Door trage implementatie van zorginnovaties krijgen patiënten in Nederland vaak later dan nodig is nieuwe behandelmethoden aangeboden. Daarnaast worden bij de implementatie regelmatig onnodig hoge kosten gemaakt. Dat is de boodschap die prof. dr. Maria Jacobs benadrukt in haar oratie ‘Op weg naar betere innovatie-implementatie’, bij de aanvaarding van haar hoogleraarschap op de leerstoel Implementatie van innovatie in de gezondheidszorg, die plaatsvindt op 4 september aan Tilburg University.
Om de kwaliteit van de gezondheidszorg en de behandeling van patiënten te verbeteren is continue innovatie noodzakelijk. Door verschillende, vaak organisatorische, redenen worden vernieuwingen in de zorg maar moeizaam doorgevoerd. De huidige marktwerking en concurrentie in de gezondheidszorg vormen vaak een belemmerende factor voor effectieve implementatie van innovaties. De coronacrisis heeft laten zien dat door intensieve samenwerking tussen alle betrokken partijen in de gezondheidszorg op korte termijn grote verbeteringen door te voeren zijn.
Haalbaarheid
Jacobs stelt dat innovaties vaker beoordeeld zouden moeten worden op haalbaarheid in de praktijk, vóór de daadwerkelijke implementatie. Factoren die deze haalbaarheid bemoeilijken zouden eerst moeten worden aangepakt voor de implementatie start.
De inspanningen die leiden tot de succesvolle implementatie van innovatie zijn vaak complexer dan de producten, diensten of technologieën die het onderwerp zijn van de innovatie. Er komen veel aspecten op verschillende vlakken bij kijken die elkaar bovendien beïnvloeden. Jacobs: “Denk dan bijvoorbeeld aan techniek, proces, gedrag en organisatiecontext. Als we het niet voor elkaar krijgen om bewezen innovaties gezamenlijk snel door te voeren, dan is uiteindelijk de patiënt de dupe en betaalt de samenleving onnodig hoge kosten. Ik ben ervan overtuigd dat op dit vlak grote verbetering kan worden gerealiseerd.”
Klinische meerwaarde
Jacobs signaleert nog een ander fenomeen, namelijk dat (technische) innovaties worden geïmplementeerd waarvoor nog geen wetenschappelijk aangetoonde verbetering voor de patiënt is. Deze innovaties kunnen omvangrijke investeringen vergen en kunnen tot meer behandelingen leiden, waarbij het onduidelijk blijft of de samenleving de extra kosten zou moeten willen dragen. Zorgverzekeraars en overheid zouden bij het toestaan van grotere innovaties meer moeten kijken naar de aangetoonde klinische meerwaarde voor ze op brede schaal worden ingevoerd.
Link magazine juni/juli 2020, Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op: uitgever@linkmagazine.nl
Leerstoel
Prof. dr. Maria Jacobs is hoogleraar op de leerstoel Implementatie van innovatie in de gezondheidszorg aan Tilburg School of Economics and Management. In haar bijzondere leerstoel gaat Jacobs systematisch onderzoek doen naar verbeteringsmogelijkheden van de implementatie van zorginnovaties. Dat gebeurt door implementaties invulling te geven op basis van wetenschappelijke inzichten (zoals aangetoonde organisatorische en managerial voorwaarden) en barrières in de verspreiding van innovaties diepgaand te onderzoeken en vervolgens op te heffen. Ook zal ze een door haar groep ontwikkeld predictiemodel in de praktijk beproeven waarmee zorgorganisaties de slagingskans van een innovatie kunnen vergroten, de tijd van onderzoek tot patiëntbehandeling kunnen versnellen en de (faal)kosten kunnen verlagen.
Prof. Dr. M.A.J. (Maria) Jacobs vervult de rol van bijzonder hoogleraar parttime, daarnaast is zij werkzaam als bestuurder van de bestralingskliniek Maastro in Maastricht en Venlo. Naast deze functie neemt Maria zitting in de Raad van Toezicht van Meander Groep en is zij lid van de Raad van Commissarissen van ZoWonen. Maria heeft een academische achtergrond in Human Resource Management en Bedrijfskunde en ruime ervaring in (project)management en bestuurlijke en toezichthoudende functies. Zo heeft zij in 2004 bij het Maxima Medisch Centrum in Eindhoven een nieuw medisch centrum gerealiseerd voor electieve ziekenhuiszorg en in 2005 het fusieproces van de thuis- en ouderenzorg in de Westelijke Mijnstreek geleid. Sinds 2008 zijn onder haar leiding grote innovaties doorgevoerd bij Maastro waaronder de realisatie van het protonentherapiecentrum in 2019. De ervaren knelpunten bij de implementatie van innovaties in de gezondheidszorg gaven haar de inspiratie voor haar doctoraat en de resultaten van haar wetenschappelijk onderzoek waren de aanleiding voor de benoeming op deze leerstoel.
