Komend jaar brengt de Eindhovense start-up Sirius Medical zijn eerste product op de markt: MaMaLoc, een innovatieve techniek om prille borstkankertumoren precies te lokaliseren en accuraat minimaal invasief te verwijderen. Met volgens ceo Hubert Martens grote voordelen voor patiënten, medische teams, ziekenhuizen en ziektekostenverzekeraars. ‘Geen technology push, maar market pull: onze oplossing komt uit de koker van radiologen en chirurgen die iedere dag borstkankerpatiënten behandelen en dachten: dit moet beter, handiger kunnen.’
Sprong vooruit in borstkankertherapie
Sirius Medical, in februari 2017 opgericht, is een spin-out van het Nederlands Kankerinstituut (NKI) en Universiteit Twente (UT). Theo Ruers, hoofd van de chirurgieafdeling van het NKI/Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis, is de aanstichter. Hij – en hij niet alleen – had zo zijn bedenkingen bij de gangbare borstsparende chirurgie, meer specifiek de lokalisatie van niet-voelbare tumoren. Volgens hem moest dat stukken accurater en simpeler kunnen. Bram Schermers, destijds aio op UT, deed er onderzoek naar, met Ruers als zijn promotor. Met succes: Schermers mag zich de uitvinder noemen van wat Sirius in nog geen twee jaar heeft doorontwikkeld tot een marktrijp product: MaMaLoc.
‘Blinde’ operatie
Om het verschil tussen MaMaLoc en de huidige procedure te demonstreren, toont Sirius-ceo Hubert Martens (fysicus, met een fraai palmares in innovaties klaarstomen voor marktintroductie) een 30 centimeter lange, metalen ‘ankerdraad’, met aan het uiteinde twee scherpe haakjes. ‘Overal ter wereld wordt op de dag van de operatie deze draad onder beeldgeleiding (meestal echoscopie of röntgen, red.) in de tumor geplaatst. De chirurg volgt dan de draad om de tumor te lokaliseren en te verwijderen.’ Het betreft kleine, vroege tumoren, slechts enkele millimeters tot één centimeter groot, die de chirurg niet kan voelen en zien. ‘De chirurg is dus ‘blind’’, zegt Martens plastisch.
‘Ook kleine, startende organisaties moet je wat disciplines betreft breed neerzetten’
De bestaande procedure is vervelend en pijnlijk voor de patiënt. ‘En bij het snijden kan het ankerdraad gaan bewegen of loszitten en soms zelfs kapot gaan – en dan is de chirurg zijn targeting kwijt. Cosmetisch evenmin ideaal, omdat de draad vaak niet de optimale chirurgische route aangeeft.’
Safety-protocollen
Pakweg vijftien jaar geleden werd op het NKI een aanzienlijk betere methode uitgevonden. Daarbij wordt, ook weer beeldgeleid, met een ‘vriendelijker’ naald een radioactieve marker – een ‘zaadje’ zo klein als een rijstkorrel – in de tumor geplaatst. Tot aan de chirurgische ingreep, meestal weken later, blijft die keurig op zijn plaats; patiënten hebben er geen last van. Alvorens de chirurg met minimaal invasief snijden begint, traceert hij het zaadje met een soort geigerteller: zacht gepiep als hij de tumor nadert, hardere piepen als die exact gelokaliseerd is. Martens: ‘Dat werkt prima, maar heeft twee grote nadelen: radioactiviteit is niet veilig en behandelaars moeten zich aan stringente safety-protocollen houden. In ons land wordt deze methode best veel toegepast, maar elders geldt vaak strengere wetgeving voor het gebruik van radioactief materiaal.’
