Onder de noemer ‘De platformeconomie; hoe laten we het werken’ hebben VNO-NCW en MKB-Nederland samen met een unieke combinatie van techbedrijven, platformgebruikers en ondernemers een brede visie op de platformeconomie opgesteld. Kern van de notitie is dat de platformeconomie schaduwkanten heeft, maar vooral ook grote kansen biedt. Die benutten we nu nog onvoldoende, terwijl de ontwikkelingen razendsnel gaan. ‘Concrete platform-experimenten moeten helpen snel positie op te bouwen op terreinen waar Nederland sterk is. Ook moeten we spelregels en toezicht rond bijvoorbeeld mededinging, arbeidsmarkt en het delen van data op orde brengen voor een beter en eerlijker speelveld’, aldus de ondernemersorganisaties.
Uit onderzoek van KPMG blijkt dat 72% van de marktwaarde van de grote platform bedrijven uit de Verenigde Staten komt, 25% uit Azië en slechts 2% uit Europa. Hoewel Nederland het in de EU nog relatief goed doet als broedplaats voor platformen – Adyen, Bol.com, Booking.com, Catawiki, Independer, Marktplaats, Takeaway, WeTransfer en ook 247 TailorSteel (metaalsnijwerk) en HelloPrint (drukwerk) – is het vestigings- en ontwikkelklimaat voor platformbedrijven in de EU kennelijk onder de maat. Dat is een risico, ook voor bedrijven in Europa en Nederland die zelf platformmodellen willen ontwikkelen; wanneer innovatieve ecosystemen elders groter zijn, hebben zij meer aantrekkingskracht op talent, kapitaal en innovatieve ontwikkelingen.
‘Met de voorgestelde acties willen wij zorgen dat Nederland vooral de vruchten van de platformeconomie plukt en dat ondernemers op een gelijk speelveld concurreren. Wij denken dat juist Nederland vanwege onze cultuur van dialoog, onze kennis en de vele sterke mkb-bedrijven als geen ander land voorop kan lopen op een manier die iedereen aanspreekt,’ aldus Jacco Vonhof, voorzitter van MKB-Nederland.
Hans de Boer, voorzitter van VNO-NCW: ‘Platformen zijn als de spoorwegen in de 19e eeuw. Ze veranderen ons land. Je kunt je hoofd in het zand steken, maar dat is niet de weg. We moeten de ontwikkelingen slim omarmen, zodat elke Nederlander van deze ontwikkelingen kan blijven profiteren. Met onze voorstellen willen we hier een bijdrage aan leveren en komende maanden organiseren we verschillende platformcafés om alle issues met elkaar te tackelen en de kansen die er zijn te pakken. We kunnen die kansen immers alleen verzilveren als we de zorgen wegnemen.’
Maatregelen
In de notitie pleiten de leden van VNO-NCW en MKB-Nederland voor onder meer:
- Beter investeringsklimaat voor (nieuwe) platformen. Slechts 2% van de wereldwijde topplatformen komt qua marktwaarde uit Europa. Nederland doet het nog relatief goed, maar moet wel versnellen. Om onze positie verder uit te bouwen moet Nederland investeren in concrete platform-experimenten. Bijvoorbeeld rond mobiliteit, zorg, energie, de bouw en de industrie. Daarbij is standaardisatie en betere data-uitwisseling nodig. Onder meer in de zorg hebben VNO-NCW en MKB-Nederland hiertoe recent al een initiatief opgezet met de minister van VWS.
- Spelregels en toezicht rond mededinging, datadelen en belasting op orde brengen. Een Europees kader is nodig voor de toegang tot data en om delen van data te stimuleren. Ook moet het mededingingstoezicht in de EU herijkt worden. Nederland zelf kan verder een gelijk speelveld in de toepassing van regels bevorderen. Zo is nu bijvoorbeeld sprake van oneerlijke concurrentie rond de btw en is het toezicht op de producten van e-commerce aanbieders uit het Verre Oosten slecht geregeld. Mondiaal zijn nieuwe afspraken nodig over belastingafdracht.
- Maatschappelijk vertrouwen door spelregels voor de arbeidsmarkt en lokale leefbaarheid. Hoewel de ‘kluseconomie’ nog een relatief klein deel van de arbeidsmarkt is (0,4%) en voor velen een mooie (bij)baan of opstap op de arbeidsmarkt biedt, zal binnen de discussie over de arbeidsmarkt ruimte moeten komen voor oplossingen voor platformwerkers in een structureel kwetsbare positie. Verder kunnen bezorgbusjes, een massale aanloop van toeristen en het verdwijnen van traditionele winkels lokaal een enorme impact hebben. Landelijke regels en ondersteuning uit het Gemeentefonds kunnen hier uitkomst bieden.
- Een sterker en assertiever EU-beleid. De Europese platform-industrie moet beter gefaciliteerd worden, bijvoorbeeld door extra talent op te leiden, aan te kunnen trekken en te kunnen behouden. Er moeten meer middelen in de nieuwe EU-begroting naar digitale technologie die platformen ondersteunt zoals Artificial Intelligence. En van eventuele nieuwe regels rondom data moet strategisch getoetst worden in hoeverre ze stimulerend werken voor nieuwe platformen.
Het vervolg
De visie ‘de Platformeconomie, hoe laten we het werken’ wordt vanochtend aangeboden aan Premier Rutte en het kabinet door delegatie van ondernemersorganisaties die hebben meegewerkt aan het advies. Komende maanden organiseren de gezamenlijke ondernemersorganisaties met hun leden en andere stakeholders verschillende laagdrempelige bijeenkomsten (‘platformcafes’) om de acties verder te brengen en platformen en bedrijven uit andere sectoren met elkaar in contact te brengen en de dialoog te verbeteren
