Een fotogenieke bioreactor illustreert wat Festo vermag om de eigen CO2-footprint en die van haar waardeketen te verlagen. De onderneming wil zo snel mogelijk klimaatneutraal worden, door de energie-efficiency van haar processen en producten te verhogen. En door te inspireren tot het grootschalig inzetten van regeneratieve systemen als de bioreactor die CO2 afvangt. ‘Technologie is een deel van de oplossing van het klimaatprobleem’, aldus ceo Oliver Jung tijdens de jaarlijkse, internationale persconferentie. Waarbij hij uitgaat van een noodzakelijkerwijs deglobaliserende wereldeconomie waarin de VS de sterkste groeimarkt zullen blijken zijn.
Ceo Oliver Jung: ‘Wij zijn op de lokalisering per continent al goed voorbereid. Want wij beschikken over productieplants in Europa, Noord-Amerika en Azië met complete lokale toeleverketens die vooral voor de eigen continentale markt produceren.’
– Het is Festo ernst als het om duurzaamheid gaat.
– Begin 2023 moeten alle vestigingen wereldwijd CO2-neutraal zijn.
– Festo wil haar footprint verkleinen door de energie-efficiency van de eigen processen te vergroten.
– ‘Het gaat ook om het verkleinen van de energieconsumptie van onze producten tijdens hun gebruik bij onze klanten.’
– Het bedrijf kan zijn footprint eveneens verminderen door een andere, lokale sourcing.
Bedrijf reeds voorbereid op ‘deglobalisering’
Gebruikmakend van onder meer een quantumtechnologiesensor van partner Q.ANT en de AI-kennis van Festo kan de bioreactor CO2 uit de lucht afvangen en daarmee algen voeden.
‘ASML loopt hierin ver voorop’, aldus Oliver Jung. De ceo van het Duitse familiebedrijf rekent erop dat andere klanten zullen volgen en ook gaan vragen dat de toeleveringen van Festo – pneumatische en elektrische automatiseringstechniek, leersystemen en trainingen plus, sinds kort, pneumatische robotica – voldoen aan hun duurzaamheidsvoorwaarden. Zoals Festo dat ook gaat verlangen van de eigen toeleveranciers. Een eerste stap is zelf het goede voorbeeld te geven en hen zo te ‘beïnvloeden’. In de hoop dat het vervolgens stellen van harde eisen helemaal niet noodzakelijk wordt. Anders zouden er ‘wellicht in de toekomst stappen kunnen volgen’, formuleert Jung het omzichtig.
Emissies snel omlaag
Dat geven van het goede voorbeeld is welbeschouwd ook de thematiek van de internationale persconferentie die Festo in juli organiseert. De bijeenkomst ‘Sustainability in automation technology – more than a mega trend?’ vindt plaats op het hoofdkwartier in het Zuid-Duitse Esslingen en op de productieplant in het nabijgelegen Ostfildern-Scharnhausen. De sprekers nemen daar de gelegenheid te baat duidelijk te maken dat het Festo ernst is als het om duurzaamheid gaat. Dat er geen sprake is van greenwashing, maar van ontwikkeling en productie van technologie plus bijbehorende dienstverlening om zowel de eigen CO2-emissies als die van haar producten gedurende de lifecycle zo snel mogelijk flink omlaag te brengen. Begin 2023 moeten alle vestigingen wereldwijd CO2-neutraal zijn, behoudens de verkoopvestigingen buiten Duitsland, die volgen per 2026. Een uitdaging bij een sterke groei van de omzet zoals in 2021, zo blijkt uit het Sustainability Report 2021. Maar per euro omzet is er wel veel minder uitstoot, onder meer door groene energie in te kopen en te investeren in eigen bronnen van duurzame energie en door compensatieprojecten.
Slimmigheden
Voorts wil Festo haar footprint verkleinen door de energie-efficiency van de eigen processen te vergroten. Bij de ingang van de productieplant in Ostfildern-Scharnhausen hangt een grote poster, met wat kerncijfers van Strategie 2025+: faalkostenreductie >50 procent, productiviteitsstijging >5 procent en leverbetrouwbaarheid 100 procent. Ook staat er, met een pijl naar beneden, dat de CO2-emissie naar beneden moet, al wordt hierbij geen concreet percentage genoemd. De plant, gereed gekomen in 2015, moet daaraan bijdragen met enkele slimmigheden. Zo wordt de warmte van de 180 frees-, draai- en boormachines van merken als DMG Mori, Chiron en Makino op de begane grond benut voor het behaaglijk houden van de kantoren erboven. Warmte die ook gebruikt wordt voor het anodiseren van het aluminium uitgangsmateriaal van de pneumatiek. De – door derden gebouwde – machines, waarmee een grote variëteit (10 tot de macht 40) aan ventielen en ventieleilanden wordt geassembleerd, bestaan tot voor 90 procent uit – energie-efficiënte – componenten van Festo. En ze zijn voorzien van in huis ontwikkelde airboxen om persluchtlekkages vroegtijdig te signaleren.