Simpel en intuïtief
MaMaLoc, acroniem voor Magnetic Marker Localization, ondervangt die nadelen. Met dit verschil dat het zaadje niet radioactief, maar magnetisch is. ‘En magnetisme doet niks in een lichaam’, verduidelijkt Martens. De chirurg vindt het zaadje met een handheld probe (sonde, red.), die Sirius heeft ontwikkeld. Ook de probe – formaat: lange whiteboard-markeerstift – geeft piepjes af. ‘Simpel gezegd: een supergevoelige magnetische sensor, die de chirurg tot op de millimeter precies naar het plekje leidt waar hij met snijden moet beginnen. Verdere innovaties zijn nog mogelijk; in het huidige prototype is de technologie om toekomstige software-releases te doen al ingebakken.’ Precisie in lokalisatie en navigatie is cruciaal om de tumor volledig te kunnen afsnijden én het omliggende, gezonde weefsel te sparen, benadrukt hij. MaMaLoc is verder zo simpel en intuïtief mogelijk gemaakt. ‘Heb je het één keer gedaan, dan snap je het. Speciale vaardigheden, een leercurve, veiligheidsprotocollen aanleren; allemaal verleden tijd.’ Patenten voor onder andere sensortechnologie en algoritmes zijn pending.
Toegevoegde waarde
Die patiëntvriendelijke methode leidt ook tot optimalere benutting van de operatieve capaciteit van het ziekenhuis – en daarmee tot lagere kosten voor ziekenhuizen en ziektekostenverzekering, vertelt Martens. ‘De bestaande procedures zijn onhandig en tijdrovend. Op de dag van de operatie zijn in het ziekenhuis meerdere resources (zoals radiologie en chirurgie, red.) nodig, wat het logistiek en qua planning ingewikkeld maakt. Daardoor kan maar een beperkt aantal patiënten per dag geopereerd worden, terwijl het aantal patiënten dat op zo’n operatie wacht jaar na jaar stijgt, in China en India zelfs explosief. Dat terwijl alle onderzoeken aantonen: hoe vroegtijdiger de ingreep, hoe groter de kans op een goede uitkomst.’
Ervaring en passie
Sirius staat te trappelen om MaMaLoc in de markt te zetten. ‘Nu we de technologische uitdagingen getackeld hebben, zijn time-to-market en opschalen de grootste uitdagingen: hoe sneller in de markt, hoe beter. Eerst in Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland – en dan, al dan niet met een distributiepartner, verder de wereld in.’
Hoe heeft Sirius dat in amper twee jaar klaargespeeld? ‘In eerdere klussen ben ik erachter gekomen dat je ook kleine, startende organisaties wat disciplines betreft breed moet neerzetten, met ervaren gepassioneerde mensen die de schouders eronder zetten. Een idee kan technisch nog zo mooi zijn, het succesvol in de markt zetten vergt andere kwaliteiten. Een multifunctioneel team om je heen verzamelen waarin engineers uitgedaagd worden om slim, simpel en waardetoevoegend te werken; dat is de crux. En ook slimme technische ideeën continu toetsen aan de wensen van de klant blijft een grote uitdaging’, aldus Martens. Bij Sirius zette Erik van den Wijngaard als director quality het kwaliteitsmanagementsysteem op, compliant met ISO 13485. Jan-Willem Beijer, gepokt en gemazeld in de commercie, neemt issues als productpositionering en launch-strategy op zich. Eric Derksen, met zijn ruim 25 jaar ervaring in het medical devices-wereldje, trekt de operationele zaken, zoals de r&d en supply chain opzetten en de distributie. Bram Schermers, de uitvinder van MaMaLoc, is onlangs fulltime in dienst getreden. En Theo Ruers is nauw betrokken en brengt zijn klinische en wetenschappelijke kennis en ervaring in.
Meer in pijplijn
Op termijn wil Sirius Medical meer alternatieven op basis van magnetische technologie ontwikkelen en vermarkten. Martens: ‘Daarvoor hebben we al wel ideeën in de pijplijn. Maar voor nu gaat het erom ons eerste product succesvol in de markt te zetten, credibility op te bouwen door te laten zien dat we dat kunnen. Uitdagend, maar de positieve feedback van artsen en de interactie binnen het team geeft zeer veel energie terug.’
