Toen bekend werd dat Yaskawa juist in Slovenië zijn tweede robotfabriek buiten Japan zou gaan bouwen, was dat groot nieuws in dit deel van het voormalige Joegoslavië. Premier Marjan Šarec was dan ook persoonlijk aanwezig bij de feestelijke opening eerder dit voorjaar. Daar benadrukte hij het belang van het EU-lidmaatschap voor de nog kwetsbare economie van zijn land. De Yaskawa-topmanagers – op hun beurt – beklemtoonden het groeiend belang van de Europese industrie voor hun business.
Liefde voor EU prevaleert tijdens openingsfestiviteiten
Bij de officiële opening geven véél partijen acte de présence. Helemaal rechts aan tafel premier Marjan Šarec van Slovenië. Helemaal links ceo Hiroshi Ogasawara van Yaskawa.
Nee, de Sloveense dame naast de Link-journalist in het vliegtuig naar Ljubljana weet niets van robots, maar kent wel de naam Yaskawa. ‘Ja, die hebben een nieuwe vestiging geopend in Kočevje. Het was groot nieuws. De politiek is erg trots dat dat bedrijf is binnengehaald.’ Die mediabelangstelling en fierheid blijken de volgende dag volop. Tijdens de persconferentie voorafgaand aan het openingsevent van de nieuwe robotproductielocatie, in een bosrijk gebied tegen de grens met Kroatië, verdringen zich zeker vijf verschillende cameraploegen in het kleine zaaltje. Later op de middag, tijdens de officiële openingsceremonie, klinkt het woord ‘trots’, in het Engels en het Sloveens, vele malen in de dankbetuigingen die het Japanse en Europese Yaskawa-management en de Sloveense politiek uitspreken aan elkaars adres.
En terecht. Na het doorhakken van de investeringsknoop ten faveure van Slovenië in februari 2017 ging het snel. Reeds in oktober dat jaar ging de eerste schep de grond in voor de 25 miljoen euro kostende nieuwbouw en al in november 2018 werd de eerste robot geproduceerd. De keus voor deze achtergebleven regio in een nog jong EU-land heeft onder meer te maken met de ‘geweldige ondersteuning van de overheid’, aldus Manfred Stern, corporate officer regional head van Yaskawa Europe. Desgevraagd blijkt het ook te gaan om financiële steun – ‘volstrekt volgens de EU-regels’ – in de vorm van een ‘vriendelijke prijs’ voor de grond waarop het 12.000 vierkante meter grote gebouw staat.
Arbeidsmarkt
Maar de Japanse fabrikant van servomotoren, besturingssystemen, AC drives en industriële robots verkoos Slovenië ook boven Polen en Tsjechië vanwege de gunstige arbeidsmarkt. De lonen in het land, waarvan het bbp per inwoner sinds de EU-toetreding in 2004 is gestegen van 17.000 naar 23.500 dollar in 2017, liggen nog altijd laag vergeleken met die in de buurlanden Italië en Oostenrijk. De (jeugd)werkloosheid is nog steeds hoog. Gecombineerd met de omvangrijke faculteit Engineering, Manufacturing & Construction van de Universiteit van Ljubljana, zorgt dit voor een ruim aanbod aan jonge, goed geschoolde mensen, vertelt Bruno Schnekenburger, ceo van Yaskawa Europe. Hij verwacht met de robotfabriek 150 arbeidsplaatsen te creëren, waarvan meer dan 10 procent voor r&d’ers.
‘We hebben hier reeds een betrouwbare toeleverketen kunnen opbouwen’
Bruno Schnekenburger, ceo van Yaskawa Europe
Voorts telt de ligging: ‘Veel servomotoren, AC-motoraandrijvingen en andere speciale componenten moeten we nog importeren uit Japan en dan ligt de haven van Koper (aan de Adriatische kust, red.) veel gunstiger dan West-Europa. En we hebben hier reeds een goede, betrouwbare toeleverketen kunnen opbouwen.’ Dat laatste gebeurde voor de vestiging in het nabije Ribnica, waar Yaskawa al sinds 1993 complete lasrobotsystemen engineert en bouwt. Een bezoekje aan die plant laat zien dat toeleveranciers uit de regio zelfs bereid zijn letterlijk hun tenten op het Yaskawa-terrein op te slaan. De complexe lasmallen uit deze hightech fabriek zijn dankzij geavanceerde vision-technologie in staat ruim twintig verschillende laswerkstukken ter herkennen en zich er volautomatisch op in te stellen.
