Groene waterstof, geproduceerd via elektrolyse met behulp van duurzame bronnen als zon en wind, speelt een cruciale rol in de energietransitie. Maar er moet nog veel gebeuren om deze schone energiedrager op industriële schaal en tegen aanvaardbare kosten te produceren. Europa heeft goede troeven in handen om dit te realiseren. Op initiatief van TNO hebben enkele vooraanstaande kennisinstellingen voorstellen gelanceerd om elektrolyse versneld naar een hoger plan te tillen.
In de position paper ‘HySpeedInnovation’ beschrijven enkele Europese Research and Technology Organisations de uitdagingen voor opschaling van elektrolyse. Met TNO zijn dat de Duitse RTO’s ’Fraunhofer (IFAM en ISE) en Forschungszentrum Jülich (IEK14), SINTEF uit Noorwegen en CEA uit Frankrijk.
De RTO’s doen aanbevelingen voor een ondersteunende rol door de Europese Commissie en nationale overheden. Inmiddels hebben ook andere Europese kennisinstellingen het pleidooi omarmd, evenals het netwerk Hydrogen Europe Research, dat enkele honderden bedrijven en organisaties op het gebied van waterstof vertegenwoordigt.
Productiecapaciteit fors opschalen
Rondom (groene) waterstof leven wereldwijd hooggespannen verwachtingen en grote ambities. Zo presenteert de Europese Commissie in haar waterstofstrategie een doelstelling van 6 GW voor 2024 en 40 GW in 2030. Ter vergelijking: de totale geïnstalleerde wereldwijde water-elektrolyse capaciteit ligt nu rond de 170 MW. Om de ambities te realiseren moeten de productiekosten van elektrolysers drastisch omlaag.
Kennis en faciliteiten versnipperd
De onderzoekers beschrijven de voor- en nadelen van de huidige elektrolysers en signaleren waar verbeteringen nodig zijn. Het gaat daarbij om een goede balans tussen kosten, prestaties en duurzaamheid. Zo moet er een alternatief komen, bijvoorbeeld op basis van recycling, voor de schaarse grondstoffen en zeldzame metalen die nu in elektrolysers worden gebruikt.
Ook de productiemethode, voor een deel nog handmatig, kan en moet veel efficiënter en goedkoper. Nog een belangrijke te nemen horde is de versnippering van de keten van fabrikanten, hun toeleveranciers en kennisinstellingen over Europa. Innovaties die nodig zijn om een nieuwe generatie elektrolysers te ontwikkelen worden daardoor geremd. Ook ontbreekt het aan voldoende vraag naar groene waterstof, mede omdat de kosten nog te hoog zijn.
Intensievere samenwerking RTO’s
Thema: Hoe wordt een bedrijf duurzaam en winstgevend? Lees Link magazine digitaal
Om de ontwikkelingen te ondersteunen en te helpen versnellen, stellen de Europese RTOs voor om intensiever en gerichter samen te werken. Het position paper identificeert in dat kader drie doelen die vragen om gezamenlijke actie. Deze zijn: (i) het verbinden van waterstoflaboratoria; (ii) vaststellen van duidelijke prestatienormen; en (iii) monitoring van de prestaties van gesubsidieerde pilots.
Om deze doelstellingen te bereiken, vragen Europese RTO’s steun van nationale regeringen en EU-beleidsmakers op de volgende onderwerpen:
· Een door de EU gefinancierd programma gericht op het tot stand brengen van een gecoördineerde EU-infrastructuur die het mogelijk maakt om testfaciliteiten voor waterelektrolyse te gebruiken en te delen.
· Een door de EU gefinancierd programma gericht op het ontwikkelen van geharmoniseerde prestatie-, veiligheids-, duurzaamheids- en kwaliteitsnormen met internationale minimumeisen voor (componenten van) elektrolysers.
· De implementatie van een Open Access-beleid voor het delen van geaggregeerde gegevens en lessen. Overheden zouden het delen van gegevens en lessen van alle gesubsidieerde onderzoeks-, demonstratie- en inzetprojecten verplicht moeten stellen.
