Ondanks de coronacrisis twijfelt Marc Hendrikse er niet aan dat NTS blijft groeien. Zijn zorg is bovenal dat dat niet beheerst gebeurt. In een wereldomspannende hightech omgeving, waarin de druk van grote oem’ers soms enorm is, vergt dat stuurmanskunst. Daarom heeft NTS de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in mensen, middelen en een gedegen integratie van de groepsonderdelen. Een gesprek met de ceo, vlak voor hij het stokje overgeeft aan zijn opvolger. De interviewlocatie is niet toevallig NTS Norma: zijn grootste overname waar veel investeringen zijn neergeslagen.
Webinar ‘Meesters in de Maakindustrie’ ter ere van Marc Hendrikse
Op woensdag 8 juli 2020 om 16.00 uur organiseert NTS het online webinar ‘Meesters in de Maakindustrie’ ter ere van het eerder aangekondigde afscheid van Marc Hendrikse als CEO van NTS-Group per 1 augustus aanstaande.
Tijdens ‘Meesters in de Maakindustrie’ staat de ontwikkeling van de innovatieve Nederlandse hightech maakindustrie centraal. In een interactief online webinar gaat Paul van Nunen (Brainport Development) hierover in gesprek met Marc Hendrikse, Guustaaf Savenije (VDL-ETG) en John Blankendaal (Brainport Industries). Tijdens een inspirerende sessie nemen deze vier sleutelfiguren van de Nederlandse hightech industrie de kijker mee in de opmars van de toeleveranciersketen in de afgelopen 15 jaar en de verdere ontwikkelingen in de toekomst.
Deelnemen aan webinar (alleen op 8 juli beschikbaar)
Gebruikersnaam: Webinar
Wachtwoord: NTS
Bij de aankondiging van zijn vertrek, begin maart, zei Marc Hendrikse (60): ‘De komende jaren is beheersbare groei van belang voor hightech toeleveranciers zoals NTS. Onze klanten groeien en verwachten dat hun leveranciers in datzelfde tempo meegroeien. Dat is niet altijd even makkelijk, omdat je dat gecontroleerd moet doen en voldoende winstgevend wilt blijven.’ Vertelde hij toen de wereldwijde economie nog flink groeide. Eind mei, als we hem en NTS Norma-directeur Frank Biemans spreken in Hengelo, staat hij onverkort achter die uitspraak.
‘Onze markten – hightech machinebouw, semicon, analytics en life sciences – blijven de komende jaren groeien. Door de coronacrisis misschien nog krachtiger. In het Nederlandse wegvervoer alleen al vinden (volgens gegevens van de Topsector Logistiek, red.) jaarlijks 200 miljoen menselijke handelingen plaats, zoals producten overpakken en documenten ondertekenen. Vanwege de social distancing worden heel veel handelingen geautomatiseerd en gedigitaliseerd. Dat zorgt voor een toenemende vraag naar oplossingen waar wij aan bijdragen. Daarin willen we natuurlijk mee, maar op een beheerste manier, ook om de zeer hoge kwaliteit te kunnen leveren die onze markten vragen.’
Hele keten moet mee
‘Hier bij Norma’, illustreert hij, ‘worden hoognauwkeurige componenten en modules geproduceerd met ultra-precieze bewerkingstechnologieën. Daar is een hele keten aan bezig, voor engineering, draaien, frezen, assemblage et cetera. Plus ook externe partijen die bijvoorbeeld de oppervlaktebehandeling doen. De complete keten moet die groei aankunnen. Die ketting mag strak getrokken worden, maar mag niet breken doordat een schakel de tempoverhoging of kwaliteit niet aan kan.’
Een belangrijk instrument om dat te voorkomen is nauwgezet nagaan of een klantvraag echt goed matcht met waarin NTS zich onderscheidt in de markt. ‘Hier bij Norma is dat ultra-precies werken.’ Als uitvloeisel van het ‘One NTS’-programma (gericht op verdere integratie van de bedrijven binnen de groep), overleggen de vestigingsdirecteuren en managers van Development & Engineering en Sales tegenwoordig over de grotere aanvragen. Zij bepalen bij welk NTS-bedrijf – elk met eigen sterktes – de opdracht het best past. ‘In het verleden gebeurde het wel dat bedrijven, vanwege hun goede relatie met de klant, een klus graag zo veel mogelijk zelf uitvoerden. Maar dat speelt nauwelijks meer. Nu zijn ze in Eindhoven trots op wat hun collega’s hier in Hengelo kunnen. Zo ver is die ‘culturele eenwording’ al wel gevorderd, mede dankzij de implementatie van ict-systemen. Office 365 bijvoorbeeld maakt meekijken in elkaars documenten gemakkelijk.’
Luxe om te kiezen
Ook telt dat het werkaanbod dusdanig groot is dat het vaak een uitkomst is als een ander NTS-bedrijf support kan bieden. Hoewel de coronacrisis dat capaciteitsprobleem niet kleiner gemaakt heeft – ‘op bepaalde momenten moesten hier complete afdelingen in thuis-quarantaine’, aldus Frank Biemans – blijkt dat inmiddels ook, hoe wrang ook, oplossingen te bieden. ‘Ik word de laatste dagen regelmatig gebeld door ondernemers in de automotive, aerospace en andere sectoren die hard geraakt zijn. Of ik een deel van hun personeel een half jaar wil inhuren. Dat is niet lang, maar we hebben nu de luxe te kunnen kiezen voor mensen die het snelst zijn in te werken.’
