‘Wij gebruiken wiskunde als technologie om producten en processen te verbeteren. Voor ons is mathware dus een middel tot een doel: effectieve en efficiënte oplossingen bedenken voor industrie en maatschappij. Dat is de legacy van Bob Mattheij, mijn voorganger – en op die weg gaan wij voort.’ Aldus Janne Brok, sinds 1 augustus de nieuwe directeur van Sioux LIME B.V., het wiskundehuis van technologiebedrijf Sioux.
Janne Brok (40) werkt al elf jaar bij LIME. De Helvoirtse studeerde op de TU Eindhoven (TU/e) af in de technische natuurkunde en deed haar afstudeeropdracht op het Philips NatLab. Na een uitstap naar de KU Leuven, waar ze toegepaste ethiek studeerde, promoveerde ze aan de TU Delft in optica. Na haar promotie, in 2007, ging ze werken bij wiskundeclub LIME, toen nog onderdeel van de wiskundefaculteit van de TU/e. In 2011 volgde een spin-out en werd Sioux de nieuwe eigenaar.
‘Met onze kennis van hardware, software en mathware heb je een potentieel winnend bod.
‘Toen ik bij LIME begon, waren we met z’n vijven; nu zijn er 45 medewerkers’, zegt Janne Brok. En over vijf jaar honderd, voorspelde Mattheij in een afscheidsinterview. Brok, lachend: ‘Laat ik het zo zeggen: op wiskundegebied is meer dan voldoende te doen, er zijn volop uitdagingen. Zeggen dat de wereld steeds complexer wordt, is een beetje een open deur, maar het is wel waar. En voor het beheersen van complexiteit kun je wiskunde goed gebruiken. Want als je een complex probleem beheersbaar maakt door het te vereenvoudigen, blijft er vaak iets in het vat zitten. Dus is dat niet altijd de meest efficiënte en kosteneffectieve manier. Terwijl, als je die complexiteit omarmt, je er veel meer uit kunt halen. Daar heb je dan wel technieken en tools voor nodig – en dat is wiskunde.’
Innovatie-edge
Sioux LIME beheerst die tools en technieken als weinig anderen. ‘We houden onze kennis over de hele breedte van het wiskundige domein op een zo hoog mogelijk niveau. Daarmee helpen we onze klanten om aan die innovatie-edge (de voorste grens van innovatie, red.) te blijven staan. Dat gaat van fysische simulaties tot statistiek, van data- en image-analyse tot artificial intelligence, van optimalisatie tot operations research, enzovoort’, aldus Brok. Momenteel zit het bedrijf midden in de discussies over de research-roadmap voor 2019. Daarin wordt bekeken wat eraan zit te komen op alle genoemde gebieden: welke ontwikkelingen binnen de universitaire research plaatsvinden, welke tools er zijn – open source en snel inzetbare standaardpakketten. ‘Verder gaan we naar conferenties toe en lopen hier veel stagiairs en afstudeerders rond die een deel van onze research-agenda inkleuren. Dat allemaal om over de volle breedte up-to-date en state-of-the-art te blijven.’
Mathware als middel
Pratend over die tools valt de term mathware. Janne Brok definieert dat als creatief en pragmatisch toegepaste wiskunde, waarmee zowel software als hardware naar een hoger niveau gebracht wordt. ‘We leggen ons niet vast op het gebruik van één specifieke tool, maar gebruiken er verschillende. Uitgangspunt is altijd het probleem van de klant. Door met de klant te sparren, proberen we helder te krijgen wat het probleem achter het probleem is. Dat vertalen we naar een wiskundig model, dat we vervolgens terugvertalen naar de praktijk. Die loop maken we steeds, met mathware. Dat is dus geen doel, maar een middel. Het doel is het product of proces van de klant te verbeteren.’
Die klant kan een multinational zijn, maar ook een start-up, een hightech bedrijf of een innovatieve organisatie in een andere sector. En projecten kunnen lang, maar ook kort duren en hebben alle hun eigen dynamiek. ‘De uitdaging is steeds zo’n innovatietraject goed te managen en te faseren – enerzijds beweeglijk blijven, anderzijds niet uit de bocht vliegen qua tijdsbesteding en kosten.’
Vuilophaaldienst
Concrete projectvraagstellingen zijn bijvoorbeeld: hoe kan ik de nauwkeurigheid van een machine of de throughput van een proces verhogen? Hoe kun je met vier in plaats van zes robotarmen even veel én net zo snel ijsjes inpakken? Hoe kun je de onderdelen in een complexe machine zo laten samenwerken dat de performance beter wordt? Bij dat type vraagstellingen komen veel factoren om de hoek kijken. Neem de planning- en routing-oplossing voor de vuilnisophaaldienst in Amsterdam. Die moet ervoor zorgen dat afvalcontainers alleen worden opgehaald als ze voor 80 procent of meer gevuld zijn. Dit inclusief een routing die voorkomt dat de vrachtwagens door de straten rijden op de tijdstippen dat scholen ‘aan’ en ‘uit’ gaan. Heel complex. Janne Brok: ‘Het idee om het zo aan te pakken, is via een marktconsultatie met de gemeente Amsterdam ontstaan. We zijn geen black magicians die alles zelf bedenken.’
Haasje-over
Dat LIME deel uitmaakt van de Sioux-familie noemt Brok een groot voordeel. ‘Kun je, zoals wij samen, oplossingen bedenken waarin we onze kennis van zowel hardware, software als mathware aanwenden, dan heb je een potentieel winnend bod.’ Als voorbeeld beschrijft ze haar beeld van wat machinebouwers doen. ‘Ze maken een hardware-versie en na twee of drie jaar de volgende versie. In de tussentijd komen ze steeds met updates om uit die eerste machine de hoogste performance te knijpen. Die updates zijn typisch een combinatie van mathware en software, waarbij je wel de hardware goed moet kennen en snappen – anders weet je niet wat je gaat verbeteren. Door software en mathware aan je hardware toe te voegen, kun je dus zeg maar haasje-over doen van hardware en software.’
Relevant zijn
Gevraagd naar de visie en missie van Sioux LIME, antwoordt de nieuwe directeur: ‘Onze visie is mathware inzetten voor industrie en maatschappij. En mijn missie is dat uit te bouwen. Bob Mattheij heeft hier een goedlopend en succesvol bedrijf van gemaakt. En ik doe mijn best om op die weg verder te gaan. We willen groeien langs verschillende assen: als team, in technologie, in klantportfolio en in innovatieve sectoren.’
Voldoende wiskundige toptalenten aantrekken is het probleem niet, zegt ze. ‘De werving verloopt verbazend makkelijk. Veel jonge wiskundigen volgen hetzelfde pad als ik indertijd. Als je promoveert, sta je op een kruispunt: kies ik voor de wetenschap of voor het bedrijfsleven? Ik koos voor het laatste, omdat ik het geleerde wil toepassen om relevant te zijn in de maatschappij.’ Dat is in haar ogen ook de reden dat veel jonge talenten bij Sioux LIME aankloppen. ‘Omdat we én sterk inhoudelijk – op een hoog niveau in de volle breedte van het wiskundedomein – bezig zijn én relevant zijn op allerlei gebieden. Anders hadden we al die klanten natuurlijk ook niet. Krijgen we eenmaal de kans om iets te doen, dan mogen we bijna altijd terugkomen.’ Ook als directeur blijft Janne Brok verbinding houden met de inhoud. ‘Dat is pure noodzaak: in de hightech wereld overtuig je uiteindelijk alleen op inhoud.’
