De foodtransitie vergt ook een duurzamere manier van akkerbouw die meer oplevert. Als boeren nu hun akkers besproeien – met voedingsstoffen of bestrijdingsmiddelen – krijgen alle planten dezelfde dosis. Niet handig, want sommige willen meer en andere hebben helemaal niet zo veel nodig. BBLeap uit Rijen heeft technologie ontwikkeld waarmee boeren per plantje hun strategie kunnen bepalen. ‘Niemand kan wat wij kunnen’, stelt directeur Peter Millenaar zelfverzekerd. Uitdaging is wel dat zijn businessmodel niet lijnt met dat van de grote leveranciers van voedingsstoffen en bestrijdingsmiddelen. ‘Wij mikken op de innovators.’
Peter Millenaar van BBLeap: ‘De rest van de wereld wil een gemiddelde weten, wij juist niet.’
– ‘De huidige strategie is niet efficiënt en levert bovendien niet het beste resultaat op.’
– ‘Satellietbeelden zijn uitstekende input voor onze software.’
– ‘Sensoren op een spuitarm detecteren waar veel en waar weinig groen staat.’
– Alle besproeiingen zijn in principe mogelijk.
‘Hoe wij ernaar kijken, is een blinde vlek voor de industrie’
‘Sommige bedrijven zéggen dat ze het kunnen, maar in de praktijk lukt het ze niet’, constateert Millenaar. ‘Alleen wij hebben de technologie in huis die telers in staat stelt om hun gewassen op plantniveau te behandelen.’ Of het nu gaat over voedingsstoffen of bestrijdingsmiddelen, de software en hardware van het bedrijf uit Rijen maken het mogelijk om elk plantje van exact de juiste hoeveelheid te voorzien, zo claimt hij.
‘Regelmatig moeten we dingen zelf oplossen omdat we zo ver vooroplopen’
Wie goed naar een akker kijkt, ziet ineens heel veel variaties. Door hoogteverschillen, andere grond of minder zonlicht omdat er bomen in de weg staan, ontstaan microklimaatjes. ‘Op een perceel kan dat behoorlijk variëren’, weet Millenaar. ‘Dat zie je terug in de manier waarop plagen ontstaan: altijd op de plek waar de condities optimaal zijn voor zo’n ziekte of plaag. Van daaruit verspreidt het zich dan over de rest van de akker.’
Als Millenaar met een boer over het veld loopt, kan die vaak perfect aangeven wat er eigenlijk zou moeten gebeuren. ‘Eigenlijk, want hij heeft niet de mogelijkheid om überhaupt onderscheid te maken’, zegt Millenaar. ‘Op dit moment bepaalt hij op basis van wat hij ziet welke strategie hij gaat toepassen. De hele akker krijgt precies dezelfde lading, waardoor sommige gewassen te weinig krijgen en andere te veel. Dat is niet efficiënt en levert bovendien niet het beste resultaat op.’
Een stuk goedkoper
Onlangs hielp BBLeap een bietenteler die het onkruid tussen zijn planten wilde bestrijden. Toen de teler en de ontwikkelaars uit Rijen het perceel goed bekeken, bleek dat het onkruid lang niet overal een probleem was. ‘Het stond slechts op sommige plekken de groei van de bietenplanten in de weg’, vertelt Millenaar. Op satellietbeelden van een paar weken eerder werd duidelijk wat er aan de hand was. Het onkruid groeide precies op de plekken waar het blad van de suikerbieten het laatst tegen elkaar aan was gegroeid. ‘Die beelden waren uitstekende input voor onze software die de sproeimachine precies kon vertellen op welke plekken ze bestrijdingsmiddelen moest spuiten en welke stukken ze kon overslaan. Daarmee behandelde de teler nog maar zo’n 20 procent van zijn perceel. Dat is natuurlijk een stuk goedkoper. En de 80 procent van de bieten die geen behandeling kreeg, groeide bovendien beter omdat ze niet werden verstoord.’