Communiceren met oem’er
Behalve door soms ‘nee’ te verkopen – aan nieuwe klanten, niet aan de ‘top-25’ – en door intern of op de arbeidsmarkt een oplossing te zoeken, probeert NTS die groeiende vraag ook te beheersen door zo goed mogelijk te interacteren met oem’ers. Hendrikse: ‘Soms heb je net ‘ja’ gezegd tegen een klant en komt er een opdracht op je af die je móet aannemen. De problemen die dan kunnen ontstaan, bespreken wij in alle openheid met de klant. En kan er vrijwel altijd ergens in de planning geschoven worden. Een klant snapt ook wel dat hij niet de enige is.’
In de voorbije ‘coronaweken’, die bol stonden van de supply chain-vraagstukken, moest NTS meer dan gemiddeld een beroep doen op dat begrip. ‘De problemen ontstonden voor ons eerst in China, daarna in Italië en vervolgens in Singapore. Door dagelijks overleg met onze vestigingsmanagers en door toeleverketens te verleggen hebben we toch steeds oplossingen gevonden.’
‘We moeten op zoek blijven naar de beste vorm van samenwerken om de groei te beheersen’
Overzicht kwijtraken
Hendrikse heeft in de bijna vijftien jaar dat hij aan het roer stond bij NTS veel gedaan in en voor het Nederlandse hightech ecosysteem. Zo was en blijft hij voorzitter van de Topsector High Tech Systems & Materials (HTSM) en lid van het Smart Industry Forum. Een van de inzichten die hij in die functies opdeed: ‘Verschillende bedrijven bleken niet in staat de groei te beheersen en zijn failliet gegaan of overgenomen. Voor die beheersing zijn in de eerste plaats de oem’ers verantwoordelijk. Natuurlijk formeren ze voor het uitbesteden van complexe modules multidisciplinaire teams. Maar de technologische complexiteit van een complete hightech machine is tegenwoordig zo groot dat ook die het overzicht soms kwijtraken. Misschien heeft een Martin van den Brink (cto ASML, red.) die overview nog. Maar elders wordt dan toch maar teruggegrepen op de financiële data om op basis daarvan beslissingen te nemen. Dan weegt de stem van de inkoper en de factor prijs te zwaar, en wordt werk weggezet bij partijen die vervolgens problemen krijgen hun groei onder controle te houden.’
Grote oem’ers
Marc Hendrikse zal in zijn nevenfuncties het grote belang van beheerste groei blijven uitdragen. ‘Binnen het Nederlandse ecosysteem zijn we daar relatief goed in, omdat samenwerken in onze genen zit. Internationaal lukt dat minder, zoals het ook minder goed lukt wanneer de heel grote oem’ers de keten aansturen. ASML was vijftien jaar geleden een stuk kleiner en hun wafersteppers een stuk eenvoudiger. Zodat hun processen organiseren en beheersen makkelijker was en voor ons als toeleveranciers ook.’ Biemans: ‘Voorheen konden wij calculaties maken op basis van uitgewerkte tekeningen, tegenwoordig moeten we het doen met de spreekwoordelijke ‘schets op de achterkant van een sigarendoos’. ASML wil de uitwerking bij ons neerleggen, maar wel: eerst een prijs, om een supplier lock-in te voorkomen. Van mijn calculators en planners vraagt dat een switch naar een compleet andere manier van werken.’
Frisse blik
‘In die voortdurend wijzigende context’, zegt Hendrikse, ‘moeten we op zoek blijven naar de beste vorm van samenwerken.’ Die boodschap zal hij na zijn vertrek blijven uitdragen, in zijn rollen binnen de topsector HTSM en het Smart Industry Forum én als voorzitter van de raad van toezicht van Fontys Hogescholen en commissaris van AWL in Harderwijk. Wandelend over de werkvloer van de Hengelose NTS Norma-vestiging – waar veel gekwalificeerde medewerkers druk in de weer zijn en die vol staat met de meest geavanceerde bewerkingsapparatuur (waaronder zes hoognauwkeurige Makino-freesmachines) – dringt zich als vanzelf de vraag op waarom Marc Hendrikse NTS (al) op zijn zestigste verlaat. ‘Op 1 augustus heb ik exact vijftien jaar leiding gegeven aan NTS. Dan is het wel een keer tijd het roer over te geven aan een iemand van buiten, met een frisse blik.’
