Leuk hoor, al dat gepraat over artificial intelligence (AI), maar wat moet ik ermee als productiebedrijf? Dat dacht directeur André van der Loo van petflessenfabrikant Dumocom in Almelo lange tijd. Maar hij is helemaal om. Samen met cto en mede-oprichter Reli Todea van start-up Samsa IT uit Eindhoven implementeert hij nu een systeem voor planning en logistiek dat gebaseerd is op AI. ‘We zijn nu een half jaar aan het schakelen, ik word er zo blij van. Ik hoor briljante dingen.’
‘Omdat topschakers te dure magazijnmedewerkers zijn’
Dumocom kreeg dit voorjaar te maken met een vraagexplosie door de coronacrisis. Foodklanten, fabrikanten van schoonmaakmiddelen: iedereen kwam met enorme orders en dat is nooit meer opgehouden (zie ook het TalkING Industry-artikel ). Het bedrijf heeft versneld een nieuwe machine neergezet – die aanschaf zat al in de planning – maar wat Van der Loo een veel grotere uitdaging noemt zijn de planning, forecasting en logistiek. ‘We produceren in een dag tijd een aardige hal vol petflessen bij elkaar en als dan even iets in de afzet schort, is er meteen ruimtegebrek.’
‘Je kunt dure WMS- of ERP-systemen aanschaffen, maar eigenlijk zijn dat enorme molochs’
Toevallig kwam hij Reli Todea tegen. Todea, Roemeen van geboorte, richtte een jaar of vijf geleden Samsa IT op. Van der Loo: ‘Hij praat over logistiek alsof het de makkelijkste zaak van de wereld is. Alles wat ik moeilijk vind, vindt hij makkelijk, ontdekte ik. We implementeren nu zijn Samsa-systeem op basis van artificiële intelligentie. Dat is voortdurend aan het rekenen, evalueren en plannen. Dat is wat ik nodig heb.’
Toeters en bellen
Van der Loo noemt planning het meest essentiële onderdeel van een bedrijf. Daarin komt alles samen: de prestaties van de fabriek, de toezeggingen aan klanten. Continu moet er afgestemd worden, een tijdrovende klus. ‘Je kunt dure WMS- of ERP-systemen aanschaffen, maar eigenlijk zijn dat enorme molochs. Allerlei toeters en bellen gebruik je niet en als het erop aankomt, zijn ze niet zo slim. Ze doen wat jij ze vertelt. Af en toe druk je op de knop en zie je een momentopname. Een mens functioneert heel anders: die is steeds bezig om keuzes te maken en zich aan te passen aan wat er op dat moment gebeurt. Ik wil dat mijn planningsysteem ook continu rekent en alles meeneemt wat bekend is.’
Metamorfose
Todea studeerde computerwetenschappen in zijn vaderland, kwam naar Nederland voor een masterstudie en bleef hier. Hij werkte als systeemarchitect bij onder meer Imtech en Quintiq en begon met een paar anderen een eigen bedrijf. Zijn bedrijfsnaam Samsa komt uit Kafka’s boek Metamorfose. Zo’n Quintiq uit Den Bosch – nu onderdeel van Dassault Systèmes – is natuurlijk de Mercedes onder de plannings- en optimalisatiesystemen, benadrukt hij. Maar wat kan een mkb’er daarmee? ‘Wat kunnen wij met Samsa voor toegevoegde waarde bieden aan kleinere bedrijven die willen digitaliseren, vroegen we ons af. Ik had een standaard platform voor ogen, geschikt voor uiteenlopende bedrijven met diverse businessmodellen. De grafische interface, de algoritmische berekeningen: dat bestond allemaal al. We hebben een toolkit gebouwd om snel een specifieke configuratie voor een klant te bouwen waarmee hij inkoop, verkoop, order- en productieplanning en logistiek kan optimaliseren.’ Voor zo’n kwart van de investering in een WMS implementeert Samsa IT het systeem, zegt Todea.
Veel legacy
Doe minder zelf en vertrouw meer op de techniek, is Todea’s motto. We zitten tenslotte in het tijdperk van digitalisering. ‘Bedrijfsprocessen zijn vaak nog statisch. Managers dekken risico’s af door bijvoorbeeld veel materialen in te kopen en grote eindvoorraden op de plank te hebben liggen. Medewerkers werken met Excelsheets en mails en als ze afwezig zijn, mist ineens cruciale informatie. Er is veel legacy: zo doen we het al jaren en zo werkt het. Maar het kan zoveel slimmer, soepeler en dynamischer. Het voorspellen van de klantvraag bijvoorbeeld kan beter met AI. Robots verplaatsen dingen van A naar B, maar ze kunnen zoveel meer voor je doen. Productieorders moet je niet zo plannen dat machines om drie uur ‘s nachts ineens klaar zijn en op de ochtendploeg staan te wachten. Zorg dat werkelijk al je informatie in het IT-systeem zit.’
