Niet iedereen lijkt het door te hebben, maar het gaat ‘vrij briljant’ met de energietransitie in Nederland. Dat vindt Ynte de Vries van The Green Box. Alle randvoorwaarden zijn aanwezig om er ook zakelijk een succes van te maken. Op de cleantechcampus in Hengelo, waar hij nu een paar maanden de kar trekt, komen ondernemerschap, innovatie en productie bij elkaar. ‘Productie is een randvoorwaarde om echt aan de weg te timmeren.’
– ‘Zonnepanelen zijn op dit moment de goedkoopste manier om elektriciteit te produceren.’
– ‘In 2022 hebben we zo’n 12 miljard euro bespaard op Russisch gas.’
– The Green Box laat zien hoe een energiesysteem van de toekomst er concreet uitziet.
– ‘Onze traditioneel open economie heb je echt nodig in de hele energietransitie.’
Zon en wind nu al grootste energiebron in Europa
In een uur en een kwartier heeft de zon genoeg geschenen om de hele wereldeconomie een jaar lang van energie te voorzien. De uitdaging is natuurlijk om al die zonnestralen ook daadwerkelijk op te vangen. Dat is heel wat eenvoudiger gezegd dan gedaan. ‘Het goede nieuws is dat zonnepanelen op dit moment de goedkoopste manier zijn om elektriciteit te produceren’, weet Ynte de Vries, ceo van cleantechcampus The Green Box in Hengelo. ‘Dat komt door onze vrienden uit China die zoveel zonnepanelen uit hun fabrieken stampen, dat de volumes gigantisch zijn en de prijs dus steeds lager komt te liggen.’
Die trend zal nog wel even aanhouden, verwacht De Vries. ‘In de windenergie zie je een vergelijkbare tendens, alleen gaat het daar iets minder snel. Toch is ook die de afgelopen dertien jaar de helft goedkoper geworden. Bottomline is dat het opwekken van stroom met wind en zon al bijna twee keer zo goedkoop is als met gas en kolen. Laat dat even op je inwerken, want volgens mij heeft niet iedereen dat goed op zijn netvlies’, aldus De Vries.
Kantelpunt CO2-uitstoot
Dat prijsverschil vertaalt zich naar de opwekcapaciteit die nu wordt geïnstalleerd. Want wereldwijd worden nauwelijks nog kolen- en gascentrales bijgebouwd. ‘Die zijn namelijk belachelijk duur vergeleken met de duurzame alternatieven’, duidt De Vries. In 2022 kwam ongeveer drie kwart van de nieuwe capaciteit aan opwekvermogen op het conto van zon en wind. Dit jaar stijgt dat naar meer dan 90 procent, is de verwachting. ‘Dat verhaal hoor je bijna nooit, maar het gaat dus eigenlijk gewoon knetterhard de goede kant op.’
Europees gezien is Nederland niet meer het slechtste jongetje van de klas
De Vries komt met nog meer goed nieuws. ‘In Europa waren wind en zon het afgelopen jaar samen de grootste energiebron. Daarmee hebben we in 2022 zo’n 12 miljard euro bespaard op Russisch gas’, vertelt hij. ‘We weten dat over een tijdje pas zeker, maar waarschijnlijk was 2022 het jaar van het kantelpunt van de CO2-uitstoot voor de opwekking van energie. Vanaf nu wordt het alleen maar minder, omdat we veel meer duurzaam bijbouwen en de oude centrales één voor één sluiten.’
Goed businessverhaal
In Nederland doen we het op dit gebied helemaal niet onaardig. De Chinezen lopen voorop, met daarachter de VS die aan een flinke inhaalslag bezig zijn. Europees gezien is Nederland niet meer het slechtste jongetje van de klas, zoals een paar jaar geleden het geval was. De Vries laat een grafiekje zien: ‘Als je kijkt naar de mix waaruit de aangeboden elektriciteit bestaat, kwam die in 2016 voor slechts 13 procent uit duurzame bronnen. Daarmee deden we het slechter dan bijvoorbeeld Malta. Zes jaar later is dat aandeel gestegen naar 40 procent. Dit jaar gaan we boven de 50 procent uitkomen. Het is echt een geweldig verhaal.’
Nederland is goed gepositioneerd om van de energietransitie ook een goed businessverhaal te maken, stelt De Vries. ‘We klagen weleens over de wet- en regelgeving, maar het effect is wel dat we hier gemiddeld de meeste zonnepanelen per inwoner in de EU hebben. En de hoogste laadpalendichtheid van Europa. Twee derde van alle openbare laadpalen in Europa staat in Nederland; dat is vrij briljant.’ Voeg daaraan toe dat Nederlandse bedrijven behoorlijk sterk zijn in ICT en digitalisering. ‘Ook onze traditioneel open economie is een aspect is dat je echt nodig hebt in de hele energietransitie.’
Veel werk te doen
Alle randvoorwaarden zijn aanwezig, maar er is ook nog veel werk te doen, realiseert De Vries zich. ‘Dat is de reden waarom ik elke ochtend uit mijn nest kom’, lacht hij. ‘We moeten als ondernemers aan de slag met de kansen in de energietransitie.’ Dat is ook de basis van The Greenbox Campus: bedrijven in de cleantech bij elkaar brengen. ‘Hier moet dat allemaal tastbaar worden’, vertelt hij vanachter zijn bureau in Hengelo. ‘Het is de combinatie van ondernemerschap, innovatie en productie.’ Dat laatste vindt De Vries een cruciale toevoeging. ‘Je kunt van alles verzinnen, maar productie is heel andere koek. En een randvoorwaarde om echt aan de weg te timmeren.’