Zo veel mogelijk outsourcen
De technologie die BBLeap ontwikkelt, is te vergelijken met een gigantische mobiele printer die in hoge resolutie een plaatje op de akker print, met elk plantje als pixel. De grootste uitdaging is om de informatie te vergaren die nodig is om dat plaatje te genereren. BBLeap gebruikt alle bronnen die het kan vinden en combineert die tot één geheel. ‘Het kan dus van satellietbeelden komen, zoals bij de bietenteler, maar ook uit de hoogtekaarten achter Google Earth of van drones die je over het veld laat vliegen’, zegt Millenaar. Veel ontwikkeling zit er in sensoren die de stand van het gewas kunnen registreren. ‘Op een spuitarm kunnen die detecteren waar veel en waar weinig groen staat, en of ziektes de kop op dreigen te steken.’
De sensorinnovaties gaan weliswaar snel, maar niet snel genoeg voor BBLeap. Millenaar: ‘We steken daar liever geen tijd in, maar vaak ontkomen we er niet aan. Hoewel we altijd proberen zo veel mogelijk uit te besteden, zeker als het om de hardware gaat, moeten we dingen toch regelmatig zelf oplossen omdat we zo ver vooroplopen.’ Waar het vaak misgaat, is dat de landbouw een heel andere wereld is dan bijvoorbeeld de industrie. Millenaar: ‘De hardware moet bestand zijn tegen extreme weersomstandigheden, van vrieskou tot verzengende hitte, en natuurlijk tegen regen. Je hebt te maken met mobiele apparaten, die veel schokbestendiger moeten zijn, en ook de fysieke connecties dienen extra aandacht te krijgen.’
Blinde vlek
Om de uitdaging nog verder te illustreren, vertelt Millenaar over de eerste klant van BBLeap die drie jaar geleden het eerste systeem bestelde: aardappelteler en early adopter Jacob van den Borne uit Reusel. ‘We waren nog maar net gestart en hij zei: “Als het waar is wat je zegt, laat het dan maar zien.” Inmiddels heeft hij twee spuitsystemen met onze technologie, en ook zijn derde machine wordt er nu mee uitgerust zodat hij elke aardappelplant individueel kan bewerken.’
Een aardappel kan pas worden geoogst als de plant boven de grond volledig is afgestorven. Dat is een voorwaarde voor een goede schil die verderop in het proces zorgt voor minder uitval. Op een akker verloopt dat proces nooit simultaan. Een aardappelteler kan in het najaar echter niet wachten tot alle planten zijn afgestorven, omdat hij dan het risico loopt dat vorst of te veel regen de aardappels beschadigt. Hij zal dus een oplossing moeten hebben voor de planten die overeind blijven staan.
‘Op een perceel is misschien de helft op een natuurlijke wijze afgestorven, de andere helft leeft nog, in meer of mindere mate. Die moeten worden bespoten’, legt Millenaar uit. ‘In Reusel rijdt een tractor met een scanner op het dak over de akker en bepaalt per plantje hoe groen het nog is en hoe groot de dosering moet zijn. Sommige krijgen dus de volle laag, andere krijgen niks. In de eerste gang over het perceel bespaar je dan misschien de helft van je middelen, in de tweede gang is dat makkelijk 90 procent.’
BBLeap betrekt de scanner van een Griekse leverancier. ‘We hebben wel wat strijd moeten leveren om alle data beschikbaar te krijgen’, vertelt Millenaar. De rest van de wereld wil immers een gemiddelde weten over het bereik van de scanner. ‘Wij niet natuurlijk, wij willen het juist op plantniveau weten. Dat is uiteindelijk gelukt. Ik begrijp de toeleverancier wel hoor, want hoe wij ernaar kijken, is een blinde vlek voor de industrie.’
Kleine krijgen meer
Wat de systemen van BBLeap op de akker deponeren, maakt voor het Brabantse bedrijf weinig verschil. Alle besproeiingen zijn in principe mogelijk. Naast het onderdrukken van onkruid of het versnellen van het afstervingsproces in aardappelplanten kunnen de nozzles ook voedingsstoffen in exact de juiste hoeveelheden op precies de juiste plek afgeven. ‘In de VS draait een toepassing van ons waarbij van elk kropje sla apart wordt gemeten hoe groot het is. We vliegen daar met een drone boven het veld en kunnen op basis van die beelden zien hoe ver elk plantje is gegroeid. Een machine-learning algoritme bepaalt vervolgens hoeveel voedingsstoffen erbij moeten.’
