Wat hebben heel verschillende bedrijven als Desch Plantpak, 2Connect Group en Unitron afgelopen jaar geleerd tijdens de coronacrisis? In ieder geval dat de manier van werken en communiceren ineens radicaal anders kan, als het moet. De bedrijven vertelden hun verhaal tijdens de vierde online TalkING Industry van ING, Link Magazine en Berenschot. Veel denkbarrières vallen weg in zo’n compleet ongewone situatie. ‘Dat moeten we vasthouden.’
– ‘Het is continu je gezonde verstand gebruiken.’
– ‘Ik maak een diepe buiging voor mijn mensen.’
– ‘We hebben onze voorraden gereed product voor de automotive flink verhoogd.’
– ‘Wij besloten om met een deel van de productiecapaciteit vol gas door te draaien.’
– ‘In the heat of the moment kun je simpelweg geen nee zeggen.’
Jan Willem Wieringa
‘Werk zo veel mogelijk thuis.’ Dat hamert Mark Rutte er iedere coronapersconferentie weer in. ‘Als ik hem ooit nog eens in het echt spreek, zou ik hem zeggen dat hij genuanceerder moet zijn met die oproep. Alsof we in Nederland alleen maar bankiers en andere kantoormensen hebben. Gelukkig is er nog heel veel industrie: productiemachines zet je gewoon heel moeilijk in je thuiskantoor neer.’ Aldus directeur Jan Willem Wieringa van Desch Plantpak in Waalwijk, producent van hoogwaardige thermovorm potten en containers, veelal van gerecycled plastic, actief in zo’n zestig landen. ‘80 procent van onze medewerkers is nog steeds dag en nacht aan het werk op de fabrieksvloer. En ook de mensen in de productieondersteunende diensten zijn er. Natuurlijk hebben we zo veel mogelijk maatregelen getroffen zoals afstand houden en geen handen schudden, we kunnen het rijtje inmiddels dromen. Het is continu je gezonde verstand gebruiken. De fabriek moet doordraaien, maar de veiligheid van de mensen staat voorop.’
Moderator en managing director digital & IT Joes Wigman van Berenschot
Diepe buiging
Joes Wigman, managing director digital & IT bij Berenschot en moderator van de online bijeenkomst, vroeg naast Wieringa ook Marc van der Put, ceo van 2Connect Group in Waalwijk, en Pieter De Wilde, commercieel directeur van Unitron in IJzendijke, naar hun ervaringen in coronatijd en daarbij kwamen dit keer opvallend veel hrm-zaken aan de orde.
‘Achteraf is het altijd makkelijk praten, toen was het een keuze puur op gevoel’
Desch Plantpak (met inmiddels 320 medewerkers op vier locaties in Nederland, één in Polen en één in Groot-Brittannië) had voorjaar 2020 op een gegeven moment bijna veertig mensen ziek thuis zitten, van wie één collega overleed in het ziekenhuis. Hij werkte een jaar of twintig bij Desch. Wieringa: ‘Dat hakt er keihard in. We werken in vier ploegen, dag en nacht. Ik ben ’s morgens met zijn ploeg in gesprek gegaan. Dat zijn momenten die je niet mee wilt maken. Nog steeds is een aantal mensen besmet. We doen ons best, maar dat betekent niet dat het niet meer gebeurt.’ Het ziekteverzuim is lastig onder controle te houden. Stel, een zeer gewaardeerde medewerker met tientallen jaren ervaring op een machine komt binnen met een hoestje. Of hij nu besmet is of niet: die moet je naar huis sturen en de machine staat stil. ‘Ik maak een diepe buiging voor mijn mensen hoe we ondanks alles de productie toch aan de gang hebben gehouden in 2020.’ De Arbeidsinspectie kwam op een gegeven moment langs en complimenteerde het bedrijf voor de getroffen maatregelen en hoe het met de veranderde situatie op de werkvloer is omgegaan.
