De meest ondernemersvriendelijke provincie’
Begin november zit de Overijsselse gedeputeerde Eddy van Hijum, die naast economie ook financiën ‘doet’, midden in de begroting voor 2016. De provincie heeft het economisch beleid, gedecentraliseerd door het rijk, op orde: topsectoren (HTSM, agrofood, health, chemie, energie), regionale samenwerking met bedrijfsleven en kennisinstellingen in de lead, ‘loketten’ voor (financiële) ondersteuning van het mkb. Tijd voor een balans en (nieuwe) accenten: mkb, smart industry, human capital.
‘Overijssel kent relatief veel mkb, vooral familiebedrijven’, trapt Van Hijum af. ‘De werkloosheid terugdringen begint bij een goed florerend mkb. Onze ambitie is de meest ondernemersvriendelijke provincie te worden.’ Hij wil daarbij verder kijken dan de topsectoren. Tegelijk is de maakindustrie, vooral in Twente, bovengemiddeld vertegenwoordigd en dan gaat het al gauw over de topsector HTSM. ‘Voor onze werkgelegenheid moeten we meer met smart industry gaan doen. We hebben er de kennisinfrastructuur voor, kijk naar de Universiteit Twente (UT) en de hogescholen met hun lectoraten.’
Fieldlabs
Hoge verwachtingen heeft de gedeputeerde van de fieldlabs uit de landelijke en regionale actieagenda. ‘Smart industry biedt de kans om productie terug te halen en te verduurzamen; een stap naar minder transport en minder energie- en grondstoffenverbruik. Via het regionale uitvoeringsprogramma 
Boost proberen we die fieldlabs met Europees geld mede te financieren. We hebben hier bijvoorbeeld Thales als trekker van het fieldlab Secure Connected Systems Garden. En de Smart Welding Factory is een van de eerste fieldlabs die echt functioneert. Daarin werkt het Laser Applicatie Centrum op de UT samen met regionale bedrijven aan geautomatiseerd lassen. Hier in Oost-Nederland opgezet en achteraf kreeg het landelijke erkenning.’ Van Hijum juicht ook de komst van het gerenommeerde Fraunhofer-instituut naar de UT-campus toe. ‘Met hun kennis van materialen en productiemethoden kunnen zij een impuls geven aan de smart industry-agenda in de regio. Ook is het goed voor de samenwerking met andere Duitse partijen. De Industrie 4.0-agenda van Duitsland is toch iets massiever dan de Nederlandse; daar kunnen we van leren.’
Mismatch
Het derde accent zet hij op human capital. ‘De grootste zorg voor de politiek blijft de hoge werkloosheid, vooral in Twente, en de mismatch op de arbeidsmarkt. We hebben veel laagopgeleide werklozen, anderzijds is er een tekort in de techniek. We steken daarom veel energie in het Techniekpact, waarvan ik voor ons landsdeel de trekker ben, en willen de mismatch in vacatures tegengaan. Dat doen we door de intersectorale mobiliteit te bevorderen en omscholing. Onze ambitie is in banengroei boven het landelijk gemiddelde te scoren. Wel moeten we in alle eerlijkheid zeggen dat de rol van de overheid beperkt is. Wat wij kunnen doen is de regionale economische structuur versterken, langs de drie lijnen zoals ik schetste. En op een aantal toplocaties investeren we mee.’ Van Hijum duidt onder meer op Techbase Twente, het terrein van de voormalige vliegbasis. ‘Herontwikkeling zou kunnen in de combinatie beperkte vliegfunctie – dedicated bedrijfsterrein met een proeffabriek voor advanced manufacturing & materials.’
Participaties
Eddy van Hijum laat zich onder meer voeden door ‘stages’ te lopen bij mkb-bedrijven. ‘Ik kom er een agenda ophalen, daar steek ik veel van op. Waar lopen doorgroeiende bedrijven tegenaan? Hoe gemakkelijk verloopt de samenwerking 
met kennisinstellingen? Hoe toegankelijk zijn onze regelingen voor financiering nou echt? We zeggen wel dat we het goed hebben georganiseerd, maar van mkb’ers hoor ik dat de bekendheid en het gemak nog beter kunnen.’ Dit najaar heeft de provincie een volgende stap gezet met het Innovatiefonds Overijssel. Kredieten werden al onder die noemer verstrekt, nu zijn ook participaties mogelijk. ‘Rond start-ups kennen we hele ecosystemen, deze participaties zijn meer voor bedrijven die willen doorgroeien.’ Daarvoor is 19,5 miljoen euro beschikbaar, voor de kredieten 4,5 miljoen. Van Hijum voelt zich aangesproken door de Italiaans-Amerikaanse hoogleraar Mariana Mazzucato, die furore maakt met haar boek ‘De ondernemende staat’. Ze betoogt dat, anders dan de beeldvorming, juist overheden innovatie aanjagen. ‘Als wij dat doen, mogen we daar iets van terugzien. Heeft een participatie succes, dan willen we die middelen revolverend kunnen inzetten. Dankzij de verkoop van onze aandelen in energiebedrijven hebben we veel liquide middelen. Die investeren we bij voorkeur duurzaam, zodat ze iedere keer hun werk opnieuw kunnen doen.’
