Naast de ‘gewone’ kantoor- en fabrieksautomatisering en de opkomende fenomenen big data en internet of things is blockchain de meest fascinerende en tegelijk meest ongrijpbare exponent van de voortschrijdende digitalisering in onze smart industry. Transacties en dataregistratie worden transparant en onweerlegbaar en dat gaat processen als toelevering en uitbesteding, kwaliteitsbewaking, logistiek en onderhoud radicaal veranderen. Link schetst het perspectief op industriële toepassingen vanuit verschillende blokken.
Het gedistribueerde en transparante karakter van blockchain verkleint de kans dat er in de maakindustrie een platformmonopolist à la Airbnb of Uber opkomt, aldus Egbert-Jan Sol, TNO-programmadirecteur Smart Industry. Foto: TNO
Democratische marktplaats voor de maakindustrie
- ‘Laat anderen eventjes de kastanjes uit het vuur halen, maar doe wel mee aan experimenten.’
- ‘Overal waar een keten bij betrokken is, liggen mogelijkheden voor blockchain.’
- ‘Economy of scale’ maakt plaats voor de ‘economy of networking’.
Blockchain is een encryptiemechanisme voor het volledig betrouwbaar en veilig delen van informatie (meer achtergrond in het voorgaande artikel) en is bekend van de bitcoin en andere cryptomunten. Vooral bij banken, verzekeraars en andere ‘administratiefabrieken’ (denk aan pensioenfondsen, telecomproviders en energiemaatschappijen) staat het hoog op de agenda. Niet voor niets zitten zij in de Nationale Blockchain Coalitie. Zij moeten immers draaien op de 3 t’s – transactie, transparantie en trust – die blockchain belooft: een soort publieke administratie, opengesteld voor ‘trusted’ partijen die digitaal hun ware identiteit kunnen aantonen en transparant hun transacties kunnen afhandelen en onweerlegbaar laten registreren.
Dehypen
In de maakindustrie kan blockchain zeker zoveel impact hebben. Reden voor TNO om onderzoek naar de industriële toepassingsmogelijkheden van blockchain stevig op te pakken (zie volgende pagina). Egbert-Jan Sol, programmadirecteur Smart Industry, is daarbij de voortrekker die enthousiast vergezichten kan schetsen en tegelijkertijd op de rem gaat staan. ‘Onze taak is het ook om blockchain en bitcoin te dehypen. Het is geen haarlemmerolie voor welke sector dan ook, maar gaat op termijn wel veel betekenen. Banken en andere financiële instellingen investeren er al zwaar in, en daar hebben zij ook het geld voor. Voor industriële toepassingen zou ik bedrijven adviseren er nog niet te veel in te investeren. Laat anderen eventjes de kastanjes uit het vuur halen, maar doe wel mee aan experimenten en wacht niet af tot het echt staat te gebeuren. Het gaat langzamer dan de hype nu suggereert, maar over tien jaar zul je verrast zijn hoever het is. Zie de iPhone, die in 2007 werd geïntroduceerd.’
Transactiekosten elimineren
Dat gezegd hebbende, schetst Sol graag zijn visie op industriële toepassingen voor de blockchain:
met ‘trusted data’ en ‘trusted partners’ werken en transactiekosten elimineren doordat in de supply chain alle transacties, van requests for quotation en orders tot ontvangstbevestigingen en facturen, volledig automatisch worden afgehandeld, zonder menselijke tussenkomst. Interessant voor de Nederlandse maakindustrie, die het van ‘high mix, low volume’ moet hebben, waarbij heel veel transacties komen kijken, en dus de kosten voor enkelstuks liefst de seriestuksprijs ziet benaderen; transactiekosten ‘nul’ helpt daarbij. Zo maakt volgens Sol de ‘economy of scale’ plaats voor de ‘economy of networking’ en kan er een digitale industriële marktplaats worden gecreëerd met blockchain als onderlegger. Die marktplaats zorgt voor transparantie, waardoor bedrijven minder op voorraad hoeven te leggen, doordat ze via de blockchain eenvoudig, snel en goedkoop opdrachten kunnen uitzetten. Iedere toeleverancier die capaciteit vrij heeft, kan reageren. Blockchain kan een rol spelen in de hele lifecycle van een product, door het vastleggen van de historie ten behoeve van kwaliteitsbewaking (certificering) en onderhoud. Sol verwijst naar start-up SteelTrace uit Maastricht, die een toepassing ontwikkelt voor het volgen van staal, voorzien van een materiaalcertificaat, van productie tot eindproduct waarin het verwerkt is, zodat de eigenaar te allen tijde kan aantonen dat er staal van de juiste kwaliteit in is verwerkt.
Geen Airbnb of Uber
Het gedistribueerde en transparante karakter van blockchain verkleint in Sol’s ogen de kans dat er in de maakindustrie een platformmonopolist à la Airbnb of Uber opkomt, die geen eigen machines heeft maar wel al het werk binnenhaalt en vervolgens, met een grote marge voor zichzelf, verdeelt onder leveranciers. Een blockchain heeft immers niet één eigenaar, maar is voor alle deelnemers een soort democratische marktplaats. Uiteraard moeten bedrijven hun organisatie wel digitaal hebben ingericht om te kunnen meespelen. Bijkomend effect volgens Sol is dat leveranciers weer dicht bij hun klanten willen zitten, omdat de schaaleffecten zijn verdwenen ten gunste van snelheid en flexibiliteit.