Ten slotte noemt Schnekenburger de goede samenwerking met de universiteit. Wat later in de wandelgangen geconcretiseerd wordt, wanneer twee medewerkers van de technische faculteit trots melden dat zij de lay-out van de fabriek ontworpen hebben. Daardoor kan voor de geplande maximale productieaantallen van 10.000 robots per jaar worden volstaan met een derde van de vierkante meters die de bouwers oorspronkelijk nodig dachten te hebben. ‘Mede dankzij onze inzet heeft Yaskawa voor deze locatie gekozen’, verzekeren de twee wetenschappers.
De nieuwe plant van YASKAWA-Robot-Factory-Slovenia
Moeilijke jaren 90
Even verderop in de ontvangstruimte van de nieuwbouw staat Hubert Kosler, president & managing director van Yaskawa Robotics Europe en in de jaren 90 voor Yaskawa de eerste verkoper in Slovenië. Hij schetst een moeilijke tijd, direct na het uiteenvallen van Joegoslavië, waarin de Sloveense machinebouw plots niets meer kwijt kon aan de industriële bedrijven in de andere delen van het voormalige Joegoslavië. Tegelijk moest de sector in de landen aan de noordkant de klandizie nog volledig opbouwen. In die tijd kreeg hij zijn management zover dat in Ribnica de eerste productievestiging geopend werd. Dat heeft nu de weg bereid voor het binnenhalen van de tweede productievestiging, verzekert Kosler. Ondernemingen uit Frankrijk, Duitsland en Oostenrijk – voorbeelden uit Nederland kent hij helaas niet – volgden het investeringsvoorbeeld van Yaskawa en hebben intussen een of meer vestigingen in dit Midden-Europese land.
Open innovatie
De aanwezigheid van de premier van Slovenië, Marjan Šarec, bevestigt het belang van de nieuwe robotfabriek. En behalve het Europese management geeft ook de complete hoofddirectie van Yaskawa acte de présence. Ceo Hiroshi Ogasawara wordt op de receptvloer omstuwd door cameraploegen. Deze voornamelijk Sloveense media is het vooral om het plaatje te doen, want de eerste man van de beursgenoteerde multinational, met vestigingen op alle continenten, blijkt het Engels niet machtig. Het vooraf aan Link Magazine toegekende interview vindt plaats met behulp van een tolk. Die heeft opmerkelijk veel woorden nodig om de vragen van de journalist duidelijk te maken aan de ceo, die vervolgens betrekkelijk compact antwoordt. Vragen die zich concentreren op de strategische keuze van Yaskawa om in te zetten op open innovatie. Opmerkelijk, gezien het doorgaans sterk gesloten karakter van Japanse bedrijven.
Made in Europe
‘Yaskawa haalt het grootste deel van de omzet uit Europa en de VS, elk 20 procent. De rest komt uit China en andere Aziatische landen’, begint hij. ‘In die landen doen we ook ontwikkeling en productie. Een bewuste keuze, want ontwikkelen en produceren in de landen of regio’s waar je je producten ook verkoopt, is goed voor de verkoopcijfers. Made in Europe, in deze tweede productieplant van robots buiten Japan, maakt onze robots hier aantrekkelijker, in de eerste plaats vanwege de kortere levertijden. Vandaar ook dat we hebben besloten’, verkondigt hij het nieuws dat hij later op het podium herhaalt en dat met luid applaus ontvangen wordt, ‘hier in Slovenië nóg een fabriek te bouwen, voor het produceren van servomotoren.’ Yaskawa doet aan open innovatie, vervolgt hij na enig aanhouden, omdat in deze tijd van Industrie 4.0 een robot niet meer stand alone op de productievloer staat, maar verbonden moet zijn met machines van allerhande makelij. ‘Alleen door openheid te betrachten, kunnen wij nog adequaat voorzien in de behoeften van onze klanten.’
