Leveranciers, van plaatwerkers tot elektrogroothandels, hebben elk zo hun eigen aanpak om met de onvoorspelbaarheid van de klantvraag om te gaan. Uitgekiende dienstverlening, veel persoonlijke communicatie en de geijkte informatiesystemen, maar nog weinig ‘schokkende technologie’, zoals big data en AI. Al worden voorzichtig de eerste stappen gezet: ‘Met behulp van big data-analyse willen wij richting onze klanten reële levertijden kunnen voorspellen.’
– ‘Big data en AI komen tot nu toe weinig op ons pad.’
– ‘Onze inkopers sourcen niet alleen, ze adviseren ook.’
– ‘Wij bepalen voor welke componenten we altijd twee of drie leveranciers willen hebben.’
– ‘Onze prioriteit is meer transparantie in de keten met behulp van live data.’
Eerst maar eens live data
Oreel Metal Components & Assemblies in Hallum bedient met een scala aan bewerkingen voor (volumineus) plaatwerk uiteenlopende markten, zoals food, agro en recycling. Met het specialisme in laserlassen weet Oreel (150 medewerkers) ook markten aan te boren die hogere kwaliteitseisen stellen, zoals de automotive en de medische sector. Oreel heeft te maken met een sterk fluctuerende vraag, maar de eerste reflex – voorraad aanleggen – is niet aan de orde, meldt directeur Sytse Oreel. ‘Voorraad is bij vrijwel alle klanten voor ons eigen risico; zij proberen wel hun keten actief te helpen de noodzaak ervan te vermijden. Bovendien vragen de oem’ers waarvoor wij werken zelden grote aantallen, maar juist hoge variëteit in kleine hoeveelheden. Klanten proberen natuurlijk eerst zelf voorbereid te zijn op pieken, maar met forecasts doen ze hun best om ons erbij te betrekken.’ Komt bij dat oem’ers steeds meer modulair gaan ontwerpen, waardoor ze wel vaak dezelfde modules bestellen. ‘Daardoor zit er een repeteerfactor in orders. De programma’s voor de bewerkingsmachines hebben we al klaar staan, de mensen weten – mede dankzij shopfloor control vanuit ERP – precies wat de bedoeling is.’ Oreel heeft ook nauwelijks voorraad van ingangsmateriaal. ‘Voor 90 procent geldt: vandaag besteld, morgen bij ons geleverd. Alleen van de meer exotische materialen houden we voorraad aan.’
Willem Buijs (links) en Coen Aarts: ‘Nu zit zelfs op sommige typen schroeven al een levertijd van een halfjaar.’ Foto: BKL
Cross-training
Oreel staat open voor nieuwe technieken om de vraag beter te kunnen voorspellen. ‘Wij volgen de opkomst van big data en AI (kunstmatige intelligentie, red.) met belangstelling, maar tot nu toe komt het nog weinig op ons pad.’ Vooral de one-stop shop waarmee Oreel de keten voor klanten aanzienlijk kan versimpelen, moet soelaas bieden. ‘Wij verwerken meerdere soorten staal, rvs en aluminium, bieden een unieke diversiteit aan bewerkingen en verzorgen ook de nabehandeling, assemblage en verpakking zodanig dat we bij een aantal klanten rechtstreeks aan de assemblagelijn leveren.’
Daarbij zet Oreel in op snelheid en flexibiliteit om op de wisselende klantvraag te reageren. Het omvangrijke, deels gerobotiseerde machinepark is daarbij één troef. Laserlassen bijvoorbeeld is tot twintig keer zo snel als handlassen en daardoor ondanks de investeringen in lasmallen al rendabel bij kleine aantallen. Wel vereist het maken van die lasmallen specifieke kennis, waarvoor Oreel nieuwe mensen moet aantrekken. Het personeel, en dan met name de scholing daarvan, is de tweede troef. ‘We doen veel aan crosstraining. Zo trainen we de mensen die de eenvoudigere bewerkingen doen of op de expeditie werken ook in de complexere bewerkingen, zoals lassen en zetten. Bij een piek kunnen wij dan over de hele linie opschalen door die mensen door te schuiven naar dat complexere werk en voor het eenvoudige werk uitzendkrachten in te schakelen.’
