Angelique Christiaens heeft een klein beetje spijt van de interviewafspraak in Neer waar haar bedrijf, Christiaens Agro Systems, gevestigd is. Al snel blijkt waarom, als ze een filmpje laat zien van een nieuwe verpakkingslijn voor komkommers. ‘Die staat in Eindhoven voor de laatste testen’, zegt ze. Christiaens Agro Systems ontwikkelt en produceert in het Midden-Limburgse Neer innovatieve oogst-, verwerkings-, sorteer- en verpakkingsmachines die de hele wereld over gaan.
Christiaens Agro Systems maakt volgende stap in de keten
‘Binnenkort gaat de nieuwe verpakkingslijn op transport naar de klant, JPI in Canada. Het was wel aardig geweest om die live in actie te zien.’ Maar ook op YouTube maakt de verpakkingslijn een spectaculaire indruk. In een razend tempo worden mini-komkommers door een sorteerlijn gestuurd en vervolgens volautomatisch verpakt in trays, klaar voor transport. Eén operator houdt het proces in de gaten, een tweede zorgt ervoor dat de verpakkingen naar de truck kunnen. ‘De sorteerlijn is niet nieuw’, legt Angelique Christiaens uit. ‘Die maken we al jaren voor kleine komkommers, asperges en prei voor bedrijven all over the world. JPI, een van de grootste telers en verpakkers van mini-komkommers, vroeg of we ook een verpakkingslijn konden ontwikkelen. Dat zou hem vijftien fulltime krachten schelen die normaal gesproken het product van de sorteerlijn pakken en op een tray plaatsen. We zijn met die vraag uit de markt aan de slag gegaan en nu, drie jaar later, kunnen we uitleveren.’
3D-vision
Op het eerste oog is de geïntegreerde sorteer- en verpakkingslijn niet zo ingewikkeld. Eerst beoordeelt een 3D-vision systeem de komkommers, vervolgens pakken robotarmen ze één voor één op om ze in de juiste verpakking te leggen. ‘Vergis je niet, deze hele lijn zit boordevol vision- en besturingstechnieken waarmee het proces aangestuurd wordt. Elke komkommer wordt gescand op lengte, dikte, kromming, locatie en zo nog wat kenmerken. Ze netjes op een rij in een tray leggen, ook nog eens in drie subklassen per verpakking, is zonder camera’s niet mogelijk. En dan is er nog het picken zelf. In de maakindustrie is het gebruik van robotarmen heel normaal, maar we hebben het hier over groenten, een natuurproduct met veel variatie. De komkommers mogen niet beschadigd worden. Een bruin plekje betekent afkeur. En het proces moet honderd procent hygiënisch zijn. Nee, eenvoudig is deze lijn niet.
‘Een gerobotiseerde verpakkingslijn voor groenten of fruit is redelijk nieuw in de markt’
Christiaens werkt daarom samen met andere bedrijven. ‘We kunnen en willen niet alles zelf doen. Daarom kiezen we voor gespecialiseerde partners. Beltech bijvoorbeeld is de top in visiontechnologie. Zij leveren in dit project het 3D-visionsysteem en zorgen voor de exacte toewijzing en positionering van de robots die ingekocht worden bij een bedrijf in Haarlem. De eerste fase van het ontwerp, het ontwikkelen van dit nieuwe concept, hebben onze eigen engineers hier in Neer gedaan. Het visionsysteem en de robots zijn nu in Eindhoven gemonteerd, inclusief de bijbehorende software, en daar zijn ook verschillende testfases uitgevoerd. De klant is tijdens dit gehele traject bij het project betrokken geweest, dat gebeurt bij elke ontwikkeling vanaf het allereerste begin en dus ook bij JPI waarvoor we deze lijn gebouwd hebben. We werken al jaren samen. JPI was een van de eerste afnemers van de traditionele sorteerlijn voor mini-komkommers en kiest nu voor dit systeem.’