Jung benadrukt dat ‘technologie een deel van de oplossing is van het probleem van klimaatverandering.’ ‘Immers de wereldbevolking groeit, verlangt meer en beter voedsel, wil een dak boven het hoofd, mobiel zijn en werk hebben. Daarbij kan de economie blijven groeien’, zo is zijn overtuiging. ‘Dat economische krimp nodig is, daar geloof ik niet in. Maar belangrijk is dat wel dat technologieën – als onze bioreactor – grootschalig gaan worden ingezet’, licht hij in een persoonlijk interview toe.
Bioreactor
Die bioreactor is het futuristisch ogende plusminus twee en een halve meter hoge apparaat dat in de verte iets weg heeft van een grote badmintonshuttle en pontificaal staat opgesteld in de conferentieruimte. De werking is even eerder uitgebreid toegelicht door Elias Knubben, vice-president corporate research and innovation. Knubben geeft leiding aan een team van ongeveer tien personen, aangevuld met onderzoekers van het Max-Planck-Gesellschaft en andere partners, dat de reactor ontwikkeld heeft. Gebruikmakend van onder meer een quantumtechnologiesensor van partner Q.ANT en de AI-kennis van Festo kan de bioreactor CO2 uit de lucht afvangen en daarmee algen voeden. Deze micro-organismen zetten dit langs fotosynthetische weg om in allerhande bruikbare stoffen, als biobrandstoffen en biomaterialen van uiteenlopende kwaliteiten, voor een scala aan toepassingen waarvoor nu veelal op olie gebaseerde polymeren worden benut.
Regeneratief
Een circulair proces waarvoor, aldus Knubben, ‘heel goed gekeken is naar de natuur’. Om die vervolgens te overklassen. Planten genereren in doorsnee 1 kilo biomateriaal per vierkante meter per jaar. Algen zijn daarin een stuk bedrevener en komen tot zo’n 10 kilo. De bioreactor – de PhotoBionic Cell gedoopt – is goed voor 100 kilo. En Knubben hoopt – en verwacht – die productie nog met een factor 20 te kunnen verhogen. Het mes snijdt daarbij dus aan twee kanten: er is geen olie meer nodig voor brandstoffen en materialen. En de ‘grondstof’ is het schadelijke broeikasgas CO2 dat onttrokken wordt aan de atmosfeer. Dat maakt het systeem feitelijk regeneratief.
Echt het verschil maken doet de reactor op de huidige kleine schaal natuurlijk niet. En het is ook niet de intentie van Festo daar zelf voor te gaan zorgen. ‘Wij gaan geen grote bioreactoren ontwikkelen en verkopen’, maakt Jung duidelijk, ‘maar we bieden wel onze kennis, technologie en componenten, zodat derden dat kunnen doen.’
Elias Knubben
‘Dat economische krimp nodig is, daar geloof ik niet in’
De bioreactor geldt vooral als een in het oog springende illustratie van wat de Duitse onderneming doet, op weg naar klimaatneutraliteit, naar het drastisch verlagen van de CO2-footprint in scope 1, 2 en 3. Dat is wat Festo nadrukkelijk nastreeft, aldus Jung in zijn verhaal aan de internationale pers.
Optimistisch?
Een betoog dat hij – ceo’s eigen – begint met een korte terug- en vooruitblik. Ondanks de covid-perikelen en supplytekorten was 2021 goed voor een omzetrecord van 3,36 miljard euro. Ook de orderintake was fors, met een stijging van 26 procent vergeleken met het jaar ervoor. Maar hoe de marktvraag zich de komende maanden ontwikkelt, onder invloed van de oorlog, de inflatie en de stijgende rente, daarover is hij desgevraagd onder vier ogen minder positief dan vanaf het podium: ‘Wij zijn niet in staat ver vooruit de kijken, maar ik ben een optimistisch man’, zo stelt hij vanachter het katheder.
Energie-efficiency centraal
Om vervolgens uitgebreid in te gaan op Strategie 2025+ waarin het verhogen van de energie-efficiency van de eigen processen en producten een centrale plaats inneemt. Hij illustreert die inzet met de Festo Motion Terminal VTEM, een intelligent systeem dat gebruikmaakt van piëzo-technologie. Aangestuurd via apps kan met elektrische pulsen een piëzoklep heel precies bewogen worden die op zijn beurt een cilinder beweegt. Kan met een traditionele pneumatische cilinder slechts één specifieke beweging uitgevoerd worden, de VTEM maakt allerlei bewegingen mogelijk, afhankelijk van instellingen van de gebruikte app. Een combinatie van pneumatiek, sensortechnologie, elektronica en software die, aldus Jung, zeer energie-efficiënt is. En bij uitstek geschikt in een productieomgeving waarin kleine series geproduceerd worden, zoals in de semicon. Dat scheelt kostbare omsteltijd en bespaart op de inzet van traditionele ventielen die dus maar één kunstje kunnen. Zo is de VTEM een voorbeeld van hoe Festo haar indirecte, scope 3 CO2-footprint wil verkleinen. ‘Want onze grootste hefboom daarvoor is het verkleinen van de energieconsumptie van onze producten tijdens hun gebruik bij onze klanten.’
