Het Projectteam Verspanen 4.0 presenteerde zich afgelopen voorjaar voor het eerst op de Technishow 2018 in Utrecht. De belangstelling was groot, vooral omdat de Nederlandse verspaners aansluiting zoeken bij Industrie 4.0. ‘Daarvoor moeten we nog grote stappen zetten.’
Competitieve hightech vereist hoger niveau van verspanen
De belangstelling voor Verspanen 4.0 is groot, zo bleek dit voorjaar op de Technishow. Foto: Mikrocentrum
Het Projectteam Verspanen 4.0 werd geboren in 2015, in de nazit van het event Verspanen 2020. Directeur Henry van Haeff van 2-S raakte in gesprek met Karin Mous van Mikrocentrum in Eindhoven, platform voor de hightech industrie. ‘Hij kwam met het idee om door middel van praktijktesten de invloed van koelsmeermiddelen op het verspaningsproces aan te tonen’, vertelt Mous. ‘Nu beschikken wij niet over machines of apparatuur, maar zijn we wel de spin in het web voor een groot aantal maakbedrijven. We hebben wat lijntjes uitgegooid bij onze leden van het High Tech Platform en nog hetzelfde jaar zijn we gestart met het Projectteam Verspanen 4.0.’
Kennis delen
Die start was met vijf bedrijven. Inmiddels bestaat de groep uit twaalf en binnenkort dertien ondernemingen die kennis uitwisselen en testen uitvoeren. Het projectteam onderzoekt de criteria voor een perfect verspaand product. De leden zijn stuk voor stuk ketenpartners: de vakman (verspaner), leveranciers van materialen, gereedschappen, meetmiddelen, koelsmeermiddelen, machines en CAD/CAM-software. ‘Het gaat om kennis delen met als doel het verspanen naar een hoger niveau brengen. Noodzakelijk, willen we de hightech industrie blijven bedienen. De eisen worden steeds hoger, we moeten mee’, aldus Mous. ‘Bij Teclab hebben we inmiddels drie testprogramma’s afgewerkt. We zijn gestart met het testen van de invloed van koelsmeermiddelen op onder andere verspanende eigenschappen, gereedschapstandtijd en oppervlaktekwaliteit, gevolgd door een onderzoek naar vlekvorming op aluminium en de effecten van smeermiddelen op het latere reinigingsproces van een verspaand product. Geen wetenschappelijke onderzoeken, maar heel praktische, gerichte tests.’
Dennis Wijnants
Hogere eisen
Een van de leden van het Projectteam Verspanen 4.0 is Metel uit Waalwijk, leverancier aan een groot aantal verspaners en oem-toeleveranciers van metalen zoals titanium, wolfraam, zirkonium en koperlegeringen. ‘We leveren vooral speciale, kostbare materialen in het hogere segment’, zegt Dennis Wijnants, mede-eigenaar van Metel. ‘Aan die materialen worden steeds hogere eisen gesteld op het gebied van zuiverheid, toleranties, trekvastheid, warmteweerstand en natuurlijk gewicht. Omdat er onderdelen van gemaakt worden die terechtkomen in de machines van bijvoorbeeld ASML, Thermo Fisher en Philips Medical Systems. Voor ons is het belangrijk om te weten hoe de materialen verspaand worden. Daarom zijn we ook in het projectteam gestapt. Als wij weten wat klanten ermee doen, kunnen we daar rekening mee houden in de productie.’ Maar dat niet alleen. Wijnants: ‘ASML wil loepzuiver materiaal zonder vlekken. In het project werd duidelijk dat reinigen van het product met de ene olie in een uur klaar is, terwijl het met andere olie wel een halve dag kost. Daar kom je alleen achter als je met verschillende partijen zo’n test uitvoert.’
