‘Wat is smart productivity eigenlijk?’, vraagt moderator en radiopresentatrice Frederique de Jong aan het publiek bij de start van de IndustrieTOP Midden- en Oost-Nederland bij gastheer-hightech toeleverancier Trumpf Nederland in Hengelo. ‘Slimmer werken met slimmere technologie’, krijgt ze als antwoord. ‘Veel meer realtime informatie.’ ‘Optimaliseren, meer nog dan automatiseren.’ En vooral ook: ‘Menselijke talenten beter inzetten en ballast uit de productielijn halen.’
IndustrieTOP laat ondernemers nadenken over slimmer en leuker werken 
Wouter van Ree, directeur van advies- en ingenieursbureau AKOS uit Apeldoorn, kan zich helemaal vinden in die laatste reactie. Hij is die middag één van de sprekers aan de thematafels. Zijn onderwerp is ‘Cultuur en vakmanschap op de werkvloer’: hoe bevordert een organisatie de tevredenheid en productiviteit van medewerkers? In een onderzoek van de provincie Gelderland kreeg AKOS vorig jaar opvallend hoge rapportcijfers van zijn medewerkers. Zo gaf 100 procent van hen aan een training of opleiding te volgen en ook heel graag nieuwe dingen te willen leren. Ruim 9 van de 10 ziet veel of meer kansen door technologische ontwikkelingen, het eigen werk verandert hierdoor in de aankomende drie jaar, denken ze. Bijna driekwart gaat ervan uit dat het werk hierdoor uitdagender wordt. Van Ree: ‘Eigenlijk zijn maar twee kpi’s interessant, zei mijn voorganger bij AKOS: de tevredenheid van klanten én die van medewerkers.’
Hij begint aan zijn thematafel met een treffende case. ‘Een van onze klanten wilde de productielocatie verhuizen en twijfelde sterk over alles. De marktpositie was prima, maar de productie erg complex en tijdrovend. Moesten ze automatiseren en zo ja, hoe dan? Was compleet uitbesteden beter? Waar haalden ze meer lassers op hoog niveau vandaan?’ Het proces zelf bleek niet de bottleneck, maar de vakmensen kwamen door de logistieke en administratieve rompslomp slechts 30 procent van hun tijd aan lassen toe. De organisatie van het werk werd veranderd, waarop de doorlooptijd halveerde. ‘De tevredenheid steeg, want mensen zijn nu bezig met taken die ze leuk vinden. Investeer daarnaast in technologie en de productiviteit gaat nog verder omhoog.’ Van Ree heeft drie stellingen voor zijn tafelgenoten in Hengelo.
Stelling 1. Mijn bedrijf heeft in de toekomst steeds meer generalisten en steeds minder specialisten nodig.
Piotr Skotnicki
Niet mee eens, reageert ceo Guido Slump van Disselhorst Metaal in Raalte. ‘Generalisten kunnen weliswaar over processen heen kijken, maar een aantal managementlagen kun je op een gegeven moment vast en zeker vervangen door automatisering en digitalisering. En dan resteren de mensen die echt weten hoe het werkt, die diepgang in de processen brengen.’ Basisvoorwaarde in een organisatie blijft altijd goed communiceren, of het nu gaat over specialisten of generalisten.
Piotr Skotnicki, managing director bij Wigersma & Sikkema in Doesburg, leverancier van producten voor aardgasdistributie, heeft vooral specialisten nodig: ‘Wij besteden bijna alles uit, maar de echte kern doen we zelf.’
Cor de Best
Is de specialist van vandaag ook de specialist van morgen, vraagt Cor de Best, directeur bij Van Lente Systeemintegratie in Deventer, zich af. Want kennis veroudert zo snel. ‘Mensen moeten elkaar opzoeken, communiceren en niet in ‘oud denken’ blijven hangen. Dat is soms lastig in bedrijven met veel nerds. Ik creëer graag chaos op de werkvloer door jonge medewerkers aan te nemen die lekker tegen alles en iedereen aanschoppen, ook tegen mij.’
Tafelvoorzitter Wouter van Ree vertelt hoe hij tien jaar geleden als 24-jarige binnenkwam bij AKOS. ‘Mijn baas zei: “Over honderd dagen wil ik weten wat je de organisatie komt brengen”. Dat is een prima manier om je medewerkers te leren kennen.’
Stelling 2. Mensgericht leiderschap geeft beter resultaat dan prestatiegericht leiderschap.
