Discussies over smart industry bewegen zich tussen twee uitersten. Enerzijds gaat het over het efficiënt en flexibel inrichten van (productie)processen, aangestuurd met behulp van modellen die ‘draaien’ op big data. Predictive maintenance figureert dan vaak als mogelijke toepassing. Anderzijds hebben smart industry-propagandisten het over disruptieve innovatie en nieuwe businesmodellen, vliegen de Airbnb’s en Uber’s van deze wereld over tafel en moeten we ons niet beperken tot smart industry maar leven we in een smart world. Disruptief, inderdaad, maar voor het gemiddelde Nederlandse (mkb) industriële bedrijf – met 50+ managers aan het roer – wel een ver-van-mijn-bed-show. Toch kunnen dan soms mooie vergezichten ontstaan, zoals voor een producent van mueslirepen die opeens mueslireepprinters zou kunnen gaan leveren aan de consument. Dit en meer kwam aan bod bij de rondetafel die technologiebedrijf Koning & Hartman begin september in Amsterdam organiseerde.
Rondetafel Smart Industry nummer 10
Koning & Hartman ontwikkelt oplossingen voor smart industry en internet of things. Zoals de KH Information Server (KHIS), die systemen voor bedrijfs- en productiebesturing met elkaar kan laten praten. Het technologiebedrijf deelt zijn kennis met andere bedrijven, onder meer door rondetafels te organiseren samen met ORTEC, specialist in de verwerking van big data. Elke rondetafel kent z’n eigen invalshoek, afhankelijk van de inbreng van de deelnemers. Aan de tiende sessie, begin september op het Amsterdamse hoofdkantoor van K&H, namen vertegenwoordigers deel van fabrikanten, dienstverleners en het hoger onderwijs. Hun inbreng was de basis voor bijgaande verslag.
Processen, producten, businessmodellen
Tom Bouws, accountmanager Smart Industry, Topsectoren en Kennisinstellingen bij de Kamer van Koophandel, trapt af met een inspirerende presentatie. Smart industry zit volgens hem in processen, producten en businessmodellen. Processen kun je verbeteren door slim te automatiseren (enkelstuks 
klantspecifiek leveren tegen de prijs van massa), een optimale productieflow te organiseren, foutloos data uit te wisselen, enzovoort. Aan producten kun je waarde toevoegen met bijvoorbeeld sensoren en draadloze connectie die additionele informatie leveren waarmee de klant zijn proces of product kan verbeteren. Nieuwe businessmodellen kun je creëren met aanvullende diensten (servitization), service-op-afstand, pay-per-use, delen (van bezit naar gebruik), prosumerschap (consument wordt ook producent), enzovoort.
Slimmer onderhoud vliegtuigmotoren
Het thema van de sessie, predictive maintenance, wordt vervolgens ingeleid door Arno de Wolf van
Arno Wolf
ORTEC. Hij presenteerde de case van onderhoud aan vliegtuigmotoren. Voorheen vond dat – op basis van ervaring – plaats na een vast aantal vluchten. Met als gevolg dat dit onderhoud voor sommige motoren te laat kwam, omdat ze al eerder kapot gingen, terwijl het voor andere motoren waarschijnlijk veel te vroeg was, omdat die nog lang niet kapot zouden gaan. Met een smart industry-benadering valt winst te behalen, laat De Wolf zien. Een honderdtal motoren werd volgehangen met sensoren en gedurende lange tijd (honderden vluchten) gemonitord. Uit de aldus verzamelde big data werden in het verloop van die sensoren trends gevonden die duidden op een naderende ‘failure’. Dat werd in een model gestopt om voor elke individuele motor falen te kunnen voorspellen. Vervolgens werd voor elke motor – met een veiligheidsmarge (dertig vluchten vóór het voorspelde moment van failure – onderhoud gepland. De winst was tweevoudig. Gemiddeld vond het onderhoud plaats op een later tijdstip, na meer vluchten. En er waren minder motoren die kapot gingen voordat ze onderhoud kregen (het blijft een model, er kunnen altijd motoren zijn die ‘zich niet aan de voorspelling houden’). Op basis van de gemiddelde kosten voor onderhoud en voor het vervangen of repareren van een kapotte motor kon een significante kostenbesparing van meer dan 30% worden genoteerd.