Generatielange ontwikkeling
De volautomatische, gerobotiseerde verpakkingslijn is een nieuwe stap voor Angelique Christiaens en haar bedrijf dat ze in 2005 overnam van haar familie. ‘Mijn opa bedacht en maakte in 1962 de allereerste verwerkingsmachine voor asperges. Dat is feitelijk de basis voor Christiaens Agro Systems, want de tweede generatie heeft het bedrijf verder uitgebreid met verwerkingsmachines voor onder andere prei en lente-ui. In 1996 bedacht mijn vader Jos Christiaens een aspergeoogstmachine. Destijds was de markt daar nog niet rijp voor. In 2008 is dit project opnieuw opgepakt en doorontwikkeld en in 2010 is de aspergeoogstmachine geïntroduceerd met de naam Chrisje. Afgelopen jaar hebben we zelfs een nieuw groter type ontwikkeld op rupsbanden, genaamd Chris, die in totaal ongeveer twintig tot dertig hectare aspergeveld kan bijhouden.’
Ook voor aspergeoogsters Chrisje en Chris geldt: de innovaties zijn goed verborgen. De hydraulisch aangedreven machine rijdt over de bedden, messen snijden de asperges af waarna ze op een band vallen. Eén tot vier mensen leggen het ‘witte goud’ in de kisten. Het aspergebed zelf wordt daarna volautomatisch weer hersteld. Chrisje kan ongeveer tien hectare bijhouden met één persoon waar normaal ongeveer vijftien stekers het werk moeten doen. ‘Een forse besparing op arbeid dus’, zegt Angelique Christiaens. ‘Belangrijk, want telers moeten immers met steeds minder marge produceren. Daarom is het cruciaal de kosten zo veel mogelijk te verlagen. Teelt van nieuwe, productieve gewassen is één factor, automatisering en robotisering in de verwerking en transport een tweede.’
Logische stap
Angelique Christiaens greep de vraag van de Canadese klant om een verpakkingslijn voor mini-komkommers te bouwen met twee handen aan. ‘We maken al sorteerlijnen voor asperges, prei en kleine komkommers. De tuinbouw wil echter integrale oplossingen en dan is dit een logische volgende stap. Het is ideaal als je die bij bestaande klanten kunt doorvoeren. Daar zijn we nu mee begonnen.’
Het overgrote deel van de machines van Christiaens wordt wereldwijd geëxporteerd. ‘Vaak ook naar telers die na de oorlog zijn geëmigreerd, maar hun werktuigen en machines in Nederland bleven kopen. Nog altijd doen ze graag zaken in Nederland. Omdat onze maakindustrie zich goed heeft ontwikkeld en omdat we blijven innoveren. We moeten wel, om te kunnen blijven concurreren. Zo proberen we een voorsprong te houden. Een gerobotiseerde verpakkingslijn voor groenten of fruit is redelijk nieuw in de markt.’
De apparatuur van Christiaens vindt tegenwoordig ook zijn weg naar het Midden-Oosten, Rusland en Oost-Europa. ‘Hoe die bij ons terechtkomen? Via bestaande contacten en filmpjes op YouTube. Als we een lijn of machine klaar hebben, laten we dat zien. Een goedkope vorm van marketing die perfect werkt. We krijgen voor onze sorteermachines soms bestellingen binnen zonder dat we veel contact hebben gehad met de koper. Zien is geloven. Vanzelfsprekend leveren we ook service. Gelukkig hebben we nu internet. We kunnen op afstand de software checken en waar nodig updaten en processen bijsturen.’
Nichemarkt
Christiaens Agro Systems, met tien vaste medewerkers lean georganiseerd, blijft zich richten op de nichemarkt van langwerpige groenten. ‘Die markt is voor ons groot genoeg. Natuurlijk zouden we systemen kunnen ontwikkelen voor andere groenten en fruit. Dat doen we niet. Laat anderen zich daar maar op storten. We kunnen beter ervoor zorgen dat we datgene waarin we gespecialiseerd zijn verder doorontwikkelen en nog beter doen.’
