Wie aan elektronica denkt, denkt vooral aan printplaten met daarop allerhande componenten via dunne koperlijntjes met elkaar verbonden. Maar buiten het beeld van de brede (industriële) publiek heeft zich inmiddels een kleine, flexibele revolutie voltrokken en zijn er tal van printed-electronics (PE) producten ontwikkeld die gemaakt kunnen worden met processen die al behoorlijk ver zijn uitgekristalliseerd, zo maakt Peter Visser, programma manager High Tech van BOM Business Development, duidelijk. Dat zijn producten die, omdat ze bijvoorbeeld in de binnenkant van een behuizing geïntegreerd kunnen worden, en productontwerpers alle vormvrijheid geven. Maar het kan ook elektronica zijn die op een dusdanig flexibel en rekbaar materiaal kan worden gedrukt dat ze verwerkt kan worden in intelligent textiel dat bijvoorbeeld de bewegingen of hartslag van de gebruiker monitort.
Binnen het programma OP Zuid PE Printed Electronics (waarin onder meer samenwerken de BOM, Holst Centre, hogeschool Fontys, Universiteit van Maastricht en een tiental MKB voorbeeldbedrijven) loopt bijvoorbeeld een project voor de ontwikkeling van een productieproces van een slimme blisterverpakking die de patiënt waarschuwt als die een slikmoment vergeet. Ook wordt er gesleuteld aan een slimme inlegzool die de hardloper feedback geeft over zijn manier van lopen en hoe die die kan aanpassen om blessures te voorkomen. De Eindhovense firma Ato Gear komt binnenkort met een betaversie van de zool op de markt, in samenwerking met het Belgische Quad Industries. Firma’s als Metafas in Asten investeren, samen met de partners binnen het OP Zuid PE-programma, in een zeefdrukmethode om de hele fijne, geleidende lijntjes op een rubberachtige ondergrond te printen, gebruikmakend van materialen die snel genoeg gedroogd kunnen worden. ‘We zijn nu bezig te bezien welke onderdelen van het productieproces flexibeler en kostenvriendelijker gemaakt kunnen worden’, aldus Visser die daarbij aantekent dat het hier om een relatief eenvoudig geprint PE product gaat. ‘Voor complexere producten, zoals goed wasbaar, slim textiel, is nog meer R&D effort vereist, al zijn de resultaten al erg bemoedigend.’
Evenwel is duidelijk dat hier een veelbelovende markt ligt, waar de productieprocessen goeddeels voor beschikbaar zijn, maar die door veel industriële partijen nog niet op haar waarde wordt geschat, zo stelt Visser. Wat dat betreft is De Budelse, een drukkerij gespecialiseerd in verpakkingen en betrokken bij de slimme blister ‘een snelle changer’. Enige snelheid is ook wel vereist. Immers in landen als India, de VS en China wordt fors geïnvesteerd, door bedrijven en overheden, in de ontwikkeling van PE-producten en –processen. Visser: ‘De uitgangspositie voor met name de Zuid-Nederlandse hightech industrie, met haar kennis van complexe machines en processen en de creativiteit voor het bedenken van innovatieve producten, is juist heel gunstig. Om het instappen in PE te vergemakkelijken hebben wij een IP-portfolio van het Holst Centre beschikbaar speciaal voor het mkb. Voorts werken we samen met onderwijsinstellingen als Fontys en de Universiteit van Maastricht om te zorgen dat er voldoende multidisciplinair opgeleide mensen op de arbeidsmarkt komen, met kennis van zowel het drukproces, materialen als elektronica.’
Om de bewustwording op gang te brengen organiseert het OP Zuid PE-project dit najaar weer het PE-Event, specifiek gericht op het mkb.
Artikel stond in Link magazine, Southern Netherlands Special 2017