De technologie van BBLeap reguleert de sproeierdosering op plantniveau, waardoor telers minder verbruiken en meer kunnen oogsten.
‘Je kunt natuurlijk middelen in overal dezelfde hoeveelheid spuiten. Dat is ook wat er op de meeste akkers gebeurt. Maar met onze technologie kan die slakweker onderscheid maken, met een nauwkeurigheid van vijf bij vijf centimeter’, gaat Millenaar verder. ‘De kropjes die echt veel te klein zijn, krijgen niks. Het is zonde om daar nog in te investeren, dus die worden opgegeven. Te kleine kropjes krijgen veel voedingsstoffen, de middelste een nominale gift en de grootste niks. Tijdens de oogst zijn alle kroppen dan ongeveer even groot. Door minder te geven omdat je het beter kunt reguleren, heeft de teler zelfs meer oogst.’
Ook bij de Amerikaanse slateler liep BBLeap er in eerste instantie tegenaan dat het voor de troepen uitloopt. Droneleveranciers beweerden wel dat het een koud kunstje was om de benodigde beelden te leveren, maar in de praktijk bleek het toch wat meer voeten in de aarde te hebben. ‘Je moet er immers voor zorgen dat de strategie die je voor een plantje hebt bedacht, ook precies bij dat plantje wordt uitgevoerd. Dat is centimeterwerk’, aldus Millenaar.
Tegengestelde belangen
In Millenaars ideale wereld spelen boeren straks zelf met de instellingen van hun systeem. Hoeveel willen ze bijvoorbeeld nog investeren in gewassen die achterblijven in groei? Hij ziet daar een uitdaging. ‘Bijna iedereen die bij een boer op de akker komt, verdient zijn geld door zo veel mogelijk voedingsstoffen of bestrijdingsmiddelen te verkopen. Dat zijn grote jongens die dus een tegengesteld belang hebben’, zegt Millenaar. ‘Iedereen heeft de mond vol van duurzaamheid, maar op korte termijn betekent het gewoon inkomstenderving voor die partijen. Natuurlijk hebben ze hun marketing prima voor elkaar. Maar in de praktijk blijven hun duurzaamheidsacties meestal beperkt tot een paar zonnecellen op het dak.’
Link magazine editie oktober 2022 | jaargang 24 thema: Afspraken maken en ze ook nakomen. Lees Link digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl’
Precies de juiste dosering, op precies de juiste plaats.
Vanuit de EU worden er steeds strengere eisen gesteld aan het gebruik van chemicaliën in de landbouw. ‘De halvering die Frans Timmermans voor ogen heeft, gaat er echt komen’, verzekert Millenaar. ‘Het zou dus goed zijn als de grote toeleveranciers in de landbouw een model weten te vinden waardoor ze meer verdienen als een boer minder verbruikt maar een hogere kwaliteit en opbrengst haalt.’ Op korte termijn zal dat waarschijnlijk niet gebeuren, realiseert Millenaar zich. ‘Maar er zijn altijd innovators, mensen die vooroplopen. Daar mikken we op. Als we daar successen boeken en laten zien dat het werkt, volgt de rest vanzelf.’
Andere route
Een andere route die BBLeap volgt, is dat het bedrijf bezig is om bij fabrikanten van landbouwvoertuigen de aansturing van de machines over te nemen. Ziet Millenaar het als een optie dat zo’n partij BBLeap inlijft? ‘Onze technologie is zo veel verder dan wat er elders op de markt beschikbaar is, dat er niks van over zal blijven als we zouden verkopen. Dan gaat het product ten onder in zo’n organisatie. We willen eerst de standaard neerzetten, pas daarna kunnen we overwegen om – bijvoorbeeld in licentie – delen van onze technologie te verkopen.’
