Rapport: plastic industrie ‘maakt zich geen enkele illusie’ over de schaal, omvang en complexiteit van transitie naar klimaatneutraliteit

Een Europese plastic industrie die in 2050 zowel circulair als ook klimaatneutraal is. Kunnen die twee routes samen en zo ja, hoe dan? De plastic industrie heeft hier in ieder geval een spilfunctie in en dat is de reden waarom ze, verenigd Plastics Europe, opdracht heeft gegeven voor de studie “ReShaping Plastics: Pathways to a Circular, Climate Neutral Plastics System in Europe”, door SYSTEMIQ. De wetenschappelijke onafhankelijkheid is gegarandeerd door een bestuurscommissie met tal van ‘leidende figuren’ uit de EU, de academische wereld, NGO’s en maatschappelijke organisaties.

Plastics Europe steunt de belangrijkste bevindingen in het rapport: dat snellere systeemverandering noodzakelijk is en dat het van vitaal belang is dat alle bij het plastics systeem betrokken partijen hiervoor samenwerken met Europese beleidsmakers. Plastics Europe onderkent ook dat circulariteit op de korte en middellange termijn het vliegwiel is voor een werkelijke omslag in de industrie. Om de analyse en bevindingen uit het rapport verder te brengen en de transitie te versnellen heeft Plastics Europe een pakket aan maatregelen aangekondigd. Ook zal ze zich hard maken voor het opvolgen van de aanbeveling om te komen tot een nieuw ondersteunend beleidsraamwerk dat investeringen en innovaties aanjaagt en een competitief en creatief innovatieklimaat bevordert.

Circulariteit de belangrijkste katalysator is voor het reduceren van CO₂

Het “ReShaping Plastics” rapport dat vandaag verschijnt is ontwikkeld door SYSTEMIQ, begeleid door een onafhankelijke bestuurscommissie en expertpanel, met inbreng van vertegenwoordigers uit de EU-instituties, NGO’s, wetenschap en industrie. De Europese plastics producenten hebben opdracht gegeven voor het rapport om houvast te krijgen bij het vinden van de meest effectieve antwoorden op de klimaatcrisis en de uitdaging van plastic afval. Het doel van de studie was de huidige voortgang kritisch te evalueren en het potentieel van verschillende maatregelen te evalueren op de mate waarin ze tegemoetkomen aan de EU-doelstelling voor CO₂-neutraliteit en circulariteit in 2050. Het rapport verkent een reeks van scenario’s op basis van nu beschikbaar zijnde marktgegevens over innovaties, gedane toezeggingen en beleidsmaatregelen die al in de pijplijn zitten. Vervolgens is dit geprojecteerd in zeven scenario’s, die laten zien hoe verschillende elementen, maatregelen en te verwachten technologieën over de lange termijn gaan uitwerken.

Het rapport bevestigt dat circulariteit de belangrijkste katalysator is voor het reduceren van CO₂ in het systeem op de korte en middellange termijn. Het benadrukt ook de noodzaak om alle upstream- en downstream maatregelen te betrekken, inclusief mechanische en chemische recycling, het gebruik van alternatieve ruwe grondstoffen, zoals biobased brandstoffen, en ook het ontwerp van producten voor recycling en hergebruik. Om plastic afval en CO₂ significant te kunnen reduceren is het ook nodig om voldoende toegang te hebben tot koolstofarme bronnen en hernieuwbare energie.  Snellere systemische verandering vereist een fors opschaling van private en publieke investeringen – op korte en langere termijn – vergaande technologische innovaties, nieuwe infrastructuur en nieuwe businessmodellen. Aan de andere kant erkennen de auteurs ook dat het vervangen van plastics door andere materialen nauwelijks perspectief biedt op het bereiken van CO₂-neutraliteit.

