75 wetenschappers werken vanaf deze week aan onderzoek binnen vijf nieuwe onderzoeksprogramma’s als onderdeel van het NWO-programma Perspectief. Gezamenlijk hebben die bijna 18 miljoen euro toegekend gekregen. Daarnaast investeren 57 betrokken bedrijven en organisaties gezamenlijk nog 8 miljoen euro in de onderzoeken, die gericht zijn op economische kansen binnen maatschappelijke uitdagingen.
Perspectief is een programma van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), dat gefinancierd wordt door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Het programma daagt wetenschappers uit om in een innige samenwerking met het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties nieuwe onderzoekslijnen op te zetten met economische en maatschappelijke impact. De toegekende onderzoeken van dit jaar richten zich op innovatieve vormen van voedselvoorziening, het beschermen van de zoetwatervoorziening, het verbeteren van dierenwelzijn in de intensieve veehouderij, nauwkeurige medische beeldvorming en slimmer onderhoud van hightechsystemen. Met de financiering kunnen de 75 onderzoekers de komende zes jaar aan de slag. Daarnaast hebben de betrokken bedrijven toegezegd 12,5 fte aan mensuren in te zetten binnen de projecten. Bekijk een overzicht van de projecten via Youtube.
De samenstelling van de vijf verschillende onderzoekconsortia is illustratief voor Perspectief. Bij alle projecten zijn bedrijven en maatschappelijke organisaties betrokken die zowel het maatschappelijke belang als de economische kansen ervan vertegenwoordigen: van fabrikanten van hulpmiddelen en architecten tot artsen, boeren, waterschappen of hightechbedrijven die als eindgebruiker profiteren van de kennis die het onderzoek oplevert.
Bijdragen aan wereldwijde uitdagingen
‘Nederlandse onderzoekers en ondernemers dragen met hun uitvindingen, producten en diensten bij aan het oplossen van wereldwijde uitdagingen’, zegt staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat. ‘Ze zorgen daarbij ook voor Nederlandse welvaart en banen. Dat is de kern van ons missiegedreven innovatiebeleid: Dutch solutions for global challenges. Het Perspectief-programma helpt onze onderzoekers en ondernemers om samen werk te kunnen blijven maken van hun wereldideeën.’ ‘Ook dit jaar honoreren we weer een indrukwekkende serie onderzoeksprogramma’s met betrokkenheid van verschillende universitaire groepen, de industrie, het mkb en andere partijen’, zegt Jaap Schouten, voorzitter van het NWO-domein Toegepaste en Technische Wetenschappen (TTW). ‘Perspectief kan gezien worden als een kraamkamer van nieuwe innovatieve onderzoeksprogramma’s die op termijn ook verder invulling kunnen geven aan het missiegedreven innovatiebeleid.’
Opbrengsten
Het Perspectief-programma bestaat inmiddels elf jaar. In 2018 is tijdens het jaarlijkse innovatiefestival TEKNOWLOGY uitgebreid stilgestaan bij het tienjarig jubileum. Op de website www.nwo.nl/perspectief is een korte impressie te vinden van de opbrengsten van het programma. Ook dit jaar vindt de bekendmaking van de honoreringen plaats tijdens TEKNOWLOGY op 7 november in de Rijtuigenloods in Amersfoort.
Gehonoreerde programma’s Perspectief-ronde 2019
Slimmer systeem door digitale tweeling
Integration of Data-drIven and model-based enGIneering in fuTure industriAL Technology With value chaIn optimizatioN (DIGITAL TWIN)
Hightechsystemen worden steeds complexer en moeilijker te ontwerpen, produceren en onderhouden. Het DIGITAL TWIN-programma ontwikkelt methoden om van dit soort systemen nauwkeurige digitale tweelingen te maken: virtuele softwareversies waarmee je simulaties kunt doen om bijvoorbeeld te voorspellen hoe veranderingen in het ontwerp de prestaties beïnvloeden, hoe de besturing verbeterd kan worden, of welk onderdeel op welk moment onderhoud nodig heeft.
