Circulaire bedrijfsvoering betekent nadenken over de herkomst en samenstelling van grondstoffen. Maar ook over de mogelijkheden aan het eind van de levensduur van producten. Het vereist een open relatie met toeleveranciers en samenwerking in de keten. Accsys Technologies en Alliander doen een boekje open over hun ambities en aanpak.
Bert Kattenbroek
‘Dit proces is al tachtig jaar bekend, wij hebben het van labschaal naar commerciële productie gebracht’
Tien jaar geleden opende Accsys Technologies zijn eerste 24/7 volcontinu-fabriek in Arnhem voor het modificeren van snelgroeiende houtsoorten door middel van de acetyleertechniek, wat resulteert in zogeheten accoyahout. ‘Dit proces is al tachtig jaar bekend, wij hebben het van labschaal naar commerciële productie gebracht’, vertelt salesmanager Bert Kattenbroek. ‘We zijn vier jaar met een proefinstallatie bezig geweest om processen inzichtelijk te maken, om het daarna te kunnen opschalen naar een commerciële productie. De proefinstallatie is gebruikt om te onderzoeken hoe we op de meest efficiënte manier volume kunnen maken.’ Inmiddels exporteert Accsys Technologies accoya wereldwijd naar ruim zestig landen.
Extreme toepassing
Doel van het productieproces is om snelgroeiende houtsoorten te bewerken en zodoende geschikt te maken voor extreme toepassing buiten. ‘Denk aan oeverbeschoeiing, die deels in de modder en deels in het water staat. Maar ook grotere infrawerken. Zo hebben we in Sneek een geheel houten verkeersbrug gebouwd met een 32 meter overspanning voor de zwaarste verkeersklasse. Dat is met andere houtsoorten niet mogelijk.’ Bij het acetyleren laat Accsys Technologies het hout reageren met azijnzuuranhydride, een sterke concentratie keukenazijn. Na behandeling in de modificatie-installatie, destijds een investering van tientallen miljoenen euro’s, neemt het hout nauwelijks nog water op in z’n celwanden, waardoor het vormstabieler wordt en een extreem hoge rotbestendigheid krijgt. ‘Het gaat gegarandeerd vijftig jaar mee in bijvoorbeeld kozijnen. Een stam doet er dertig jaar over om te groeien. Dus de boom groeit sneller dan wij consumeren.’ Vooraf werd nagedacht over wat er moest gebeuren met het hout na afloop van de levensduur van producten. ‘Azijnzuur is niet giftig en in het accoyahout zitten geen houtvreemde of giftige stoffen. Dus kun je het hout gewoon weer verwerken en hergebruiken. En omdat het geen geïmpregneerd hout is, mag het ook worden verbrand.’ Het azijnzuur dat bij het proces overblijft, wordt uit het hout gehaald en opgewerkt tot een hogere concentratie voor hergebruik.
Economisch rendabel
Het hout is afkomstig uit FSC-gecertificeerde productiebossen in Spanje, Nieuw-Zeeland en Chili. Het vervoer is inderdaad belastend voor het milieu, beaamt Kattenbroek, maar voor Accsys Technologies de enige manier om aan snelgroeiend hout te komen. ‘Uit een test met Nederlands populierenhout blijkt de constante aanvoer van hout van een constante kwaliteit een probleem. En we compenseren het vervoer in zoverre dat we de levensduur van het hout verlengen. Ook vergt accoyahout minder onderhoud in schilderen.’ De vraag is groter dan de productie, vandaar dat Accsys Technologies later dit jaar de productie met vijftig procent uitbreidt. Op termijn wordt nog een procesketel toegevoegd, wat in totaal een verdubbeling van de huidige capaciteit betekent.
‘We compenseren het vervoer door het verlengen van de levensduur’
Door de jaren heen ontving Accsys Technologies bijna alle denkbare certificeringen op het gebied van duurzaamheid en cradle-to-cradle (c2c). Zo behaalde het bedrijf bijvoorbeeld een score van 89 procent voor de c2c-categorie materiaalhergebruik. ‘Momenteel werken we aan een project voor het hergebruik van kozijnen, ‘Het juiste hout op de juiste plaats’. Het idee is om kozijnen te ontdoen van schroeven, er strips van te maken en deze te verlijmen tot nieuwe kozijnprofielen met accoya aan de buitenkant. Zo kun je tot wel de helft van oud kozijnhout hergebruiken’, vertelt Bert Kattenbroek. ‘We zijn nu bezig de keten te organiseren en te kijken hoe we het proces economisch rendabel kunnen maken. Hiervoor werken we samen met een aantal houtrecyclingbedrijven en met sociale werkplaatsen. Wij leveren het accoyahout aan Mevo Houtindustrie in Helmond, dat het afvalhout schoonmaakt en verwerkt tot nieuw kozijnhout.’
THEMA Circulaire ketens: samenwerken aan eeuwige waarde
Wie eindproducten maakt die voor de mensheid eeuwig van nut zijn, biedt de meeste toegevoegde waarde. Ook wat dat betreft zijn de prestaties van onze zeventiende-eeuwse schilders nauwelijks te evenaren. Elke andere producent zal moeten accepteren dat zijn producten op enig moment veel van hun waarde verloren hebben. Maar waardeloos – of zelfs een kostenpost – dat mogen ze nooit worden. En dat is ook niet nodig. Mits de producent wat hij maakt ‘ontmaakbaar’ ontwerpt. Hoe lastig is dat? Of zit het probleem vooral bij de andere schakels, met hun ‘lineaire’ verdienmodellen? Dit thema laat zien waar in de circulaire keten welke knelpunten zitten. En waar de (deel)oplossingen liggen.
Artikel uit Link magazine 2 2017
