Koekjesmachinefabrikant Houdijk kan groeiende orderstroom aan door te kiezen
Focusseren. Dat is wat Bart Houdijk heeft gedaan. Op strikt koekjeshandlinglijnen en alleen op de kop- en staartactiviteiten. Met ondersteuning van een stevige supply chain gaat hij daarmee met 
succes de hele wereld over. En hij wil nog verder inzoomen, door ook een deel van de engineering aan toeleveranciers over te laten. Om het hoofd te kunnen bieden aan een orderstroom die stevig groeit, onder meer dankzij de nieuwe Houdijk Capper.
- ‘De eerste uitbestedingsronde was vooral gericht op het verminderen van de kwetsbaarheid.’
- ‘De tweede ronde moet zorgen dat onze organisatie de stijgende orderstroom aankan.’
- ‘Inmiddels is tachtig procent van de modules en componenten van onze capper gestandaardiseerd.’
Uitbesteden 2.0.
Daarmee duidt directeur Bart Houdijk de pilot die hij met Willems Machinebouw uit Bladel is gestart. ‘Wij gaan aan die leverancier op een nog hoger niveau uitbesteden. Niet alleen de productie en de eindengineering, maar ook – op basis van ons voorontwerp met functionele specificaties – de engineering.’
Niche
Houdijk wil dat doen voor alle verpakkingslijnen die het op de markt brengt. Want dat is de core business van het Vlaardingse bedrijf: ontwikkeling plus eindassemblage, testen en inbedrijfstellen van lijnen uitsluitend bedoeld voor het transporteren van koekjes van de oven naar de verpakkingsmachine – onderweg worden de biscuits, wafeltjes en spritsen ook nog gesorteerd, gestapeld, in trays geladen of in rolletjes geformeerd. En dat uitsluitend voor de hoge volumes, vijf- tot twintigduizend koekje per minuut. ‘Laatst hebben we een machine uitgeleverd aan het Amerikaanse Mondelez met een capaciteit van 36.000 per minuut. En wij zitten alleen in het hoge segment’, voegt Bart Houdijk er nog aan toe.
Bart Houdijk: ‘Configure-to-order is juist bij de capper relevant, omdat ik erop reken dat we er al gauw tien per jaar kunnen verkopen.’
Dat maakt van Houdijk een uitgesproken nichebedrijf, dat zijn lijnen over de hele wereld verkoopt; 99 procent wordt geëxporteerd. Een keuze die Bart Houdijk maakte niet lang nadat hij in de jaren negentig het familiebedrijf van zijn vader had overgenomen. ‘Voordien deden we naast de koekjesverpakkingslijnen van alles en nog wat. Maar ik wilde onze verkoop meer focus geven, zodat die zich alleen nog maar hoefde te richten op de koekjesfabrikanten. In tien jaar tijd zijn we ons geleidelijk aan helemaal op die klant gaan richten.’
Uitbesteden 1.0
Tegelijk is Houdijk ook zijn fabriek anders gaan bezetten. Betrof het in zijn beginjaren als ondernemer nog een werkplaats waar van de negentig personeelsleden er zo’n zeventig druk waren met draaien, frezen en boren, nu heeft hij een onderneming met ongeveer 130 man op de loonlijst (plus een flexibele schil van vijftig mensen), van wie de helft uitsluitend bezig is met engineering. ‘Wij produceren hier niets meer.’ Deze eerste uitbestedingsronde – aangeduid als Uitbesteden 1.0 – was vooral gericht op het verminderen van de kwetsbaarheid. ‘De vraag fluctueerde voortdurend, met regelmatig periodes waarin de werkplaats niets te doen had. Onze toeleveranciers vangen die schommelingen nu voor ons op. Maar, minstens zo belangrijk ’, vervolgt hij, ‘is dat het allemaal specialisten zijn die een veel betere prijs-kwaliteitverhouding kunnen leveren dan wij zouden kunnen.’ Dat zijn eigen engineers nu op zekere afstand staan van die productieactiviteiten, is voor Houdijk geen probleem. ‘Natuurlijk vergt het een intensieve samenwerking, om de maakbaarheid van onze specificaties te verbeteren. Niet voor niets werken we uitsluitend met Nederlandse toeleveranciers. Maar de belangrijkste lessen over de produceerbaarheid van onze ontwerpen leren we tijdens de eindassemblage, het testen en inbedrijfstellen.’ Daar komt bij, onderstreept Houdijk, dat die produceerbaarheid niet het allerbelangrijkste is. ‘Dat is kwaliteit.’