Digitale tweelingen zijn nu meestal nog gebaseerd op statische theoretische modellen die uitgaan van normaal gedrag. Door deze modellen te koppelen aan meetgegevens die aangeven hoe het systeem daadwerkelijk functioneert en deze data te combineren met kunstmatige intelligentie, maken de onderzoekers digitale kopieën die zichzelf continu verbeteren en aanpassen. Het onderzoek richt zich op een aantal voorbeeldsystemen die zijn aangedragen door de bij het programma betrokken Nederlandse hightechbedrijven.
Programmaleider: Prof. dr. ir. B. Jayawardhana (Rijksuniversiteit Groningen)
Deelnemers: Airborne, Altran, ASML, ASM PT, Demcon, Fraunhofer Institute for Production Technology, Océ, Philips, Rijksuniversiteit Groningen, Stamicarbon, Tata Steel, Technische Universiteit Delft, Technische Universiteit Eindhoven, Tilburg University, TNO, Universiteit Leiden, Universiteit Twente, VDL Groep
Beter leven voor varkens en kippen
AnIMAL Group sENsor – Integrating behavioural dynamics and social genetic effects to improve the health, welfare and ecological footprint of livestock (IMAGEN)
Het IMAGEN-programma brengt onderzoek naar diergedrag samen met computerwetenschappen, om de gezondheid en het welzijn van varkens en legkippen te verbeteren en de ecologische voetafdruk van de voedselproductie te verkleinen.
De onderzoekers ontwikkelen een systeem dat het gedrag van varkens en kippen in grote groepen automatisch detecteert. Het systeem moet onder andere daders en slachtoffers van ongewenst gedrag als staartbijten of pikken kunnen identificeren, om dierenleed en vroegtijdige sterfte te voorkomen. Daarnaast gaan de onderzoekers de relaties tussen genen en gedrag in kaart brengen. Zo willen ze dieren kunnen identificeren die genetisch het meest geschikt zijn om vreedzaam in grote groepen te leven.
Bij het onderzoek zijn niet alleen fokbedrijven, technologiebedrijven en de ondernemersorganisatie voor boeren en tuinders betrokken, maar ook de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde en de Dierenbescherming.
Programmaleider: Dr. P. Bijma (Wageningen Universiteit)
Deelnemers: Dierenbescherming, Farm Result, Hendrix Genetics, KNMvD, LTO, Noldus Information Technology, Sorama, Technische Universiteit Eindhoven, Topigs Norsvin, Universiteit Utrecht, Vencomatic, Wageningen Universiteit
Licht voor beter zicht op ziekten
Photonics Translational Research – Medical Photonics (MEDPHOT)
Op radioactiviteit gebaseerde PET-scans brengen afwijkend weefsel zoals ontstekingen of tumoren in beeld. Door licht te gebruiken in plaats van radioactiviteit kun je tien tot honderd keer scherpere beelden maken en zelfs een cluster van een paar cellen zien.
Het MEDPHOT-programma wil een op licht gebaseerde evenknie ontwikkelen van een PET-scan. De onderzoekers gaan voor aandoeningen als (slok)darmkanker, longkanker, astma, en de ziekte van Alzheimer fluorescerende vlaggetjes ontwikkelen. Deze vlaggetjes binden zich aan moleculen die specifiek zijn voor de betreffende aandoening en lichten op als ze worden beschenen door een lichtbron.
Om de vlaggetjes te kunnen zien, ontwikkelen de onderzoekers de benodigde technologie waarmee de kleine uitgezonden lichtbundels gedetecteerd kunnen worden. Zo maken ze de gezochte cellen uiteindelijk zichtbaar.