Die legacy maakt het soms ook best lastig voor Todea om een systeem uit te rollen: bedrijven zijn enthousiast als ze zien dat processen in een pilot ineens efficiënter en beter verlopen dan voorheen, maar als ze vervolgens ‘ja’ zeggen tegen een complete implementatie, moeten ze wel hun manier van werken aanpassen.
Suggesties voor de planner
Dumocom staat open om het anders te gaan doen, om te beginnen bij de productieplanning. Todea: ‘Stel, ik ben fabrikant. Ik heb orders, machines, materialen en mensen. Als een order verandert, moet alles mee veranderen. Order 22 is te laat of machine B moet ineens in onderhoud, dus meteen herplannen maar. Het systeem kan dankzij alle mogelijke beslisregels zelf knopen doorhakken, maar zover gaat Dumocom nu nog niet.’ De planners gaan een decision support planner gebruiken: aan de hand van alle berekeningen krijgen ze suggesties om de juiste beslissingen te nemen. ‘Bovendien is er ook nog zoiets als soft knowledge. Een planner kent zijn klanten: hij weet dat klant A het niet erg vindt om een halve week later iets geleverd te krijgen als hij het tijdig weet. Natuurlijk kun je dat soort kenmerken van klanten inbouwen, maar dat is complex.’
Nog een voorbeeld uit de productie bij Dumocom, met nu op de werkvloer vijf drogers. Een droger kan telkens alleen met één soort materiaal geladen worden en heeft een bepaalde capaciteit. Dus moeten de orders matchen met de drogers om opstoppingen te voorkomen. Todea: ‘We kijken een week vooruit. Wat komen er voor orders? Hoe kunnen die zo optimaal mogelijk door de fabriek geleid worden?’
Schakers in het magazijn
De bottlenecks in het magazijn zijn de precieze plaatsing en voldoende ruimte. Eigenlijk moet geen enkele pallet heel lang in het magazijn blijven. Maar wat gebeurt er: een pallet wordt neergezet en verspert alles wat erachter staat. Petflessen worden liefst soort bij soort weggezet, want dat klinkt logisch terwijl het voor een bepaalde klantorder helemaal niet handig is. Of een partij wordt helemaal achterin het magazijn geplaatst, terwijl vijf minuten daarvoor net een bestelling voor die specifieke petflessen is binnengekomen.
Van der Loo: ‘In ons magazijn zetten de heftruckschauffeurs naar eer en geweten pallets weg en halen ze die op. De beste heftruckchauffeurs zouden eigenlijk schakers van hoog niveau moeten zijn die zes zetten vooruit kunnen denken. Maar topschakers zijn heel dure magazijnmedewerkers en bovendien ontbreekt het ook hen aan up-to-date-informatie.’
Lees Link magazine digitaal of vraag een exemplaar op bij mireille.vanginkel@linkmagazine.nl
In Samsa krijgt elke pallet, elke verpakking daarom een score, afhankelijk van de regels: wat staat er voor mij, wat staat er boven mij, hoe lang sta ik hier al, moet ik er snel uit kunnen? Die scores worden steeds herberekend.
‘Alles staat bij ons op de vloer, we hebben geen stellingen’, zegt Van der Loo. ‘Die lege vloer biedt flexibiliteit. Je kunt er een soort Tetris-denkwijze op loslaten. Ik kan op een middag weggaan waarbij er een pad links ligt en de volgende dag terugkomen en het pad loopt diagonaal omdat dat op dat moment beter is. Het is een andere manier van denken.’
Holistisch denken
Het gaat ook niet om die ene order of die ene pallet. De totale stroom door de fabriek heen moet optimaal zijn. Todea: ‘Denk holistisch, met behulp van de juiste algoritmes.’ De implementatie bij Dumocom is gaande. Er moeten data gemigreerd worden, mensen worden getraind. Medewerkers in het magazijn krijgen bijvoorbeeld ieder een eigen mobile device, zodat ze altijd on spot zien wat er moet gebeuren. Van der Loo: ‘We pakken uiteindelijk alles aan: inkoop, verkoop, productie en uitgaande stromen. De blauwdruk ligt er. Die mogelijkheden van AI zijn een ware eye-opener voor mij.’
www.samsasoftware.nl
www.dumocom.nl