Afvlakkende vraag
Wanneer die motorenfabriek er komt, is nog de vraag, maakt woordvoerder Richard Tontsch later desgevraagd duidelijk. Immers, de capaciteit van de fabriek is 10.000 units per jaar, van vooralsnog vooral de robotmodellen met de lagere payloads. Maar of en wanneer dat aantal gehaald zal worden, is afhankelijk van de vraag vanuit de Europese markt. Die vlakt momenteel wat af maar, aldus eerder Schnekenburger, moet een extra impuls krijgen doordat Yaskawa zich, behalve op de sleutelmarkt automotive, ook gaat concentreren op de handling, food en medische technologie – met humatronics devices als cobots en exoskeletten. Nu worden er in Kočevje met vier operators 200 robots per maand geproduceerd, begin volgend jaar moeten dat er 300 zijn. Een rondleiding over de productievloer gaat dan ook langs nog grote lege ruimtes, naast een korte productielijn en een met hekken afgezet deel waar geproduceerde robots, druk bewegend, zeven uur lang getest worden. ‘Wellicht geven we de motorenproductie eerst een plek in deze nieuwe fabriek’, vertelt Tontsch.
Dankbaar EU-lid
De rondleiding is het sluitstuk van de openingsfestiviteiten die dus vooral bestaan uit een lange reeks van dankwoorden. Onder andere van premier Marjan Šarec. Die benut de gelegenheid om het belang te benadrukken van de recentelijk gesloten handelsovereenkomst tussen de EU en Japan, ‘in een tijd waar elders protectionisme in opkomst is’. En inderdaad, terwijl in Groot-Brittannië de strijd voor een Brexit volop gaande is, toont Slovenië zich een dankbaar lid van de Europese Unie. Dat Yaskawa zonder hinder van grenzen vanuit Slovenië zijn robots in de EU kan distribueren, heeft deze ‘high added value’-investering bepaald niet in de weg gezeten. Manfred Stern voedt het Europees zelfbewustzijn nog iets meer, wijzend op andere recente investeringen van zijn onderneming in productievestigingen in Duitsland, Schotland, Zweden en Frankrijk: ‘Wij gaan de industrie helpen productiewerk uit China terug te halen.’ Waarmee de Japanse onderneming dus bewust bijdraagt aan de Europese trend om technische knowhow en productiecompetentie niet langer naar Azië te verplaatsen.
Europese omzet meer dan verdubbeld
Het aantal (productie)vestigingen van Yaskawa in Europa is sinds 2010 gestegen van 14 naar 23. Over die periode is de omzet op ons continent, die voor iets meer dan de helft met robotica wordt behaald, meer dan verdubbeld naar ruim 600 miljoen euro. Bijna 2.000 medewerkers voeren het werk uit, onder wie ruim 400 engineers. Zij focussen op de ontwikkeling van (embedded) software voor besturing en communicatie, producten als motoren en omvormers en applicaties van robots en interfaces. Het Europese hoofdkantoor staat in Eschborn, vlak bij Frankfurt. Wereldwijd heeft de Yaskawa Group 15.500 mensen op de loonlijst en een omzet van bijna 4 miljard euro. Het wereldwijde hoofdkwartier staat in het Japanse Kitakyushu.
Yaskawa en Industrie 4.0
Yaskawa duidt haar Industrie 4.0-oplossingen met ‘i³ Mechatronics’, een combinatie van conventionele mechatronica en communicatietechnologie met digitale technologie als AI, big data en IoT. De nieuwste innovatie is de Yaskawa Cockpit EUR 1, een centraal softwareplatform voor een smart, connected productieomgeving. Dit stelt gebruikers in staat realtime relevante proces- en systeemdata te verzamelen, te analyseren en toegankelijk te visualiseren. Yaskawa Cockpit werkt met data van Yaskawa-robots en aandrijfcomponenten, maar ook met veel andere reeds geïnstalleerde plc’s, safety technology en sensoren van andere fabrikanten, mits deze gebruik kunnen maken van open communicatiestandaarden als OPC UA.
