Crijn Bouman zat gebeiteld bij technologiegigant ABB, waar hij verantwoordelijk was voor de productlijnen van de explosief groeiende Global Product Group Electric Vehicle Charging. Die groep komt voort uit Epyon, het bedrijf dat Bouman in 2011 aan ABB had verkocht. Maar hij wilde weer echt ondernemen, nam ontslag en begon met twee compagnons vorig jaar opnieuw een bedrijf: ROCSYS. Deze start-up wil de wereldmarkt veroveren met een systeem voor het compleet automatisch opladen van elektrische voertuigen.
Crijn Bouman. Foto © Sam Rentmeester .
‘We moeten onszelf opnieuw keihard bewijzen’
Bouman en zijn inmiddels veertien ROCSYS-collega’s, onder wie twaalf r&d-engineers, werken vanuit een bedrijfsruimte in de RoboValley Building op de campus van de TU Delft. ‘Lekker basic. We willen als start-up met zo weinig mogelijk geld zo veel mogelijk zien te bereiken. Het is heel verfrissend om dat opnieuw mee te maken’, zegt Crijn Bouman. ‘Binnen een grote corporate had wat wij aan het doen zijn vast een factor tien meer gekost en veel langer geduurd. Ik vind het heerlijk om weer snel te kunnen handelen en beslissen binnen een eigen onderneming.’
‘We begonnen met een datingperiode om te kijken of het onderling klikte’
Hij ziet twee megatrends in de automotive: de elektrificatie van voertuigen en de komst van steeds meer automatische rijfuncties, met uiteindelijk volledig zelfrijdende auto’s. Op de openbare weg moet daarvoor de wetgeving nog aangepast worden, maar op eigen terreinen en in bijvoorbeeld logistieke centra kan al veel meer. Als voertuigen automatisch gaan rijden en parkeren heb je ook een autonoom oplaadsysteem nodig, bedacht hij. ‘Die latente marktvraag is er.’
Waar zit die markt?
Bouman volgde de opleiding industrieel ontwerpen aan de TU Delft en studeerde af in schone energie en elektrische aandrijvingen. In 2005, nog tijdens zijn studie, startte hij Epyon, voor het vliegensvlug opladen van accu’s. Dat was destijds nog een nieuwe technologie zoekend naar een markt. Er waren nog geen elektrische personenauto’s, alleen wat e-voertuigen in de zakelijke markt. Mensen verklaarden de oprichters voor gek: waar zagen zij in hemelsnaam een markt? Maar toen kwamen die elektrische auto’s er wel in steeds grotere aantallen en ging het hard met Epyon. ‘We waren de eersten in Europa met snellaadsystemen, zoals je die nu ziet bij bijvoorbeeld Fastned en Shell Recharge. Nu staan ze overal langs snelwegen.’
In 2011 kocht ABB Epyon. Het is een zeer kapitaalintensieve business en overname door een grote partij was nodig voor verdere groei. Crijn Bouman werd binnen ABB verantwoordelijk voor het productportfolio van Electric Vehicle Charging. De groep groeide tegen de klippen op, hij stond aan de basis van de business in China en de VS. Snelladen was aanvankelijk extreem innovatief, maar werd meer en meer een opschalingsvraagstuk. Na zes jaar wilde Bouman iets anders. Hij liet een groep achter met vijfhonderd medewerkers in vijftig landen en ging eerst maar eens een tijdje niksdoen en wat start-ups coachen.
Joost van der Weijde
Eerste series
In Delft kwam hij bij toeval Joost van der Weijde en Kanter van Deurzen tegen. Van der Weijde is gepromoveerd op soft robotics, Van Deurzen voormalig cto van een visionbedrijf. Ze raken aan de praat over automatisch opladen van voertuigen en dat daar een markt in moet zitten. Maar kan dat met robots? Jawel, bedachten ze. Ze huurden begin vorig jaar een kantoortje. ‘We begonnen met een datingperiode om te kijken of het onderling klikte. Ik verkende de markt en ging op zoek naar initiële klanten en hun precieze wensen. Joost en Kanter werkten aan een proof of principle. Later kwam Elwin Roetman nog in ons managementteam, met jarenlange saleservaring in professionele voertuigen. We zijn een start-up met heel veel kennis en ervaring.’ Investeerders bleken zeer geïnteresseerd: de oprichters staken er zelf geld in en er kwamen miljoenen van investeringsmaatschappijen UNIIQ uit Den Haag, Forward.one uit Amstelveen en Superangel uit Tallinn (Estland).
