Tumordeeltjes zijn sinds kort op te sporen met een vloeibare biopsie. Artsen moeten dus niet een stuk weefsel uit het lichaam verwijderen, maar nemen eenvoudigweg een bloedstaal. Dit is een revolutionaire manier om de ziekte op de voet te volgen. Kankerspecialisten noemen de techniek van vloeibare biopsieën ‘de moleculaire bril van het bloed’. Dat is even veelbelovend als het klinkt, want het gaat hier om een revolutionaire en risicoloze manier om de ziekte te volgen en mogelijk beter te bestrijden.
Het principe is eenvoudig: wanneer cellen afbreken, komt het DNA daarvan in het bloed terecht, zo ook van tumoren. Die tumordeeltjes, en dus de genetische afwijkingen van een kanker, zijn sinds kort op te sporen met een vloeibare biopsie. Artsen moeten dus niet een stuk weefsel uit het lichaam verwijderen, maar nemen eenvoudigweg een bloedstaal. Ze analyseren of er tumordeeltjes in het bloed aanwezig zijn, en zo ja, welke.
“Vloeibare biopsieën zijn minder complex en brengen minder risico’s op complicaties met zich mee dan hun vaste tegenhanger”, zegt professor Sabine Tejpar, oncologe en kankeronderzoekster aan UZ Leuven en KU Leuven. “De technologie om specifiek interpreteerbare data te verkrijgen evolueert razendsnel en opent de deur naar betere inzichten over en monitoring van de ziekte bij elke patiënt.”
Waarom zijn vloeibare biopsieën de toekomst?
Ten eerste ontsluiten ze de meest actuele informatie over de tumor van de patiënt. Op basis van de vastgestelde mutaties kan de oncoloog zien in welke fase de kanker zich bevindt. Tumoren evolueren voortdurend en proberen ook altijd te ontsnappen aan bestrijdingsmiddelen. Vloeibare biopsieën geven artsen up-to-date informatie over de tumor en stellen hen in staat om betere, gerichtere therapiekeuzes te maken. Dat vergroot uiteraard de kans op genezing. In UZ Leuven is de vloeibare biopsie bijvoorbeeld al een standaardinstrument in de strijd tegen longkanker.
Verder kunnen wetenschappers dankzij deze techniek de ziekte tot in detail karakteriseren. Dat is niet alleen waardevol voor het in kaart brengen van de verschillende vormen van kanker, maar ook voor de ontwikkeling van nieuwe, meer accurate therapieën. Als je inzicht heb in de biologische mechanismen van een tumor kun je hypothesen vormen over de geneesmiddelen die erop kunnen ingrijpen. Dit is ook belangrijk om de kans op herval in te schatten. Om na een chirurgische ingreep herval te voorkomen, geven artsen een adjuvante (aanvullende) therapie. Er zijn echter weinig voorspellende merkers beschikbaar om te weten voor wie dit nuttig of nodig is. Als je vlak na zo’n operatie op basis van een vloeibare biopsie kan zeggen dat de patiënt behoort tot de gunstige groep, dan kan je hem of haar een chemotherapie besparen. De anderen zou je dan een gerichte behandeling kunnen aanbieden op basis van het profiel van zijn of haar tumor.
Tot slot kunnen vloeibare biopsieën een sleutelrol gaan spelen bij vroege opsporing van de ziekte. In de toekomst zou een eenvoudige bloedname wellicht kunnen volstaan om te zien welke patiënten tot risicogroepen behoren en welke niet. Voor bepaalde van hen zou dat levensreddend kunnen zijn.