Op de campus in Hengelo zijn inmiddels vijftien bedrijven gehuisvest (zie kader), met bij elkaar ongeveer duizend medewerkers. Het terrein van 18,5 hectare was eerder de thuisbasis van Eaton Industries en kwam eind 2020 in handen van rasondernemer en investeerder Kees Koolen. Behalve dat The Green Box een plek is waar cleantech tastbaar wordt, draait het ook om verbinden. Tussen de campusleden onderling, maar zeker ook met lokale onderwijsinstellingen. De Vries vertelt dat er al heel wat schoolklassen en studentengroepen op bezoek zijn geweest. ‘En dat is belangrijk, want we hebben heel veel talenten nodig. Natuurlijk om de technologie te ontwikkelen en te optimaliseren, maar zeker ook voor de uitrol. Installateurs, elektriciens, monteurs, daar zijn er helaas te weinig van. Dat is wel een issue, want alle spullen moeten toch echt op het dak worden geschroefd en aangesloten.’
Openbaar laadplein
Op The Green Box demonstreren de bedrijven hoe een energiesysteem van de toekomst er concreet uitziet. Op de daken liggen zoveel zonnepanelen dat ze over het hele jaar evenveel stroom opwekken als dat er op de campus wordt verbruikt. Daarnaast is er een flexibel energiesysteem, zodat de opgewekte stroom ook op het goede moment wordt gebruikt. ‘Denk aan slimme aansturing van de laadpalen op de campus’, verduidelijkt De Vries. ‘Laad die auto’s extra snel op als de zon flink schijnt.’
Verder wordt er gesleuteld aan nog meer flexibiliteit aan de hand van grote batterijsystemen die de opgevangen zonne-energie kunnen opslaan. Doel is daarbij om een regionale hubfunctie in het elektriciteitsnet te pakken. ‘We willen de lokale netbeheerder ondersteunen, zegt De Vries. ‘Het idee is dat onze oplossing helpt bij de congestie. Op plekken waar meer stroom nodig is dan de beheerder kan leveren, zou je ons systeem kunnen inzetten.’
Ja, zo’n batterijsysteem zou het probleem van datacenters zonder aansluiting voor een deel kunnen oplossen, maar De Vries denkt liever aan regionale, groene projecten. The Green Box brengt dat zelf in praktijk door te werken aan een openbaar laadplein op de campus. ‘Bedrijven die de omslag maken van diesel naar elektrische busjes en trucks, merken namelijk dat je heel hoge stromen nodig hebt om ze te laden. En dat soort aansluitpunten heb je niet zo maar gerealiseerd als je van de netbeheerders afhankelijk bent. Wij laten zien hoe het wel kan.’
De vijftien huurders van The Green Box
Link magazine april 2023, Thema: Parijs halen: De energietransitie. Vraag een exemplaar op bij de uitgever van Link magazine: uitgever@linkmagazine.nl
- 2-B Energy draagt bij aan een duurzamere wereld door de introductie van nieuwe windturbinetechnologieën.
- Au2mate ontwikkelt en levert complete automatiseringsoplossingen met speciale aandacht voor procesoptimalisatie en het minimaliseren van afval, energieverbruik en de CO2-voetafdruk.
- Aveleijn is een non-profitorganisatie die de inzet van mensen met een verstandelijke beperking faciliteert.
- Beeliners houdt zich voornamelijk bezig met projecten rondom energietransitie en duurzaamheid.
- Damstra Lab is een onafhankelijk testlaboratorium gespecialiseerd in het testen van elektrische schakel- en verdeelsystemen en elektrische componenten.
- Eaton Electrical Sector is wereldleider met expertise in energiedistributie en -beveiliging, energiekwaliteit, besturing en automatisering, energiemonitoring en management.
- Floading Energy Infra wil de transitie naar elektrisch vervoer versnellen via slimme oplaadoplossingen.
- Koolen Industries investeert in energietechnologieën die de grote uitdagingen van vandaag aangaan, versnelt innovatie door samenwerking te faciliteren, en realiseert betrouwbare oplossingen om duurzame energie voor iedereen beschikbaar te maken.
- De Nederlands Chinese Handelskamer (NCHK) is een bilaterale organisatie en bevordert handel tussen Nederland en China.
- NieuweWeme is een productie- en engineeringbedrijf voor een betere, schonere en duurzamere wereld.
- Plug Power bouwt aan de waterstofeconomie als leverancier van uitgebreide turnkey oplossingen voor waterstofbrandstofcellen.
- PM Energie ontwikkelt de PM Energiemonitor waarmee je altijd en overal inzicht hebt in je elektriciteits- en gasverbruik.
- SmartGrid ontwikkelt en bouwt energieopslagsystemen voor industriële en mobiele applicaties, op basis van lithiumijzerfosfaattechnologie.
- Solmax is wereldleider in duurzame oplossingen voor civiele en ecologische infrastructuur.
- Super B ontwikkelt en produceert hoogwaardige lithiumijzerfosfaataccu’s voor diverse industrieën en toepassingen.
