Een schok was het, en toch ook weer niet: begin november stemden de Amerikaanse kiezers overduidelijk voor nog eens vier jaar Donald Trump. Zijn America First-politiek gaat de wereld opnieuw opschudden; dat kan niet anders. Je kunt daar van alles van vinden – en Trump was zeker niet mijn keus geweest – maar het is zoals het is. Voor de Amerikanen hoop ik dat het ze brengt wat ze denken nodig te hebben. Maar voor Europa is Trumps herverkiezing vooral slecht nieuws. De EU loopt immers het gevaar om bekneld te raken in de handelsoorlog tussen de VS en China, met allerlei tarievenmuurtjes over en weer, en met meer vanuit Washington opgedrongen restricties zoals die ASML al ondervindt. Ook rammelt Trump nadrukkelijk aan de fundamenten van de NAVO. En dat is maar een kleine greep uit alle mogelijke gevolgen die politieke analisten de afgelopen weken over ons uitstortten.
De tweede termijn van Trump betekent ook dat de Nederlandse hightech als de donder aan de slag moet met modularisatie. Laat me uitleggen waarom. Een van Trumps stokpaardjes is dat hij immigratie aan banden wil leggen; een thema waar overigens ook Europese rechtspopulisten graag mee schermen. Trump praat zelfs over deportaties. Die ideeën vallen in goede aarde bij Amerikanen die bang zijn om hun baan te verliezen. Maar feit is dat de arbeidsmarkt in de VS zonder al die goedkope arbeidskrachten (nog) krapper wordt. Daardoor – en door alle heffingen waarmee de Amerikaanse markt wordt geconfronteerd – zullen de prijzen stijgen, en daarmee ook de lonen. Om de inflatie te beteugelen zal Trump, behalve op innovatie, moeten inzetten op automatisering en robotisering. Als hij dat zelf niet bedenkt, krijgt hij ongetwijfeld ingefluisterd door zijn vertrouweling Elon Musk dat er maatregelen en investeringen moeten komen om de Amerikaanse maakindustrie daarin op het goede pad te zetten.
MASTERCLASS SMART CUSTOMIZATION / CTO APRIL EN NOVEMBER 2025. Aanmelden john.vanginkel@linkmagazine.nl
Aangezwengeld door de tarievenmuurtjes en versterkt door populisten in veel EU-landen, waaronder Nederland, die eveneens een rem zetten op arbeidsmigratie, moeten Europese overheden vergelijkbare acties ondernemen om de inflatie in toom te houden. Ook hier kunnen we de productiviteit op niveau houden door te automatiseren en te robotiseren. Zeker voor de Nederlandse hightechsector brengt dat extra uitdagingen met zich mee. Want dergelijke investeringen verdien je het makkelijkst terug als de series groter worden, terwijl we ons toch vooral onderscheiden in high mix, low volume. En dus, daar is ie dan, moet de hightech af van specials en one-offs, en als de wiedeweerga gaan modulariseren.
Het slim opdelen van je systeem in bouwblokken heeft nog meer voordelen in de door geopolitieke stormen geteisterde industrie. Zo wordt sourcen aantrekkelijker omdat het per module, in hapklare brokken, kan worden geregeld. Tegelijk biedt modularisatie meer inzicht in de risico’s in de supplychain, zoals een betere kijk op kritieke, door heffingen bovendien dure, onderdelen en materialen. De trend leidt wereldwijd tot de opbouw van zoveel mogelijk lokale ecosystemen en het afbouwen van strategische afhankelijkheid voor materialen en grondstoffen. Europese strategische autonomie, here we come. Nederlandse hightechbedrijven bouwen die ecosystemen op in Azië (ja, ook in China) en de VS. Hun Aziatische en Amerikaanse tegenhangers doen hetzelfde in de EU en Nederland. Local for local, de-globalisatie, minder transportbewegingen, minder CO2-emissie, meer circulariteit, minder aantasting van de biodiversiteit en dat bij een hogere productiviteit. Dus met Trump als de nieuwe president van de VS gaan we fantastische en groene jaren tegemoet! Toch?!