Antijn Koers
Cor de Best gelooft in een sterk mensgericht bedrijf: ‘Medewerkers moeten intrinsiek gemotiveerd zijn en mogen fouten maken.’ Maar met wat steviger sturen op prestaties is ook niets mis, reageert Guido Slump. ‘Vooral jongens gedijen in een sfeer van enige rivaliteit. Als je zegt “Dat is nog net iets te moeilijk voor jou, maar misschien komt het nog”, triggert dat gegarandeerd de prestaties.’
Het één sluit het ander niet uit, aldus kwaliteitsmanager Antijn Koers van Suplacon Plaatbewerking in Emmeloord. ‘Medewerkers willen winnen. Daarom doen wij aan gamification: uren, productiviteit, alles vergelijken we. Tegelijkertijd bieden we persoonlijke coaching en aandacht.’
Winst maximaliseer je niet door enkel te focussen op harde cijfers, maar door te sturen op klanttevredenheid en door goed voor je medewerkers te zorgen, benadrukt Piotr Skotnicki. ‘Eén van mijn medewerkers was twee jaar afwezig door een burn-out. Het UWV begon met allerlei trajecten, maar ik wilde hem houden. Niet per se omdat ik het zo’n lieve jongen vond, maar om wat hij presteert. Hij is nu terug en supergemotiveerd.’
Stelling 3. Medewerkers op de werkvloer moeten richting geven aan de bedrijfsstrategie en plannen.
Dat klinkt mooi, maar mensen hebben het overzicht niet altijd. Haal ideeën op, vraag input en zet zelf de koers uit, klinkt het aan tafel. Skotnicki: ‘Je kunt veel delegeren en uitbesteden, maar die strategie bepalen dus echt niet: dat is de taak van het management. Waar gaat de bus heen? Anders raak je met zijn allen de weg kwijt.’ Het ligt er ook aan of je veel hoogopgeleide professionals op de werkvloer hebt. ‘Sommige medewerkers hebben liever een soort militaire hiërarchie waarin alles van bovenaf wordt opgelegd’, weet Guido Slump. Los daarvan: iedereen heeft een basale behoefte aan aandacht en veiligheid, dus ‘zorg voor een werkomgeving waarin mensen zich veilig en gezien voelen.’
AKOS, het bedrijf van Van Ree, houdt af en toe een pizza-avond om informeel over het bedrijf en de markt te praten. Van Ree: ‘Een klant van ons heeft zijn consultants de deur uit gedaan en elke medewerker een talententest laten doen. Als zich nu een probleem voordoet, worden mensen met relevante competenties erbij gehaald.’
Biba Visnjicki,
Smart industry: tijd voor impact
FME, Koninklijke Metaalunie, VNO-NCW Midden en ING organiseerden half mei vier IndustrieTOPs in het land met smart productivity als rode draad. Smart industry is here to stay, werd ook in Hengelo weer eens benadrukt. Dus kijk serieus wat je ermee doet in je eigen bedrijf. ‘De fase van bewustwording zijn we echt voorbij. Nu gaat het erom hoe we het concreet moeten aanpakken. Het is tijd voor integratie op de werkvloer, ik wil impact zien’, benadrukte spreker Biba Visnjicki, director business development bij het Fraunhofer Project Center for Advanced Manufacturing Technologies and Solutions (FPC) bij Universiteit Twente. In juli start vanuit Enschede het Advanced Manufacturing Program, gefinancierd uit de Regiodeal (totaal elf projecten) die het kabinet heeft gesloten met Twente. Er komen bijvoorbeeld meer demonstrators in de regio, meer plekken waar te zien is hoe smart industry werkt.
Binnen het ambassadeursnetwerk ‘De Pioniers’ delen Oost-Nederlandse voorlopers in sociale innovatie, waaronder NTS Norma in Hengelo en Van Lente Systeemintegratie in Deventer, hun ervaringen. Tijdens de IndustrieTOP stelden drie nieuwe pioniers zich voor: Frank Arendsen van Volvo Harrie Arendsen in onder meer Hengelo, Marjolein Boezel van Van Raam in Varsseveld, wereldmarktleider in aangepaste fietsen, en Koen Mentink van Hittech Bihca, leverancier van precisieonderdelen. Arendsen: ‘Wij focussen op vertrouwen en transparantie. Dat zorgt voor mooie cijfers en continuïteit.’