Kraljic-matrix
BKL in Nuenen, onlangs overgenomen door VADO Beheer, is specialist in tooling – denk aan hijs- en hefapparatuur – voor de hightech industrie. Het bedrijf (vijftig medewerkers) legt zich toe op productontwikkeling, engineering en assemblage. Het betrekt de maak- en koopdelen van toeleveranciers en fabrikanten, en werkt vooral projectmatig (rond 20 procent van de omzet betreft seriematige leveringen). De uitdaging voor BKL’s supply chain management ligt in het high mix, low volume karakter, vertelt inkoopmanager Willem Buijs. ‘Daarom managen wij onze toeleveranciers vanuit de bekende Kraljic-matrix, waarin we hen positioneren op basis van de technische complexiteit van hun producten en het bijbehorende risico. We overleggen constant met hen over hun prestaties. Het gaat al lang niet meer alleen om de bekende long-leadtime items, zoals bepaalde motoren. Nu zit zelfs op sommige typen schroeven al een levertijd van een halfjaar.’ Dat terwijl time-to-market en first time right cruciaal zijn voor BKL’s klanten, vult commercieel directeur Coen Aarts aan. ‘Daarom schuiven onze inkopers nu bij design reviews aan. Ze sourcen niet alleen, maar adviseren ook: die onderdelen kunnen we beter vervangen, anders halen we de levertermijn niet.’ Buijs: ‘Daarbij gaat het ook om de kosten. Voor engineering is tegenwoordig heel veel maakbaar, maar in goed overleg met leveranciers kunnen we soms goedkoper op dezelfde functionaliteit uitkomen.’
Eelco Jansen: ‘Daar ligt onze prioriteit: meer transparantie in de keten met behulp van live data.’
Foto’s: Van Egmond Groep
‘Het gaat richting geconsolideerde precisielevering’
Geen single-source
Forecasts maken geen deel uit van die early supplier involvement, verklaart Aarts: ‘Die krijgen wij niet van onze klanten, dus kunnen we ze ook niet doorzetten. Voor het seriematige werk gebeurt dat wel, maar dat zijn geen gecommitteerde forecasts, vanwege de afspraken met onze klanten. Wel proberen wij bij onze leveranciers alvast capaciteit te claimen voor nieuwe projecten.’ Buijs: ‘Voor de ontwikkeling van nieuwe producten loopt bij onze klanten de tooling gelukkig al parallel mee. Maar tot op het laatste moment kan het ontwerp veranderen, bijvoorbeeld de interfacing naar onze tools, dus communicatie is vaak wel de uitdaging.’ Toeleveranciers moeten ook snel op die last-minute veranderingen kunnen reageren. Aarts: ‘Hun commitment krijgen we alleen als we hen direct betrekken bij het proces en deelgenoot maken van onze uitdagingen.’
Natuurlijk gebruikt BKL onder meer ERP voor de planning en tools voor teamsamenwerking, maar verder komt er geen ‘schokkende technologie’, zoals big data of AI, aan te pas, meldt Aarts. Buijs: ‘Uiteraard willen we onze toeleveranciers opgelijnd hebben, maar daarin gaan we vooral pragmatisch te werk.’ Een belangrijk risico is single-source. ‘Wij willen niet op één paard wedden en op basis van Kraljic bepalen we voor welke componenten we altijd twee of drie leveranciers willen hebben. Voor koopdelen schrijven klanten soms echter een bepaald type voor. Daar proberen we alternatieven tegenaan te zetten.’ Aarts: ‘Maandelijks schalen we de risico’s in en bekijken we of we alternatieve leveranciers of technologie moeten zoeken om het risico te reduceren.’