‘Plastics industrie speelt vitale rol in het bereiken klimaatneutraliteit’

Markus Steilemann, President van Plastics Europe: “De plastics industrie heeft een belangrijke rol in het terugdringen van emissies, het verminderen van afval en het verhogen van de circulariteit. Het is hoog tijd om fossiele ruwe grondstoffen te vervangen door circulaire grondstoffen met een significant lagere koolstof footprint. Het rapport schetst een reeks opties en scenario’s om daar te komen. Die gaan we zorgvuldig bestuderen. Natuurlijk hebben we nog niet alle antwoorden op de uitdagingen die op ons bord liggen. Dat is ook waarom het rapport oproept tot intensievere en meer constructieve samenwerking met onze waardeketen en beleidsmakers. Het is bemoedigend dat het rapport erkent dat plastics een vitale rol spelen in het bereiken van het bredere EU-doel van klimaatneutraliteit. Plastics hebben een belangrijke rol in het omlaag brengen van de emissies in andere sectoren, zoals de bouw, de auto-industrie, in verpakkingen en in de medische wereld. Ze zijn onmisbaar voor de ontwikkeling van hernieuwbare energie technologieën.”

Plastics producenten maken zich geen enkele illusie over de schaal, omvang en complexiteit van de transitie aldus Steilemann: “Ze investeren en innoveren ook al geruime tijd en op grote schaal in een herziening van het plastic systeem. Met partners in de waardeketen wordt bovendien volop gewerkt aan ontwikkelingen als nieuw design-thinking, gedragsverandering, beter presterende producten, ecodesign innovaties en aan nieuwe infrastructuren. Ze zijn ook drijvende kracht achter grote veranderingen in de verduurzaming van hun productieprocessen, inclusief investeringen in recycling technologieën, hernieuwbare energie en in de productie van meer biobased-plastics en plastics uit andere potentiële koolstofbronnen, zoals door het opvangen en hergebruiken van CO₂ (CCS). Deze transitie is de afgelopen jaren versneld, maar door lange investeringscycli die inherent zijn aan deze industrie, duurt het enige jaren voordat de voordelen hiervan zichtbaar worden.”

“Kracht interne Europese markt gebruiken om concurrerend te blijven in de transitie naar klimaatneutraal”

Virginia Janssens, Managing Director van Plastics Europe, voegt daaraan toe: “Onze leden investeren fors en grootschalig in een reorganisatie van hun productie en technologische basis. Om deze transitie verder te kunnen versnellen hebben we een beleidsraamwerk en -kader nodig dat investeringen aanjaagt en dat een creatief en competitief innovatieklimaat bevordert. We moeten de kracht van de interne Europese markt beschermen en gebruiken om werkbare mechanismen en maatregelen te nemen, zodat de Europese industrie mondiaal concurrerend blijft in de transitie naar klimaatneutraal.”

“Om succesvol te kunnen zijn in zo’n nieuwe omstandigheid moeten we verzekerd zijn van de beschikbaarheid van voldoende kwalitatief hoogwaardige grondstoffen. En ook van voldoende betaalbare hernieuwbare en CO₂-arme energiebronnen. Dat vereist beleid dat stabiel is, op de lange termijn georiënteerd en consistent in alle lidstaten, zodat het de industrie-innovatie helpt in deze zich snel ontwikkelende wereld.”

Pakket maatregelen

Plastics Europe komt zelf ook met een pakket maatregelen om de aanbevelingen uit het rapport te helpen implementeren en om de industrietransitie te versnellen. Dit omvat:

1. De ontwikkeling van een roadmap waarin Plastics Europe en haar leden het versnelde transitiepad naar 2050 verder uitwerken. Dit is inclusief het opstellen van tussentijdse mijlpalen en doelen, als ook dat we uitwerking geven aan de meer ambitieuze aanbeveling van te ontwikkelen mechanismen die moeten bijdragen aan een snellere en intensievere industrietransitie. De roadmap zal tegelijk ook het instrument zijn voor rapportage en evaluatie van waar de industrie staat in het bereiken van de doelen.
2. Het waarborgen dat standpunten en aanbevelingen van Plastics Europe worden ontwikkeld en in lijn zijn met het doel om de transitie van het plastic systeem te versnellen richting hogere circulariteit en CO₂-neutraliteit in 2050.
3. We gaan ons hard maken voor het totstandkomen van een multi-stakeholder platform in 2022, gemodelleerd naar het in het rapport voorgestelde ‘plastics transitie comité’. Om zo te verzekeren dat een intensievere en meer constructieve dialoog en samenwerking tussen betrokkenen van de grond kan komen.