PFAS-chemicaliën zijn alomtegenwoordig en worden aangetroffen in diverse alledaagse producten, zoals in antiaanbaklagen, smartphones en computers, verpakkingsmaterialen, notitieblokjes, waterbestendige mascara, papieren cupcakevormpjes, en zelfs in brandblusschuim. PFAS-chemicaliën hebben volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu schadelijke effecten op het immuunsysteem, de voortplanting en de ontwikkeling van ongeboren kinderen. Ze kunnen ook cholesterolwaarden verhogen, leverschade veroorzaken en het risico op nier- en testiskanker vergroten. Daarnaast lijdt de natuur, vooral dieren aan de top van de voedselketen, onder PFAS-vervuiling die voornamelijk wordt veroorzaakt door industriële lozingen in water en lucht. PFAS in water wordt gebruikt in de landbouw, wat leidt tot besmetting van groenten en fruit, terwijl pesticiden met PFAS de verontreiniging van voedsel verder vergroten.
Europees verbod
Naar aanleiding van al deze alarmerende rapporten en studies heeft Nederland, samen met Denemarken, Duitsland, Noorwegen en Zweden, een voorstel ingediend voor een Europees verbod op PFAS. Dit restrictievoorstel, begin vorig jaar gepubliceerd door het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA), beoogt het PFAS-probleem bij de bron aan te pakken om verdere vervuiling te voorkomen. Het voorstel is om alle schadelijke PFAS-stoffen (meer dan 10 duizend in totaal) te verbieden, zowel in productie als in producten zelf. Ook de import van PFAS-bevattende producten zou worden verboden, met uitzondering van medicijnen en bestrijdingsmiddelen, die apart worden gereguleerd. Als het Europese PFAS-verbod van kracht wordt, krijgen bedrijven een overgangsperiode van 18 maanden om hun productie PFAS-vrij te maken. Voor specifieke toepassingen kan deze termijn langer zijn.
Innovatie
Link magazine september 2024. Thema: Elektrificatie/waterstof.
Vraag exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
Hoewel er technologieën bestaan om PFAS uit water te verwijderen, zoals actief koolstof en ionenwisselaarhars, zijn ze verre van perfect. De primaire functie van dit soort technologie is om PFAS uit waterbronnen te extraheren, niet om ze te vernietigen, waardoor gevaarlijk PFAS-afval achterblijft. Dit afval komt vaak via verbranding of stortplaats weer terug in het milieu.
Het bereiken van een werkelijk PFAS-vrije toekomst vereist zowel wettelijke beperkingen op PFAS als de actieve vernietiging van huidige en historische besmetting. Gezien de bekende risico’s die PFAS met zich meebrengen, is het uitfaseren van PFAS een noodzakelijk proces. Veel industrieën en productieprocessen zijn echter sterk afhankelijk van PFAS, en dit zal niet van de ene op de andere dag veranderen. In sommige sectoren gebeurt dit misschien helemaal niet.
Collectief Samenwerken
Bovendien zal de industrie moeten samenwerken met overheden om het PFAS-probleem door middel van innovatie op te lossen. Gelukkig zien we steeds vaker innovaties die PFAS wel kunnen vernietigen zoals elektrochemische oxidatie, superkritische wateroxidatie of Oxyles oplossing op basis van een piëzokatalysator. Als de geschiedenis ons iets heeft geleerd, is het dat waar een wil is, er een weg is. De toekomst van onze gezondheid en het milieu hangt af van de keuzes die we vandaag maken. Laten we ervoor kiezen een wereld te creëren waarin we vrij zijn van de schadelijke effecten van PFAS. De tijd voor actie is nu.
Fajer Mushtaq is ceo en medeoprichter van het Zwitserse Oxyle.