Knikkende knieën
Omdat er nauwelijks meer gereisd mocht worden, is Wieringa videoboodschappen gaan opnemen voor het personeel, eerst wekelijks, nu maandelijks. ‘Mensen waarderen dat enorm. In het begin zat ik met knikkende knieën en een stuk papier achter mijn bureau. Inmiddels hebben we een studio ingericht, het wordt steeds professioneler. Ik kan het iedere ondernemer aanraden, zelfs als je maar één locatie hebt, want er werken ook mensen thuis.’ In het begin van de crisis denderde de omzet van Desch Plantpak drie weken achter elkaar met telkens 33 procent naar beneden. Toen volgden een paar maanden met min 10 procent, maar uiteindelijk is het jaar afgesloten met een iets hogere omzet dan in 2019. Ongelooflijk, noemt Jan Willem Wieringa het.
In gesprek met autoriteiten
2Connect Group, producent van klantspecifieke connectieoplossingen – speciale kabels met connectoren eraan – voor onder meer de semicon, automotive en medische industrie, heeft haar hoofdkantoor met ontwikkeling, engineering, sales en een techcentre in Waalwijk. In Roemenië draaien twee eigen fabrieken met in totaal 350 mensen. ‘We zijn behoorlijk afhankelijk van componententoeleveranciers’, stelt ceo Marc van der Put. Zo zit de grootste kabelleverancier uitgerekend in Lombardije, Noord-Italië. 2Connect heeft altijd buffervoorraden, omdat de vraag van oem’ers sterk kan fluctueren. ‘Maar vorig voorjaar werd het toch benauwd. Met behulp van klanten als Philips Medical Systems en ASML konden we de lokale autoriteiten ervan overtuigen dat de fabriek daar in Italië open moest. Dat is deels gebeurd. Met medewerkers die bereid waren om weer te gaan werken. Het was lastig. Je kunt moeilijk mensen dwingen om te komen, terwijl ze misschien wel in de meest ellendige periode van hun leven zitten.’
‘In normale tijden zou je zeggen: “Leuke vraag, klant, maar dat kan niet, dat kan niemand.”’
Ander punt van zorg was de dip in de automotive. ‘Een derde van onze medewerkers in Roemenië werkt aan orders voor deze sector. Die was ingezakt, er was veel minder werk, maar desondanks hebben we de personeelsleden allemaal aan boord gehouden. We zijn een goede werkgever, maar stel dat je ze naar huis stuurt. Dan weet je in dit soort landen nooit of mensen er überhaupt nog wonen en of ze bereid zijn om terug te komen als je hun dat een maand of twee, drie later vraagt. Een deel van hen hebben we getraind om ook voor de semicon-klanten te kunnen werken. We hadden net een aantal nieuwe semicon-projecten in de pijplijn. En voor de rest hebben we onze voorraden gereed product voor de automotive flink verhoogd. We hadden geen idee of en zo ja wanneer de zaak weer op de rit zou komen.’ Het pakte wonderbaarlijk goed uit. In de tweede helft van 2020 kon 2Connect enorm van die opgebouwde voorraden profiteren. ‘We zijn er zonder kleerscheuren van afgekomen en hebben alsnog onze omzet en marges kunnen maken. Achteraf is het altijd makkelijk praten, toen was het een keuze puur op gevoel.’
Marc van der Put van 2Connect tijdens de online TalkING Industry
‘Hebben de Roemeense medewerkers het ook zo ervaren?’, wil moderator Joes Wigman weten. ‘Dat jullie alles deden om ze niet te hoeven ontslaan?’ Ja, zeker wel, denkt Van der Put. In 2009, toen de hele economie in elkaar stortte, deed zijn bedrijf hetzelfde, destijds waren er nog maar honderd medewerkers in Roemenië. ‘Als ze zien dat de buurvrouw en de overbuurman werkloos thuiszitten terwijl zij hun baan behouden, waarderen ze dat wel. Wees zuinig op je mensen en laat zien dat je in slechte tijden achter hen staat, is één van onze uitgangspunten. Al kan dat natuurlijk alleen zolang het past binnen de financiële mogelijkheden.’
Dat van die voorraden opbouwen herkent Wieringa van Desch Plantpak: ‘Toen bij ons de verkoop instortte, hebben wij eveneens besloten om met een deel van de productiecapaciteit vol gas door te draaien: ook wij hadden het gevoel dat het wel weer aan ging trekken. Is dat speculeren of ondernemen? Ik ben heel blij dat we het gedaan hebben, anders hadden we die grote omzet aan het eind van het jaar niet kunnen draaien. Dat heet ondernemen, soms gaat het goed, soms fout.’