Betrouwbaarheid van meer dan 99,99 procent
‘Wij maken hier lijnen van tussen de één en drie miljoen euro. Machines die hooguit in enkele stuks worden gebouwd. Dan maakt een iets ingewikkelder oplossing, met een wat duurdere servomotor en wat kostbaarder materiaal echt niet uit voor de kostprijs. Mijn engineers – en dus mijn klanten – verdienen hun geld met oplossingen die goed werken. Die zorgen voor de snelheid en betrouwbaarheid waarmee wij ons onderscheiden in de markt. Natuurlijk, vanwege het grote aantal toeleveranciers heb ik hier een forse inkoopafdeling
‘In lagelonenlanden groeit de vraag naar onze machines ook’
inkoopafdeling en die moet ook geld verdienen. Maar wij zijn er niet op uit om ook het allerlaatste dubbeltje uit onze toeleveranciers te knijpen. Wij zijn uit op langetermijnrelaties. Met toeleveranciers als SNL uit Schijndel, MTA uit Helmond, Kepser uit Cuijk en Rockwell Automation doen we al vele jaren zaken.’
‘Niet voor niets werken we uitsluitend met Nederlandse toeleveranciers’
Die strikte keuze voor kwaliteit – lees: een hoge snelheid en een yield van meer dan 99,99 procent – resulteert wel in een hoge prijs. Maar daarmee prijst Houdijk zich zeker niet uit de markt, stelt de directeur. ‘In ons hoge segment voor verpakkingslijnen hebben we in feite maar één concurrent, een divisie van het Duitse Bosch. Natuurlijk hebben we daarnaast nog wel last van lokale machinebouwers. Maar die leveren apparaten met een yield van tachtig procent, de overige twintig procent moet alsnog met de hand worden gedaan. Zeker, daar heb we met name in lagelonenlanden mee te maken, maar ook daar groeit de vraag naar onze machines, vanwege de steeds hogere volumes die ze daar moeten halen.’
Nieuwkomer
Nu gaat die kwaliteitsvlieger niet meer als vanzelf op voor een nieuwkomer in het assortiment: een capper, een machine die koekjes met de boven- of onderkant naar boven legt, er een crèmelaag op ‘print’ en de andere kant erbovenop deponeert. De ‘printer’ is ontwikkeld met Foodjet uit Nijmegen en het eindresultaat is een machine die, met individueel aanstuurbare nozzles, vijfhonderd ‘deposities’ per minuut kan doen, met features als no-product, no-deposit en het doen van ronde, rechthoekige of ovale deposits. Een machine die ook heel eenvoudig is schoon te houden, minder bewegende delen bevat en daardoor minder onderhoud vergt en in vijftien minuten omstelbaar is, bijvoorbeeld om van een rond naar een hoekig koekje te switchen. Maar, ook een machine die twee keer zo duur is als die van dé sandwichkoekjesmachinebouwer, de Amerikaanse marktleider Machine Builders and Design (MBD). ‘Dat verschil heeft de klant in één tot twee jaar terugverdiend’, verzekert Bart Houdijk. Om aan geloofwaardigheid te winnen, laat Houdijk de klant op een speciale, nog afgesloten website zijn parameters als volumes en het aantal change-overs intoetsen om direct de terugverdientijd uitgerekend te krijgen. ‘Wij hebben die berekening nu een aantal malen getoetst bij klanten en het klopt echt.’ Om de campagne meer kracht bij te zetten, laat Houdijk die gepaard gaan met een boekje waarin de tien features van zijn capper nog eens op een rijtje zijn gezet.
Doorlooptijd verlagen
Voorts is Houdijk onderweg om de orderdoorlooptijd te verlagen, van nu een jaar naar straks een half jaar, gelijk aan de tijd die MBD nodig heeft. ‘Daartoe hebben we inmiddels tachtig procent van de modules en componenten van onze capper gestandaardiseerd; de rest is klantspecifiek. Configure-to-order dus. Juist bij de capper is dat relevant, omdat ik erop reken dat we er al gauw tien per jaar kunnen verkopen.’ Om zo bij te dragen aan de groei van Houdijk, die toch al fors is: de laatste vijf jaar is de omzet gestegen van tien naar vijftig miljoen euro. ‘Dát maakt Uitbesteden 2.0 zo noodzakelijk’, komt Bart Houdijk terug op zijn samenwerking met Willems. ‘Was 1.0 om onze kwetsbaarheid te verminderen, deze tweede ronde moet zorgen dat onze organisatie de stijgende orderstroom aankan.’
Complexer, maar toch sneller en goedkoper
De machines van Houdijk bestaan al voor een flink deel uit plaatwerk, maar dat zou best wel eens nog meer kunnen worden. Bart Houdijk maakte enige jaren geleden, op een handelsmissie naar Silicon Valley, kennis met Carel van Sorgen, directeur van 247TailorSteel, een onderneming die de klant via een portal de specificaties (in CAD-vorm) van zijn plaatwerk laat invoeren, waarna dat binnen een etmaal volautomatisch gesneden en uitgeleverd wordt. Sinds die reis komen ze elkaar met regelmaat tegen en wisselen ideeën uit. ‘Voor mijn machines wordt er nogal wat constructie- en laswerk verricht. Veel daarvan zou ook uit plaatwerk kunnen worden opgebouwd, wat misschien wel veel efficiënter is. Daar filosofeer ik dan wel ’ns met hem over.’