ROCSYS heeft nog nauwelijks omzet – behalve uit wat pilots –, maar daar komt begin volgend jaar verandering in. Dan worden de eerste series van het robotic charging system geleverd aan klanten, o.a. Ebusco. Het gaat om staande kasten vol slimme technologie met elk een robotarm. Bij iedere snellaadpaal staat zo’n systeem met daarop een camera. De beelden worden geanalyseerd om te bepalen hoe een voertuig precies is geparkeerd, de robotarm manoeuvreert en steekt de oplaadstekker op exact de juiste manier erin. ‘We maken soft robots die verend en daarmee intrinsiek veilig zijn voor een publieke ruimte. De robot zit tenslotte niet in een afgesloten kooi zoals bij industriële toepassingen. We leveren de hardware en alle softwareservice die erbij hoort, waaronder bewaking op afstand, monitoring welke voertuigen zijn ingeplugd, koppeling met het fleet management systeem, et cetera.’
Oem’ers als klant
ROCSYS richt zich in eerste instantie op zakelijke elektrische voertuigen als e-bussen, e-trucks en agv’s. Chauffeurs parkeren hun voertuig en hoeven niet zelf aan inpluggen te denken: dat verhoogt de bedrijfszekerheid. Daarnaast kan bijvoorbeeld een agv in een havengebied niet zestien uur per dag zonder bijladen functioneren. Dan is opportunity charging handig: de robot staat opgesteld waar een agv sowieso tussendoor regelmatig moet wachten en laadt op hoog vermogen steeds een paar minuten lang op.
Daarom zijn ook juist bus- en truck-oem’ers de primaire klanten van ROCSYS. ‘Natuurlijk spreken we ook met eindgebruikers, maar juist die fabrikanten willen hun eindklant een complete formule aanbieden. Wij leveren iets wat hun meerwaarde biedt. De eindklant koopt zeg vijftig bussen en een stel laadpalen en wil van de oem’er weten of ons robotsysteem daarmee goed samenwerkt en of het degelijk en betrouwbaar is.’ De robot van ROCSYS kan automatisch stekkers insteken bij laadpalen van Heliox, VDL Enabling Transport Solutions, ABB, Alpitronic en noem maar op. Het merk maakt niet uit.
Kanter van Deurzen
Brabantse partner
De eerste systemen heeft ROCSYS zelf gebouwd in Delft, nu is er een gerenommeerde productiepartner in Helmond (‘ik noem nog geen naam’) die de serieproductie oppakt. ‘Uiteindelijk gaan we seriegroottes van honderden tot duizenden systemen maken. We willen meedenkende, creatieve partners, deze markt is extreem dynamisch. Als we uiteindelijk de stap naar personenauto’s kunnen zetten, heb je het over tien- tot honderdduizenden units per jaar. Voor de mainstream automotive is het nu nog een gadget, maar zodra automatisch parkeren normaal wordt, wordt het een must have.’
Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op bij mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
ROCSYS is al wel samen met exploitanten van snellaadnetwerken voor personenauto’s aan het onderzoeken of ze meer omzet kunnen maken als een robot geparkeerde auto’s om beurten automatisch aanplugt. Nu zitten er best lange tijden tussen het inpluggen langs de snelweg: mensen zijn even bezig om uit te stappen, zoeken de kabel, moeten betalen, eten nog een hamburger in het restaurant verderop. ‘De waarde van tijd bij een snellaadstation is een euro per minuut. Daar is nog wel wat te optimaliseren.’
Vergelijkbare obstakels
Start-up ROCSYS heeft weer te maken met vergelijkbare obstakels als Epyon destijds. ‘Maar het voordeel is dat we nu veel meer first time right doen. Ik kwam bij ABB uit een gigantische, gesmeerd lopende machine, nu moeten we onszelf opnieuw goed neerzetten en onszelf keihard bewijzen. We lopen weer op de markt vooruit qua technologie, dus het kost een paar gesprekken voordat het kwartje valt bij een mogelijke klant.’ Wie weet staat over paar jaar de volgende multinational aan de poort voor overname. ‘Het zou zomaar kunnen, maar dat is zeker niet ons plan A. We hebben goede investeerders achter ons staan en vinden ondernemen veel te leuk. Op dat moment zal wel weer blijken wat het beste is.’