Eerste stap
‘De besparing is evident’, vat Tim de Wolf van K&H samen, ‘maar wat nu? Gaat zo’n vliegtuigmaatschappij inderdaad proberen om per motor failure te voorspellen en de vluchtplanning aan de onderhoudsplanning koppelen? Gaan bedrijven iets doen met de data die ze uit hun productie kunnen halen? Hoe gaan ze een eerste stap zetten?’ Staat het management, vaak bemand door 50-plussers, wel open voor smart industry, weten ze wel waar het over gaat, klinkt het aan tafel. Bionda Doppenberg, manager productie bij Ravensbergen Food, voelt zich aangesproken. ‘Ik heb wel het idee dat wij er wat mee moeten en dat wij nog een grote slag kunnen maken. Wij werken nu met Excelletjes en verzamelen veel data waar we nog niets mee doen en die we nog niet in slimme systemen verwerken. Predictive maintenance is zeker iets dat ons raakt, maar misschien moeten we drie stappen terug en eerst maar eens onze datastructuur op orde
Arnoud den Hoedt
krijgen.’ Daar is haar bedrijf, bekend van de gevulde koeken en muesli- en gebakken granenrepen, zeker niet uniek in, illustreert Arnoud den Hoedt, division manager process automation bij Agidens. ‘Ik heb het bij een bedrijf met een miljoenenomzet gezien dat iemand facturen maakte in Excel met de calculator ernaast. De eerste stap van smart industry is dan dat je de calculaties in Excel stopt. Een ander bedrijf maakte nog altijd palletlabels met de hand. Ging het een keer fout, dan werd dat telefonisch rechtgezet. Totdat uit Duitsland fout afgeleverde bederfelijke waar retour kwam en inderdaad bedorven was.’
Businessvraag
Arnoud Kuiper
Deze voorbeelden laten zien dat er bij de ontsluiting en het automatisch verwerken en gebruiken van data nog veel stappen gezet kunnen worden, met het aan elkaar knopen en met elkaar laten communiceren van systemen, aldus Rob van Os, directeur van K&H. ‘Dan ligt predictive maintenance nog wel wat verder weg.’ Stappen overslaan en meteen – big bang – met predictive maintenance aan de slag gaan, dat is niet verstandig; bedrijven kunnen beter de ‘big data maturity’ leercurve volgen. Bovendien, inzet van smart industry-technologie is geen doel op zich. Die is alleen een middel dat kan helpen businessvragen te tackelen, zoals levertijdverkorting, voorraadreductie of efficiencyverbetering, vult Arnoud Kuiper van ORTEC aan. ‘Welke vraag je dan het eerste gaat aanpakken, bepaal je in discussie. Uiteindelijk gaat het om high-level begrip van processen en inzicht in de bottlenecks en mogelijke verbeterstappen.’
Grote kans dat deze discussie zal plaatsvinden met die vaak verguisde 50-plussers, voor wie Arnoud den Hoedt een lans wil breken. ‘Je hebt wel iemand nodig met kennis van het proces, iemand die weet hoe een vliegtuigmotor werkt. Je kunt wel met smart industry aan de slag gaan, en dat gaat nu snel omdat de techniek zo goedkoop is geworden, maar 3 terabyte per dag aan data verzamelen en daar maar patroonherkenning op loslaten, dat gaat ’m ook niet altijd worden. Je moet juist klein beginnen, met de operator praten: heb je hier en hier wel aan gedacht? Iemand die z’n hele leven in de bakkerij heeft rondgelopen, mag niet ontbreken in zo’n traject.’
Bionda Doppenberg
Prosumer
Bij Ravensbergen Food, dat sinds 2012 onderdeel is van het Zwitsers Haco, is het niet eenvoudig om smart industry bij collega’s over de bühne te brengen, zo is de ervaring van Bionda Doppenberg. Maar er liggen ook kansen, want iedere productieplant is verantwoordelijk voor z’n eigen digitale strategie en dat prikkelt aan tafel in Amsterdam de fantasie. Kan de consument niet online zelf het recept voor een mueslireep samenstellen volgens zijn of haar eigen smaak en vervolgens thuis, in enkelstuks of dozen, laten afleveren? Of moeten er geen mueslireepprinters komen waarmee consumenten thuis hun allerindividueelste mueslireep kunnen maken? Zodat Ravensbergen zich kan omturnen tot printerbouwer en ingrediëntenleverancier, en de consument ook producent wordt: prosumer.
Wie gaat de mueslireep van de toekomst produceren: de robot in een volledig geautomatiseerde fabriek of de consument thuis? Tussen die twee uitersten beweegt zich smart industry.