Zodra de klant van 247TailorSteel zijn specificaties heeft ingevoerd, rekent een analysesysteem, SOPHIA (Sophisticated Intelligent Analyser), uit wat de kosten van het gespecificeerde zijn, aan materiaal en uren. Van Sorgen: ‘Het is niet zo dat wij voor een bedrijf als Houdijk een machine of onderdelen daarvan kunnen ontwerpen die zo optimaal mogelijk geëngineerd zijn. Maar we kunnen de ontwerper wel precies laten zien waar de kosten in zullen gaan zitten en dat dat komt doordat hij bijvoorbeeld van wel vijf materiaalsoorten in tien diktes gebruik wil maken. Met die informatie kan hij dan, met al zijn creativiteit, zijn ontwerp aanpassen. De mens blijft in het ontwerpproces de belangrijkste schakel, maar in interactie met ons analysesysteem kan hij wel tot veel rationelere keuzes komen, die de tco met 15-25 procent kunnen verlagen.’
En zo kan ook de doorlooptijd worden verkort. Dat weegt des te zwaarder nu er steeds meer bedrijven, net als Houdijk, op hoger niveau gaan uitbesteden. ‘De toenemende complexiteit vergt inzet van specialisten, om het eindproduct maakbaar en betaalbaar te houden. Maar daardoor kan de doorlooptijd oplopen’, signaleert Van Sorgen. Vandaar zijn streven om eind dit jaar via de portal ook buigwerk te gaan aanbieden. ‘Als een machinebouwer of diens system supplier nu een gespecificeerde aanvraag naar een metaalbewerker stuurt, krijgt hij na een week een offerte terug voor wat kan worden gekant. Wat niet gekant kan worden, wordt niet geoffreerd, maar waarom blijft onduidelijk. Wij zijn eind dit jaar in staat binnen enkele minuten een filmpje terug te sturen waarop het kantwerk gesimuleerd wordt. Dat maakt de engineer direct duidelijk waarom bepaald kantwerk niet mogelijk is en wat hij dus aan zijn ontwerp moet veranderen. Zo verbeteren wij de ketencommunicatie, verkorten we de doorlooptijd en gaan wij, met de klant mee, hoger de keten in.’
MTA-directeur Patrick Geert: ‘Houdijk wil graag samen met toeleveranciers zijn processen verbeteren. Hier kunnen veel bedrijven een voorbeeld aan nemen.’
Houdijk is nu bezig met de modularisatie van zijn capper, maar ook de andere systemen zullen straks configure-to-order (cto) uit standaardmodules worden opgebouwd. Daar is system supplier MTA momenteel voor bezig. ‘Wij adviseren Houdijk hierover, want onze engineers hebben vele jaren ervaring met andere oem’ers van ‘high mix, low volume’-systemen. Belangrijk is dat Houdijk deze kennis en expertise uiteindelijk zelf opbouwt’, vertelt MTA-directeur Patrick Geerts. ‘De meer complexe systemen worden nu nog voor elk project deels opnieuw geëngineerd – volgens het engineer-to-order-principe. Voor de cto-werkwijze wordt op basis van een diversiteitsmatrix het ontkoppelpunt per functie opnieuw gedefinieerd. Dat betekent dat we kijken naar alle uitvoeringen die de afgelopen jaren voor klanten zijn ontwikkeld en vervolgens bepalen, samen met engineering en sales (van Houdijk, red.), welke functies we gaan standaardiseren en welke we gaan schrappen omdat ze maar incidenteel gevraagd zijn. Daarbij kijken we ook naar de maakbaarheid. Vervolgens start het redesignproces, waarin we het optimale ontkoppelniveau in de BOM (bill of materials, red.) vaststellen: onder het ontkoppelpunt zitten die delen die voor elke lijn gelijk zijn, erboven die delen die klant- en productspecifiek uit standaardonderdelen geconfigureerd worden.’ Ook adviseert MTA Houdijk over de logistiek, rekening houdend met de beschikbaarheid van systemen, minimale en maximale voorraadniveaus, gewenste flexibiliteit en kosten. Eindresultaat, zo stelt Geerts, zal zijn dat de lijnen met veel kortere doorlooptijd bij Houdijk geconfigureerd kunnen worden, wat hun ruimte biedt voor verdere groei. ‘En de supply chain kan veel gemakkelijker zijn productieactiviteiten plannen en inrichten, waardoor de kosten enorm zullen dalen. Houdijk wil in het kader van zijn Uitbesteden 2.0-traject graag samen met toeleveranciers, gebruikmakend van hun kennis, zijn processen verbeteren. Hier kunnen veel bedrijven nog een voorbeeld aan nemen.’