Energie-bespaardiensten
In dat licht moeten ook de Energy Saving Services gezien worden die Christian Burdin, head of sales operations service & support, presenteert. Een service om luchtlekkages in pneumatische systemen op te sporen en te voorkomen, onder het motto: ‘Wat je niet gebruikt aan perslucht hoef je ook niet te produceren’. Aangevuld met een smart check om zaken als overdimensionering en een slechte lay-out van – onnodig lange – pijpleidingen te ontdekken. ‘Gemiddeld weten we met onze service bij de klant een energiebesparing van 20 tot 30 procent te realiseren’, claimt Burdin desgevraagd. In dat verband biedt Festo ook aan om MES-data van klanten met kunstmatige intelligentie te analyseren om het suboptimaal functioneren van pneumatische systemen te voorspellen, om zo onnodig persluchtverbruik te voorkomen. ‘Het gaat alleen om MES-data, dus inzicht in complete processen biedt het ons echt niet. Maar het overtuigen van de wantrouwige klant van de zin van deze analyses is wel een dingetje’, erkent Burdin.
Pneumatische robot
In zijn verhaal gaat Oliver Jung ook nog in op de Pneumatic Cobot die Festo afgelopen Hannover Messe aan de wereld gepresenteerde en die – naar verwachting – in Q1-2023 op de markt zal worden gebracht. Ten opzichte van de elektrisch aangedreven cobots is deze pneumatische variant goedkoper, eenvoudiger in bedrijf te stellen en door het gebruik van perslucht intrinsiek veilig. Lucht is immers samendrukbaar dus wanneer een medewerker tegen de robotarm aankomt, zal dit niet leiden tot een starre ‘botsing’. Deze eigenschap wordt verder versterkt door de toegepaste lichtgewicht materialen en het feit dat er geen zware elektrische aandrijvingen en overbrengingen nodig zijn. De cobot is ontwikkeld binnen het Festo-programma. Zo is hij te combineren met een veelvoud aan grijpers uit dat programma waarmee ook kwetsbare producten of producten met wisselende vormen – bijvoorbeeld fruit – zijn op te pakken.
Link magazine editie september 2022 thema Arbeidsmarktkrapte: een zorg, maar ook kansrijk. Lees Link digitaal of vraag een exemplaar op: mireille.vanginkel@linkmagazine.nl’
Andere sourcing
Jung geeft tot slot ook nog aan hoe Festo haar energie-efficiency kan vergroten, en zo de footprint van de onderneming kan verkleinen, door een andere sourcing. De ceo is ervan overtuigd dat de wereldeconomie zal ‘deglobaliseren’. Immers, door het geringe aanbod gecombineerd met importbelastingen en andere heffingen zullen energiekosten te zeer stijgen om transport over grote afstanden nog rendabel te maken. ‘Wij zijn op die lokalisering per continent al goed voorbereid. Want wij beschikken over productieplants in Europa, Noord-Amerika en Azië met complete lokale toeleverketens die vooral voor de eigen continentale markt produceren.’ In haar Sustainability Report 2021 belooft Festo haar best te doen grondstoffen (bauxiet met name) zoveel mogelijk in te kopen in landen waar het ook produceert. Dat scheelt transport. Ook wordt bezien waar luchttransport vervangen kan worden door vervoer over zee.
Voorts voorziet Jung dat de Amerikaanse markt de komende jaren aan gewicht zal winnen: ‘Europa is onze thuismarkt en nog steeds veruit de belangrijkste. Onze omzet in China is de afgelopen jaren sterk gegroeid, maar de sterkste groei verwacht ik in de VS te boeken. Wij zien nu al dat werk uit China daar wordt teruggehaald. Dat gaat zich doorzetten.’
Sourcing: ‘Het wordt eerst nog slechter voordat het beter wordt’
Op een groot scherm in een van de productiehallen van de plant in Ostfildern-Scharnhausen staat een mededeling die het personeel waarschuwt voor ‘kritische problemen met de toelevering van elektronica’. Als elke onderneming, erkent desgevraagd Oliver Jung, wordt ook Festo geplaagd door de zeer lastige verkrijgbaarheid van elektronische componenten. ‘Ja, ondanks onze grote inkoopkracht en competenties op dat vlak. Zelfs brokers zijn nu regelmatig niet meer in staat bepaalde componenten te leveren. We proberen er soms omheen te engineering, maar dat is wel riskant: voordat je die slag geslagen hebt, kunnen alternatieve componenten ineens ook obsoleet zijn. Klanten zijn er natuurlijk niet blij mee, maar constateren wel dat veel van hun andere leveranciers grotere problemen hebben.’ Licht aan het einde van de tunnel ziet hij nog niet. ‘De verkrijgbaarheid van elektronica zal eerst nog slechter worden voordat het beter wordt. Deglobalisering, lokalisering ‘kan dit soort situaties in de toekomst voorkomen.’