Maarten van Teeffelen, directeur van CNC Consult: ‘In het projectteam zitten alle partijen in de verspaanindustrie bij elkaar.’ Foto: CNC
Hoger plan
Maarten van Teeffelen, oprichter en directeur van CNC Consult, stapte met zijn bedrijf vrij snel na de start in het Projectteam Verspanen 4.0. ‘Logisch, negentig procent van mijn klanten zit in de verspaning. Wij helpen hen met automatisering en het aan elkaar knopen van alle bedrijfsprocessen. Dat doen we met bestaande software die wij integreren en installeren. Een intensief proces dat gemakkelijk een jaar in beslag neemt en uiteindelijk een smart factory moet opleveren. Verspanen 4.0 is een goed initiatief. Hier zitten alle partijen in de verspaanindustrie bij elkaar. We delen kennis en zoeken samen naar oplossingen om de Nederlandse maakindustrie naar een hoger plan te tillen. Dat is uiteindelijk de bedoeling: concurrerender worden. De verspaantak is daarin essentieel.’
Mark Camps
Procesverbetering
Mark Camps van Machinimmo is het helemaal met Van Teeffelen eens. ‘Wij leveren frees- en vonkmachines van Japanse makelij aan de maakindustrie in de Benelux. Van die machines weten we uiteraard alles, maar onze klanten vragen niet alleen een machine; ze willen een oplossing. Hoe ze het beste kunnen reinigen bijvoorbeeld, welke softwaresystemen ze moeten gebruiken, welk materiaal. In het projectteam haal ik die kennis binnen zodat ik mijn klanten beter kan bedienen. Andersom maken de partners gebruik van onze expertise en testen we ook met onze machines. Het gaat om de verbetering van het totale proces.’
Nog een weg te gaan
Volgens Maarten van Teeffelen is het Projectteam Verspanen 4.0 bepaald niet overbodig. ‘Ik vind dat wij ons in Nederland iets te veel op de borst kloppen. Een aantal maakbedrijven was wel vroeg met robotisering, maar geautomatiseerde belading en palletisering betekent nog lang niet dat je vooroploopt met Industrie 4.0. Toch willen we dat nogal eens ten onrechte als best practice en revolutionair betitelen. Een robot die een blokje metaal in een verspaningsmachine plaatst, is echter helemaal niet zo bijzonder. In andere landen zoals Duitsland en de VS zijn veel grotere stappen gezet. Daar is de industrie echt een stuk verder als het gaat om de integratie van automatisering, robotisering en integratie van de machinesoftware met de CAD/CAM- en ERP-systemen. We hebben echt nog een weg te gaan.’
Smart factory
De beste manier om stappen te zetten, is de inrichting van een smart factory, een proeffabriek. Van Teeffelen: ‘We hebben enkele goede tests gedaan bij Teclab. Bedoeling is dat we met Teclab verder gaan op de nieuwe Brainport Industries Campus in Eindhoven. Met nieuwe machines en meer mogelijkheden. Een echte smart factory waar we ideeën uittesten én waar we verspaners laten zien wat er allemaal mogelijk is. Bij een presentatie kunnen we ook alle vragen behandelen. De verspaner krijgt dan meteen informatie over alle aspecten, en niet alleen van bijvoorbeeld de softwareleverancier of de machinebouwer. Dat werkt beter.’
‘Samenwerken blijkt toch de beste manier om innovaties aan te jagen’
Maarten van Teeffelen is ook voorzitter van de vakgroep productieautomatisering van FPT-VIMAG, de Federatie voor Productie Technologie in Zoetermeer. ‘Dat is net als Verspanen 4.0 een netwerkorganisatie met veel aandacht voor de praktijk. Samenwerken blijkt toch de beste manier om innovaties aan te jagen.’
Nieuwe testprogramma’s
De komende drie jaar blijft Mikrocentrum het projectteam begeleiden. Karin Mous: ‘Er staan weer drie nieuwe testprogramma’s op stapel. Daarnaast komen er steeds meer vragen van leden en andere bedrijven binnen. De belangstelling is groot, dat was tijdens de Technishow heel duidelijk. Bedrijven willen hun processen optimaliseren, beter worden. Daar dragen wij aan bij.’