Programmaleider: Prof. dr. J.F. de Boer (Vrije Universiteit Amsterdam)
Deelnemers: Amsterdam Universitair Medisch Centrum, ASML, CHDR, Elesta, Exometry, GlycanScan, Leiden Universitair Medisch Centrum, Mauna Kea, Ninepoint Medical, Optos, Percuros, Spectradyne, Technische Universiteit Delft, Thorlabs, TNO, Universitair Medisch Centrum Groningen, Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam, Utopics, Vrije Universiteit Amsterdam
Zoet water zeker stellen met virtuele delta
SALTISolutions – Salt intrusion through urbanizing deltas: Solutions
Zoet water is cruciaal voor drinkwater, natuur, landbouw en industrie. Maar de beschikbaarheid ervan staat in delta’s wereldwijd onder druk. Zowel door menselijk ingrijpen, zoals het uitdiepen van waterwegen, als door klimaatverandering komt zout zeewater steeds verder de rivieren op.
Binnen SALTISolutions gaan onderzoekers samen met betrokkenen als Rijkswaterstaat, waterschappen, havenbedrijven, en baggeraars een virtueel model (digital twin) maken van de Rijnmaasdelta. Hierin wordt kennis geïntegreerd over processen op verschillende ruimte- en tijdschalen: van turbulente stromingen op het kleinste schaalniveau tot de gevolgen van klimaatverandering op de lange termijn.
Hiermee willen ze voorspellen hoe, waar, wanneer en hoe lang zout uit zeewater zal indringen en hoe maatregelen zoals het implementeren van nature-based solutions de zoetwatervoorziening beïnvloeden. Deze inzichten worden wereldwijd getest, waardoor de positie van de Nederlandse deltatechnologie verder versterkt wordt.
Programmaleider: Prof. dr. J.D. Pietrzak (Technische Universiteit Delft)
Deelnemers: Arcadis, ARK, Boskalis, Bureau Waardenburg, BAM, Deltares, Evides, Flanders Hydraulics, Havenbedrijf Amsterdam, Havenbedrijf Rotterdam, HKV, Hoogheemraadschap van Rijnland, Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard, Hydrologic, Koninklijk NIOZ, Nortek-NL, Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, Rijkswaterstaat, Royal HaskoningDHV, STOWA, Svasek, Technische Universiteit Delft, Technische Universiteit Eindhoven, Universiteit Twente, Universiteit Utrecht, Van Oord, VEMW, VEWIN, Wageningen Universiteit, Waterschap Hollandse Delta, WNF
Plantenflats met leds
SKY HIGH: Vertical farming, a revolution in plant production
We moeten een groeiende wereldbevolking van voedsel voorzien, terwijl steeds meer mensen in steden wonen, er vaak watertekorten zijn en de voedingswaarde van fruit en groenten al decennia aan het dalen is. Door planten in lagen boven elkaar te telen en ze te belichten met speciale ledlampen, kun je overal ter wereld en onder alle weers- of klimaatomstandigheden het hele jaar door verse groenten produceren.
Binnen het SKY HIGH programma gaan wetenschappers samen met onder andere lichtspecialisten, veredelingsbedrijven, telers, tuinbouwtechnologiebedrijven, architecten en leveranciers van voedingsmiddelen dit soort verticale landbouw goedkoper en energiezuiniger maken. Daarnaast is het doel om met dit soort verticale landbouw groenten en kruiden te produceren met een betere smaak, houdbaarheid en voedingswaarde, en daarvoor extreem weinig water en meststoffen en geen bestrijdingsmiddelen te gebruiken.
Programmaleider: Prof. dr. ir. L.F.M. Marcelis (Wageningen Universiteit)
Deelnemers: Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions (AMS), Bayer, Bosman Van Zaal, Certhon, Fresh Forward, Grodan, GrowX, HAS Hogeschool, OneFarm, Own Greens, Priva, Signify (Philips Lighting), Solynta, Technische Universiteit Delft, Technische Universiteit Eindhoven, Unilever, Universiteit Leiden, Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam, Van Bergen Kolpa Architecten, Wageningen Plant Research, Wageningen Universiteit