Live data
Van Egmond Groep in Doetinchem zet vanuit logistiek perspectief in op early supplier involvement door klanten. Deze elektrogroothandel en leverancier van industriële automatiseringsoplossingen is flexibel in het hanteren van logistieke concepten. ‘We herkennen universele wensen van klanten en richten daar onze logistiek zo optimaal mogelijk op in. Daarvoor is het belangrijk dat wij vooraan in het proces bij onze klanten betrokken zijn, om onze keten goed te kunnen aansturen. De praktijk biedt uitdagingen’, verklaart operationeel manager Eelco Jansen. ‘Wij rekenen met historische bestelprofielen, maar werken ook met klanten aan een betrouwbare forecast. Dat kan, omdat bijvoorbeeld machinebouwers meer zijn gaan standaardiseren op componenten en modules. Vaak vernemen wij de behoefte aan long-leadtime items echter pas als een machine al is verkocht. Dat heeft onder meer te maken met de informatieoverdracht bij de klant van diens engineerings- of werkvoorbereidingsafdeling naar inkoop. De basismateriaallijst is er al wel, maar er is nog geen afdelingoverstijgende controleslag overheen gegaan voor wat betreft de verkrijgbaarheid van componenten. Dat is zeker geen onwil, meer het nog onvoldoende inzien van het belang van vroegtijdig betrekken. We werken aan mogelijkheden om levertijd en prijsinformatie eerder in het engineeringsproces inzichtelijk te kunnen maken door middel van bijvoorbeeld een EPLAN-koppeling.’
Hans de Croon: ‘Levertijden worden niet alleen korter, ze moeten ook nog eens nauwkeuriger kunnen worden voorspeld.’
Levering in full
‘Van Egmond Groep is bereid om componenten op voorraad te leggen, op basis van een betrouwbare forecast van de klant’, vervolgt commercieel directeur Hans de Croon, die wel een kritische noot plaatst bij historische bestelprofielen. ‘Wij voorspellen de vraag van onze klanten, maar die berekening gebruiken we vooral intern. We zouden die nog meer met onze leveranciers, de componentenfabrikanten, kunnen delen.’ Met sommige leveranciers gebeurt het al wel en dat is broodnodig, want fabrikanten houden tegenwoordig lagere voorraden aan. Anderzijds bestellen de Van Egmond Groep-klanten later, onder meer omdat hún klanten steeds later orders plaatsen, vlak voor de feitelijke start van een project. ‘Levertijden worden daardoor niet alleen korter, ze moeten ook nog eens nauwkeuriger kunnen worden voorspeld, want klanten verwachten just-in-time levering in full. Het gaat richting geconsolideerde precisielevering.’
Reële levertijden
De leverbetrouwbaarheid van Van Egmond Groep richting klanten hangt dan ook af van de leverbetrouwbaarheid van de fabrikanten richting de elektrogroothandel. Die maakt ook daar al berekeningen van, maar heeft nog onvoldoende betrouwbare data, stelt Jansen. ‘Fabrikanten hanteren een standaard replenishment time voor de aanvulling van voorraden, maar die geldt niet voor onbeperkte aantallen. Het risico is dan dat wij met achterhaalde gegevens werken als fabrikanten niet live data met ons gaan delen; data over hun voorraden maar ook over wat ze in productie hebben en de doorlooptijd daarvan.’ Daarom gaat Van Egmond Groep steeds meer big data vergaren, bijvoorbeeld over de gerealiseerde levertijden van fabrikanten in vergelijking met de voorspelde levertijden bij eerste orderbevestiging. ‘Met hulp van big data-analyse willen wij richting onze klanten reële levertijden kunnen voorspellen. We hebben al eerste gesprekken met onze leveranciers over koppelingen om data te kunnen delen. Daar ligt onze prioriteit: meer transparantie in de keten met behulp van live data. Door steeds meer digitale hulpmiddelen in te zetten om te automatiseren, kunnen we mensen vrijmaken voor persoonlijk contact in het managen van de uitzonderingen.’
In de opkomst van logistieke giganten als Amazon ziet Jansen vooral een bedreiging voor de ‘traditionele’ groothandel. ‘Wij benadrukken juist de toegevoegde waarde van onze technische en logistieke concepten en maatwerk.’ De Croon erkent dat de ervaringen in de B2C de verwachtingen in de B2B beïnvloeden. ‘Van Egmond Groep focust op het uitbreiden van de e-commerce-mogelijkheden en het bieden van online (bestel)gemak. Wij zetten daarnaast in op betrouwbaarheid, leveranciersreductie en consolidatie van zendingen.’