Vakmensen inlenen
Pieter De Wilde, commercieel directeur van Unitron, zat in een compleet andere situatie. Sinds een aantal jaren assembleert de producent van medische apparatuur voor het Eindhovense bedrijf Ventinova een innovatieve longventilator voor gebruik bij patiënten op de intensive care en de operatiekamer. Ventinova vermarkt die zogeheten Evone wereldwijd. Er gingen wekelijks misschien zo’n twee beademingssystemen de deur uit, maar dat moest door Covid-19 razendsnel opgevoerd worden naar veertig stuks per week (zie het artikel in Link Magazine van juni vorig jaar).
De Wilde: ‘In the heat of the moment kun je simpelweg geen nee zeggen. Die systemen waren overal hard nodig. We hebben zo’n zestig medewerkers en maken veel verschillende producten. Twee medewerkers waren getraind in de assemblage van het beademingssysteem. Dus reken maar uit hoeveel extra mensen en materialen we ineens nodig hadden. We moesten een team samenstellen, de financiering regelen, de leveranciersketen wereldwijd op orde krijgen.’ Unitron leende vakmensen van andere bedrijven in en zette studenten van een engineeringopleiding aan het werk. ‘Die studenten waren onze gedroomde medewerkers. Twee hebben we er naderhand kunnen houden.’
Pieter de Wilde van Unitron
De ongekend snelle opschaling van de productie was eigenlijk niet reëel, zegt De Wilde. ‘In normale tijden zou je zeggen: “Leuke vraag, klant, maar dat kan niet, dat is niks voor ons, dat kan niemand.” Nu zaten we in een situatie dat veel denkbarrières gesloopt werden, bij ons, in de keten, overal. Het vroeg erom dingen ook echt anders te gaan doen. We hebben het product in stukjes gehakt: het stuk waar we het langst aan werken, bepaalt de tijd voor het geheel. Dus hoe konden we die tijd verkorten? Speciale teams zijn alle mogelijke bottlenecks gaan weghalen. Met de kanttekening dat we het hier hebben over een gecertificeerd medical device, we konden niet zomaar alles doen, er is regelgeving natuurlijk.’
Handboek soldaat
Unitron draaide een sterk tweede kwartaal, maar daarop volgde een beroerd derde kwartaal. De kosten stegen extra hard door de productieopschaling. Het vierde kwartaal was weer goed. De grote wendbaarheid die getoond was, zorgde bovendien voor extra publiciteit, waardoor er orders kwamen van compleet nieuwe bedrijven. ‘We hebben aanvragen lopen die we een jaar geleden niet voor mogelijk hadden gehouden. Maar nu is de houding “Ach, laten we eens kijken: hoe zouden we dit aanpakken als we weer in zo’n coronasituatie zouden zitten?” Als ondernemer denk ik zelf dan al snel dat er veel kan, maar ik krijg nu ook mijn mensen mee. Zelfs de meest behoudende en bedachtzame onder ons. Die manier van denken moeten we vasthouden.’
Serge de Reuver, directeur industry & building ING
Is corona dan echt een change agent?, vraagt Serge de Reuver, directeur industry & building ING Grootzakelijk regio Zuid-West zich af. ‘Is er nu momentum om dingen – eindelijk – anders te gaan doen? En hoe houd je die mentaliteit vast in je bedrijf?’ Pieter De Wilde vertelt hoe de hele gang van zaken rondom het beademingssysteem uitgebreid geëvalueerd is en hoe hij in een weekend tijd met zijn medevennoot en zijn productiemanager een projectplan heeft geschreven. Wat moet er gebeuren als er weer eens zo’n onverwachte, complexe aanvraag komt? ‘Het is een soort handboek soldaat geworden: hoe verdelen we de taken in het bedrijf, hoe zorgen we dat een product maakbaar is, wie optimaliseert het, wie bewaakt de kwaliteit? Hoe zetten we zelfsturende teams in en hoe linken we die aan elkaar? Hoe loopt de besluitvorming? Dat plan willen we af en toe uit de kast halen bij een onmogelijke vraag.’ Unitron wilde sowieso al gaan werken met zelfsturende teams, maar gaat die nu versneld introduceren. ‘Het gaat niet alleen om situaties waarin alles ontwricht is: ook in de dagelijkse relaties met klanten en collega’s zien we het voordeel van medewerkers die zelfsturend, oplossingsgericht en meer betrokken zijn.’ Flexibiliteit en meedenken leveren concurrentievoordeel op, ook in normale tijden.
