rond zijn. Toch zijn onze algoritmes zo slim dat ze nagenoeg elke pil aan zijn specifieke vorm en oppervlaktestructuur kunnen herkennen.’
Ook de zedenpolitie wordt dikwijls geconfronteerd met enorme hoeveelheden beeldmateriaal. ‘De inspecteurs moeten achterhalen of de verdachten van kinderpornografie deel uitmaken van een netwerk: treffen ze bij de ene verdachte hetzelfde materiaal aan als bij de andere? Met onze software kan de politie al die beelden controleren. Hun mensen hoeven ze dan niet meer te bekijken – tijdrovend en dikwijls heel belastend werk.’
Noordelijke leveranciers
Voor dat laatste product baseert ZiuZ zich op open source software. Voor die markt maakt het niet veel uit waar je als bedrijf gevestigd bent. Anders ligt dat in de medische markt, waarvoor ZiuZ vooral noordelijke leveranciers inzet. ‘Ons medicijnherkenningsapparaat, de Photon, bevat veel plaatwerk, elektronica, transportbandjes en besturingstechnologie. Daarvoor maken we graag gebruik van vrijwel uitsluitend lokale toeleveranciers.’ Zo zorgt Variass uit Veendam voor de pcb’s en de besturingstechnologie, terwijl Autonational uit het Friese IJlst zorgdraagt voor de sourcing van de overige delen en de eindassemblage. ‘We gaan nu ook een kleinere versie van de Photon op de markt brengen, de IRIS. De eindassemblage daarvan gaat Variass doen, want die zijn beter ingericht voor de grotere series.’
Het nieuwe medicijnherkenningsapparaat IRIS van ZiuZ. Collega-ICD-lid Variass verzorgt de eindassemblage.
ZiuZ komt Variass ook tegen in ICD, waarin het onder meer participeert voor ondersteuning bij het betreden van de Aziatische markt. ‘Zeventig procent van onze omzet verdienen we nu al buiten de Benelux, in met name Noord-Amerika, maar we willen nu ook richting China. Binnen ICD treffen we partijen als BD Kiestra en WhisperPower die met exporteren naar Azië al heel veel ervaring hebben en bijvoorbeeld weten wat er komt kijken bij het opzetten van een 24/7-helpdesk. Want daar kunnen we niet volstaan met vijf maal tien uur.’ Tevens wil ZiuZ gaan deelnemen aan een ICD-onderzoeksproject dat begin volgend jaar start, ‘Machine Vision’. ‘Wij brengen dan natuurlijk onze kennis van algoritmes in en kunnen profiteren van bijvoorbeeld de kennis die BD Kiestra heeft van het met vision volgen van de bacteriegroei in samples. Door zo samen te werken, komt elke deelnemer verder.’
Onder hoge druk
Rob Castien, ceo van Resato: ‘We zijn een klein jaar ICD-lid, maar merken nu al de voordelen van het delen van kennis.
Weer een andere ICD-deelnemer, Resato in Assen, is al jaren wereldwijd actief. Voortgekomen uit de Noord-Nederlandse gasindustrie is Resato nu leverancier van test- en controleapparatuur voor de olie & gassector en tal van andere markten die behoefte hebben aan ultrahoge drukken, vertelt ceo Rob Castien. ‘Zo ontwikkelen en leveren wij apparatuur voor het testen van gereedschappen die de olie- of gasput ingaan. Met onze apparatuur kan een druk tot 14.000 bar worden opgebouwd. Voorts leveren we systemen voor het bedienen van onder meer kleppen en ventielen.’ Die diepgaande kennis van hogedruktechnologie wendt Resato daarnaast aan voor de ontwikkeling en bouw van waterjets, die snijden met een mengsel van water en zand onder een druk tot wel 4.000 bar. ‘Wereldwijd een groeimarkt, onze apparaten zijn heel divers inzetbaar. Zo kunnen ze grote diktes aan, tot wel 20 centimeter titanium, snijden ze allerlei materiaal – waarbij er geen giftige gassen vrijkomen – en bieden ze een hoog niveau van afwerking’, somt Castien de voordelen op. ‘Inmiddels zijn wij hiermee actief in zo’n 86 landen.’
