Simplicity is a prerequisite for reliability, wist Edsger Wybe Dijkstra al in de jaren zeventig. De ‘eerste programmeur van Nederland’ was fan van het KISS-principe: Keep It Simple Stupid. Het streven naar eenvoud is nobel, maar in de Nederlandse maakindustrie nog een grote opgave, zo blijkt uit recent kwalitatief onderzoek van PA Consulting.
Bedrijfscomplexiteit is, net als hoge bloeddruk, een sluipmoordenaar. Bedrijven worden bijna ongemerkt steeds complexer als gevolg van autonome groei, wildgroei in assortimenten, en overnames. Het klantorderontkoppelpunt komt steeds verder stroomopwaarts in de productieketen te liggen. Daarnaast zijn onder één dak vaak meerdere businessmodellen aanwezig.
Complexiteit is niet per definitie slecht. Net zoals medici ontdekten dat er goede en slechte cholesterol bestaat, onderscheiden organisatieadviseurs goede en slechte complexiteit. Bedrijven moeten leren hoe ze die kunnen herkennen en tackelen. Bovendien moeten ze de waarschuwingssignalen, net als een hartpatiënt, serieus nemen. Bij uitdijende assortimenten, klagende klanten, een extreem lange time-to-market en ‘meerdere versies van de waarheid’ moeten de alarmbellen gaan rinkelen.
De oplossing voor onnodige complexiteit ligt voor de hand: rationaliseren, standaardiseren, consolideren en uniformeren. Snoeien doet bloeien. Daar hebben typische maakbedrijven als Wärtsilä en het door Prysmian overgenomen Draka goede ervaringen mee. Denk aan het snijden in assortiment en distributienetwerk, het verminderen van productfeatures en het stroomafwaarts verplaatsen van het klantorderontkoppelpunt. Maar ook het aanbieden van louter standaardservicecontracten en het introduceren van modulariteit als ontwerpprincipe bieden uitkomst.
In de tijd van prof. Dijkstra was het leven minder complex. Grosso modo konden marketeers kiezen uit de drie waardestrategieën van Treacy en Wiersema. Tegenwoordig moet de maakindustrie uitblinken op alle aspecten: operational excellence, productleiderschap én customer intimacy. Door deze bredere focus ontstaat meer complexiteit in de organisatie. Uit ons onderzoek blijkt dat ondernemingen die oorspronkelijk uitblonken met operational excellence, nu het beste geëquipeerd zijn om de complexiteit te reduceren. Zij zijn van nature al gericht op het zo efficiënt mogelijk inrichten van hun eigen processen, met het oog op kostenbesparing en leverbetrouwbaarheid. Bedrijven met een oorspronkelijke focus op productleiderschap of customer intimacy konden zich vanwege hogere winstmarges lange tijd de ‘luxe’ van onnodige complexiteit veroorloven, maar die tijd is definitief voorbij.
Bedrijven in de maakindustrie die een bedrijfsbrede aanpak kiezen – over alle functies heen, in samenwerking tussen business en ict, samenhangende maatregelen om complexiteit te verlagen – kunnen de beste resultaten overleggen. Ze moeten voortdurend alert blijven op het opsporen en verwijderen van ongewenste complexiteit. Het structureel verlagen van complexiteit vergt, net als afslanken om het slechte cholesterol te verlagen, een gedisciplineerde benadering en verdient een vaste plaats op de agenda van het managementteam. Een simpel crash-dieet werkt juist averechts.
IT transformation expert, PA Consulting Group
