Met een visie gestoeld op vijf uitgangspunten helpt SMC Nederland klanten om het persluchtgebruik en daarmee de CO2-uitstoot terug te dringen. ‘Pneumatiek past binnen een duurzame wereld’, stelt Roy Schep, manager energy efficiency bij SMC Nederland.
Vijf uitgangspunten SMC om persluchtgebruik en CO2-uitstoot terug te dringen
‘Als je een machinebouwer vraagt wat een duurzame machine betekent, antwoordt hij al snel dat die daar duurder van wordt. Onze visie laat zien dat dit niet zo is, mits anders naar het engineeringproces wordt gekeken’, legt Roy Schep uit. Machines worden vaak volgens een beproefde, bewezen methode ontworpen. ‘Bedrijven kiezen bijvoorbeeld bewust voor ISO-cilinders die één-op-één inwisselbaar zijn. Dit zijn echter niet altijd de meest energie-efficiënte oplossingen voor een specifieke toepassing. Door gebruik te maken van de juiste maatvoering en producten is al snel flinke winst te behalen.’
Genereer wat nodig is
‘Lucht is gratis, maar perslucht is dat niet’, zegt Schep. SMC ziet vaak dat een onnodig hoge druk wordt gehanteerd. ‘Veel machines hebben helemaal geen druk van bijvoorbeeld 8 bar nodig, maar presteren ook goed op 5 bar. Door de druk te verlagen is vaak winst te behalen.’ Dat geldt bijvoorbeeld bij het heffen van een product. Een cilinder levert zijn kracht bij het heffen tijdens de uitgaande slag. Bij de ingaande slag hoeft hij feitelijk alleen terug naar binnen, waarvoor minder kracht nodig is. ‘Je kunt dan de druk verlagen tot zo’n 2 bar, zonder concessies te doen aan de totale cyclustijd. Kijk dus kritisch naar wat je daadwerkelijk nodig hebt.’
Hergebruik wat je opwekt
Veel opgewekte energie kan worden hergebruikt. ‘Denk aan compressoren die restwarmte hergebruiken om bijvoorbeeld het proceswater te verwarmen of juist te koelen. Energie wordt hierdoor meerdere malen gebruikt en gaat niet verloren.’ Met SMC is het in de toekomst mogelijk de retourlucht van de uitgaande slag te hergebruiken om de ingaande slag te realiseren. ‘Dit maakt 40 tot 50 procent besparing op het persluchtverbruik mogelijk.’
Monitor je verbruik
Op de vraag wat ‘veel druk’ is, heeft iedereen een ander antwoord. ‘Dit maakt het van essentieel belang om het verbruik en de druk te monitoren. Door deze data te visualiseren en analyseren, ontstaat een objectief beeld van het persluchtgebruik, wat het mogelijk maakt projectgericht te reflecteren en verbeteringen door te voeren.’
‘Kies bewust voor componenten met een efficiënt ontwerp’
Monitoring maakt het ook mogelijk afwijkingen in het persluchtverbruik te detecteren om lekkages op te sporen en het verbruik te reduceren. ‘Door te meten krijg je veel inzicht in het verbruik van een specifieke machine. Vaak zijn verbruikscijfers van machines gebaseerd op aannames in plaats van harde cijfers.’
Gebruik alleen het noodzakelijke
Kijk daarnaast kritisch naar de componentkeuze, vervolgt Schep. In het engineeringproces worden allerlei keuzes gemaakt, bijvoorbeeld om slangen of cilinders met een bepaalde diameter te gebruiken. ‘Deze keuzes kunnen van grote invloed zijn op de energie-efficiëntie van een machine.’ Hij raadt aan kritisch te kijken naar de maatvoering en overdimensionering waar mogelijk te voorkomen. ‘Kies daarnaast bewust voor componenten met een efficiënt ontwerp. Gebruik bijvoorbeeld geen meterslange slang naar een ventiel, maar zorg dat deze zo dicht mogelijk op een cilinder is geplaatst. Kijk kritisch naar de impact van ontwerpkeuzes op het energieverbruik.’
Pneumatisch of elektrisch?
De keuze tussen pneumatisch of elektrisch is momenteel actueel. Elektrische cilinders kunnen een alternatief vormen voor pneumatische. Belangrijk hierbij is appels met appels te vergelijken, stelt de manager energy efficiency. ‘In de praktijk zien we vaak dat perslucht inefficiënt wordt gebruikt. Inefficiënte toepassingen van pneumatische cilinders worden vergeleken met elektrische, die hierdoor al snel energie-efficiënter lijken. Maar dat is appels met peren vergelijken. Alleen door een efficiënte toepassing van een pneumatische cilinder naast zijn elektrische tegenhanger te leggen, is een eerlijke vergelijking mogelijk.’
SMC Nederland brengt momenteel de CO2-uitstoot gedurende de volledige levenscyclus van pneumatische en elektrische cilinders in beeld. ‘Die uitstoot wordt niet alleen gegenereerd tijdens het gebruik, maar ook tijdens de productie. Ook is de efficiëntie in belangrijke mate afhankelijk van de toepassing en het bewegingsprofiel. Met ons onderzoek willen we meer inzicht geven in de duurzaamheid van de aandrijvingen.’ De resultaten worden later dit jaar verwacht.
Kritisch op lange termijn
Blijf ook op de lange termijn kritisch, aldus Roy Schep tot slot. ‘Het verbeteren van energie-efficiëntie is een continu proces van zoeken naar verbeteringen. Blijf het persluchtverbruik daarom in de gaten houden en waar mogelijk reduceren.’ Schep benadrukt dat het gaat om uitgangspunten, niet om stappen. ‘De uitgangspunten kunnen los van elkaar worden omarmd om de energie-efficiëntie te vergroten; ze zijn niet afhankelijk van elkaar.’