Tjarko Bouman volgt Marc Hendrikse op. Foto: NTS
Stokje overgeven
Tjarko Bouman (49) volgt Marc Hendrikse per 1 augustus op als ceo van NTS. Bouman heeft uitgebreide ervaring in het internationaal bedrijfsleven en de hightech industrie. Na zijn studie Bedrijfskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam bekleedde hij diverse rollen in consulting en management. Op dit moment is hij bij Vanderlande eindverantwoordelijk voor de warehousing- en parcel-business in grote delen van Europa en Azië. De raad van commissarissen en de aandeelhouder, ondernemersfamilie Wintermans, vinden Bouman ‘de juiste persoon om NTS te leiden in een fase waarin, onder voorwaarde van beheersbare groei, de ontwikkeling van onderscheidende en strategische klantproposities centraal staat’.
Marc Hendrikse benadrukt het plezier en de passie waarmee hij vijftien jaar lang leiding heeft mogen geven aan NTS. ‘Ik heb samengewerkt met fantastische collega’s en relaties. Dat blijf ik doen tot ik het stokje aan mijn opvolger overgeef. Daarna krijg ik de ruimte voor andere werkzaamheden en andere prioriteiten.’ Saskia van Walsum, voorzitter van de raad van commissarissen van NTS, prijst Hendrikse om wat hij heeft neergezet. ‘Hij is leidend geweest voor de ontwikkeling van NTS tot het bijzondere bedrijf dat het nu is, met een geheel eigen marktpositie. Daarbij heeft hij veel energie gestopt in samenwerking binnen de Nederlandse hightech industrie en het wereldwijde aanzien dat de sector nu heeft.’
NTS ontwikkelt, maakt en assembleert complexe (opto)mechatronische systemen en modules voor grote hightech machinebouwers. Het bedrijf groeide de afgelopen jaren sterk, tot circa 280 miljoen euro omzet in 2019. Met rond 1.700 medewerkers wereldwijd, van wie zo’n 1.050 in Nederland, is NTS een van de grotere werkgevers in de hightech sector.
NTS investeert miljoenen in nieuwe cleanrooms. Foto: NT
NTS Norma: ultra-precies en uiterst schoon
NTS Norma (met vestigingen in Hengelo en Drachten) blinkt uit in ultra-precisie dankzij de interne, verticale integratie van de benodigde bewerkingen, schetst Frank Biemans, directeur van dit in 2016 aan de NTS-groep toegevoegde bedrijf. ‘Gemiddeld zijn voor een werkstuk twintig, soms wel dertig handelingen nodig. Gloeien, lassen, solderen, slijpen, vonken, et cetera – we hebben het allemaal in huis. Zodat we waarde toevoegen en het kiezen voor de meest optimale combinatie van bewerkingen makkelijker is. Als minder frezen en meer slijpen beter blijkt, kunnen we onder één dak die wisseling maken.’ Voordeel van die integratie is ook dat kwetsbare en kostbare werkstukken niet naar extern hoeven, met alle risico’s van dien. ‘Voor de prijs van dat onderdeel kun je een middenklasse auto kopen’, zegt hij, wijzend naar een gefreesd, zeer complex ogend component.
Ultra-precies gaat hand in hand met uiterst schoon. ‘Onze producten zitten altijd in het hart van de meest complexe apparaten, in de waferstage van een chipproductiemachine of de kolom van een elektronenmicroscoop. Daar is de geringste vervuiling echt een groot probleem. Ik ben nu bezig met offerte voor een klus waarvoor een nieuwe reinheidseis geldt: tien keer minder particles die tien keer kleiner zijn.’ Vandaar de recente miljoeneninvestering in twee grote cleanrooms: een ISO-klasse 5 en 6, goed voor respectievelijk honderd en duizend particles per kuub. Begin mei zijn die ruimten, gebouwd door Interflow, met een bescheiden intern feestje in gebruik genomen. Ook in Drachten, Nijmegen en Eindhoven heeft NTS in cleanrooms en cleanliness geïnvesteerd.
Link magazine juni/juli 2020, Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op: uitgever@linkmagazine.nl
Om aan de actuele, hoge cleanliness-standaarden te voldoen, is investeren in metaal, glas en geavanceerde luchtbehandelingssystemen niet voldoende. Het vergt ook investeren in cleanliness knowhow. Biemans: ‘Opdrachten als voor de EUV-machine van ASML vereisen dat je naar het gehele traject kijkt, van het beoordelen van te bewerken materialen die aangeleverd worden – ook titanium gast uit, oxideert en brokkelt af – tot en met de tools waarmee je werkt en tevens hoe cleanroom-medewerkers hun werk doen. Soms kies je dan voor een ander materiaal, soms voor een extra oppervlaktebehandeling.’ Om de kennis daarover te vergaren en te delen is het Cleanliness Team opgericht, met daarin productiemanagers van de verschillende vestigingen, D&E-mensen en supply chain quality engineers.
Marc Hendrikse denkt dat de forse investeringen in middelen en mensen niet voldoende zijn om de snelgroeiende, wereldwijde vraag naar ultraschone, ultraprecieze producten voor jaren op te vangen. ‘Amerikaanse klanten als semicon-bedrijf KLA komen helemaal hierheen. Niet omdat ze graag naar Nederland komen, want ze vinden het hier te duur en de mensen te eigenwijs. Ze komen omdat ze voor de benodigde hoognauwkeurigheid en reinheid nergens anders terecht kunnen.’