Samenwerken versnelt
Resato is een typische oem’er die, op basis van de eigen marktkennis, apparatuur ontwikkelt en onder eigen label op de markt brengt. ‘Daarnaast leveren we klantspecifieke oplossingen. Onze waterjets zijn volledig gemodulariseerd, dus kunnen wij snel, samen met de klant, tot maatoplossingen komen.’ Voor dat ontwikkelwerk zitten er in r&d twaalf man (op totaal 100 personeelsleden) en zoekt Resato waar mogelijk de samenwerking. Met toeleveranciers, maar dus ook met klanten. Niet voor niets is de onderneming lid van ICD. ‘Onze grootste toegevoegde waarde zit in onze kennis over hogedruktechnologie. Er spelen echter zoveel andere technische zaken, dat samenwerken de juiste marsroute voor de toekomst is. We zijn een klein jaar lid, maar merken nu al de voordelen van het delen van kennis. Smart machines en internet of things zijn speerpunten. Samen met tien andere ICD-bedrijven gaan we daar onderzoek naar doen. Dat gaat technologische ontwikkelingen binnen Resato versnellen.’
Vertrouwen op wederkerigheid
Anne-Gerben Terpstra van Delta Instruments erkent dat zijn onderneming binnen het ICD-project ‘Remote Sensoring & Big Data’ op dit moment meer kennis uitdeelt dan vergaart. ‘Maar volgend jaar starten er ICD-projecten waarin die verhoudingen anders kunnen liggen. Evenwicht in de wederkerigheid van dit type samenwerking dwing je niet af met contracten. Dat kennis op een gegeven moment ook naar je terugvloeit, is een kwestie van vertrouwen.’ Kor Visscher, director Industrial Projects & Facilities van Philips Drachten, ook deelnemer aan dit project, kan dat van harte onderschrijven. ‘Door wederzijds vertrouwen ontstaan de mooiste resultaten. Ook als bedrijfsprocessen sterk lijken te verschillen. Allemaal hebben we heel slimme algoritmes nodig om van al die data informatie te maken. Voorts telt dat al die gegevens goed afgeschermd in de cloud terecht moeten komen en waar nodig snel beschikbaar moeten worden gemaakt. Ook dat zijn bij uitstek onderwerpen van gezamenlijk onderzoek.’
De bedrijven van Innovatiecluster Drachten
- BD Kiestra Lab Automation: onderdeel van Amerikaanse onderneming in medische apparatuur.
- Delta Instruments: ontwikkeling en productie van zuivelanalyseapparatuur.
- Irmato: multidisciplinair ingenieursbureau gespecialiseerd in machine- en apparatenbouw.
- Kwant Controls: hightech controls (onder meer joysticks) voor maritieme systemen.
- Neopost Technologies: nummer één in Europa voor postkameroplossingen.
- Norma Groep: eerstelijns hightech toeleverancier die complete mechatronische systemen ontwerpt, produceert en samenstelt.
- Philips Drachten: ontwikkelt onder meer scheerapparaten, baardtrimmers, haardrogers, epileerapparaten, stofzuigers en SENSEO® koffiemachines.
- Photonis Netherlands: specialist in fotonische sensortechnologieën.
- Resato International: ontwikkelaar en fabrikant van hogedrukcomponenten en -systemen.
- Science[&]Technology: projecten en productontwikkeling op snijvlak van wetenschap en (high) technologie.
- Variass: specialist in klantspecifieke elektronische en mechatronische hightech producten.
- VDH Products: ontwikkelaar en producent van mechanische en elektronische meetinstrumenten.
- WhisperPower: ontwikkelaar van duurzame en efficiënte elektrische systeemoplossingen.
- YP Your Partner: ontwerp en onderhoud van industriële automatisering.
- ZiuZ: ontwikkelaar van producten die gebruikmaken van visuele technologie.