Online trainen
Bij 2Connect Group zei Marc van der Put eveneens ‘ja’ tegen iets waar hij vóór de coronacrisis totaal niets in zag: een online salestraining. ‘We hadden een salestrainer ingehuurd om echt de diepte in te gaan met onze mensen: wat is onze ideale klant, waar moeten we onze energie in steken, ze zouden het hele salesproces doorlopen.’ Maar na twee dagen kon er niet meer fysiek getraind worden. Die trainer wilde digitaal verder. ‘“Luister”, zei ik. “Business is iets tussen mensen, zaken doe je face to face. Ik geloof niet in online trainen.” De trainer reageerde heel slim dat hij het één dag op zijn kosten zou uitproberen. Ik deed zelf niet mee, ik was te bevooroordeeld, maar mijn medewerkers waren laaiend enthousiast over de inhoud en kwaliteit.’ Het trainingsprogramma ging – iets aangepast – door. Een bedrijf kan de ogen niet sluiten voor digitale training en digitale sales, alleen al omdat de huidige lockdown vast niet de laatste is geweest. Van der Put: ‘Als ik zie wat medewerkers uit die training halen en hoeveel salesacties er zijn geweest de afgelopen maanden, dan heeft dat echt al mijn verwachtingen overtroffen. Ook al kunnen ze niet naar (potentiële) klanten toe, ze krijgen informatie op tafel en analyseren of een klant bij ons past en wij bij die klant. Het vraagt een andere manier van denken en anders aanvliegen van een verkoopgesprek.’
Marc Weytens directeur AMT
Schaalmodel in de hand
De salesmedewerkers van AMT Group in Etten-Leur, producent van onder meer spoortrailers en actief in machinebouw en metaaltechniek, werken ook al maanden veel meer op afstand. Directeur Marc Weytens doet de andere deelnemers aan de online TalkING Industry een creatief idee aan de hand. AMT laat van zijn trailers 3D-prints op schaal maken en stuurt die naar klanten toe. ‘Mensen willen toch graag iets in handen hebben. We kunnen via de mail de mooiste foto’s en filmpjes sturen, maar als klant en verkoper allebei zo’n schaalmodel vasthebben, kunnen ze onderdelen aanwijzen.’ Het werkt heel goed.
‘Maak inzichtelijk wat je hebt doorstaan als bedrijf’
De industrie had voorjaar 2020 te maken met een forse dip. Door versoepeling van de maatregelen zette het herstel behoorlijk in vanaf het derde kwartaal. Dit jaar wordt voor de industrie ondanks de lockdown een groei verwacht van 2 procent, aldus Gert-Jan Braam, sector banker industry bij ING. ‘De industrie heeft aangetoond zich snel aan te kunnen passen. Daarbij is ze gebaat bij de open grenzen en bij de export die naar verwachting in het eerste halfjaar sneller zal aantrekken, uitgaande van het huidige verloop van de pandemie. De decemberwaarden van de inkoopmanagersindex – met de sterkste toename in twee jaar–, de stijgende productiecijfers en de hogere bedrijvigheid bevestigen de veerkracht én de positieve vooruitzichten van de industrie.’ Nu het vaccin uitgerold wordt en maatregelen op termijn versoepeld worden, kunnen de orderintake en de groei van de productie dit jaar versnellen, aldus Braam.
Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
Nieuwe business
‘Met het grootste deel van onze klanten in deze sector gaat het gelukkig goed, ze draaien prima door’, zegt ook Serge de Reuver, directeur industry & building ING Grootzakelijk regio Zuid-West. ‘Mijn tip: maak inzichtelijk wat je bedrijf heeft doorstaan, wat je eraan hebt gedaan en wat je plannen zijn. Helemaal als een financiering gewenst is. Welke maanden kun je bijvoorbeeld ‘normaliseren’? Overall zijn wij onder de indruk van de flexibiliteit en het leiderschap bij onze klanten. Wij helpen op zo veel mogelijk manieren, en dat is zeker niet altijd met geld maar bijvoorbeeld ook met contacten of inzichten. Nieuwe business is nog steeds mogelijk, sterker nog, daar worden we blij van, en er zijn diverse rentekortingen beschikbaar.’
