Peter Hobbelen, ceo van Confed Group, en Arjan Reedijk, tot voor kort ceo en nu adviseur, zien het helemaal voor zich: Confed kan uitgroeien tot een satellietorganisatie met een centraal kennis- en ontwikkelcentrum in Amersfoort en een stel gespecialiseerde productielocaties elders in Nederland en Slowakije. ‘Amersfoort’ doet het meest kennisintensieve werk, waarborgt innovaties in het productieproces en staat de andere onderdelen met raad en daad terzijde. En niet onbelangrijk: we hebben het hier over een sociale onderneming.
* Confed wil uitgroeien tot een satellietorganisatie met een centraal kennis- en ontwikkelcentrum en een stel productielocaties.
* Het is een voorbeeld van een sociale onderneming.
* Recent werd AssemblyPartner toegevoegd, ontstaan vanuit de sociale werkvoorziening.
* ‘Het sociale aspect is onze kracht.’
Confed Group bouwt netwerk van sociale ondernemingen in maakindustrie
Deze zomer is een belangrijke stap gezet om tot die satellietorganisatie te komen. Confed Group heeft al langer zijn hoofdvestiging in Amersfoort (100 medewerkers) en een productielocatie in Slowakije (170 medewerkers). Confed ontwerpt, assembleert, monteert en produceert hoogwaardige elektro(tech)nische en modules en systemen. Het nam recent AssemblyPartner in Dordrecht (130 medewerkers) over. Hobbelen, die daarvan directeur-eigenaar was, volgt nu Reedijk op en het geheel heet inmiddels Confed Group. Er komen ongetwijfeld nog productielocaties bij.
Dat zijn bijzondere locaties, want Hobbelen en Reedijk zijn gegrepen door sociaal ondernemerschap. Ze willen waar mogelijk in het land delen van de sociale werkvoorziening met maakindustrie overnemen. Die productievestigingen kunnen dan leunen op de kennis en kunde in Amersfoort. Peter Hobbelen: ‘AssemblyPartner was onderdeel van de sociale werkvoorziening Drechtwerk. Ik heb er in 2016 een zelfstandige sociale onderneming van gemaakt.’ Hij werkte voorheen bij Fokker, Daimler Benz en de sociale werkvoorziening Hameland in Groenlo. Hij is medeoprichter van De Meewerkers, dat onder andere het nu succesvolle Emma Safety Footwear in Brunssum overnam en ook uit de sociale werkvoorziening voortkomt. ‘Ik wil meer onderdelen met potentie eruit halen en ben naar andere sectoren gaan kijken. AssemblyPartner was het begin van een netwerk van sociale ondernemingen in de maakindustrie.’
Verschraling
De wetgeving rondom de sociale werkvoorziening is veranderd. Mensen moeten zo veel mogelijk op basis van loonwaarde gedetacheerd worden naar of (met loonsubsidie) in dienst genomen worden door het reguliere bedrijfsleven, terwijl dat niet voor iedereen de meest ideale oplossing is. De speciale werkplaatsen verschralen. Er is sprake van desinvesteringen en kapitaalvernietiging, aldus Hobbelen en Reedijk. Bedrijven worden compleet ontmanteld of er blijft uiteindelijk niet veel meer over dan wat afdelingen voor eenvoudig werk. Commerciële ondernemingen nemen wellicht onderdelen over, maar dat is niet zelden omdat ze de machines en klanten willen bemachtigen. De gedetacheerde medewerkers haken op den duur alsnog af omdat er teveel verlangd wordt. Al die opgebouwde infrastructuur ontmantelen is eeuwig zonde, vinden ze bij Confed. Nederland heeft hard productiecapaciteit nodig: werk uit China en Oost-Europa komt terug, onder meer omdat de kostenvoordelen minder worden. In Nederland is een groot gebrek aan menskracht. Dus houd die productielocaties vooral in stand.
De productie bij Confed: ‘Als je aandacht besteedt aan mensen die aan de zijlijn staan, levert dat zoveel op.’
Schroevendraaier
‘We krijgen een groot gebrek aan mensen die een schroevendraaier vast kunnen houden’, benoemt Reedijk het. Jaren geleden begon hij er al over na te denken: ‘We zijn ons allerlei vragen gaan stellen. Wat willen we met Confed? Hoe brengen we het type werk en het type mens dichter bij elkaar? De elektronicaproductie kent allerlei gradaties aan werk: de ene medewerker vindt repeterend werk fijn, met een duidelijke structuur. De ander wil zijn creativiteit kwijt in het ontwerpen. We zijn destijds met twee sociale werkvoorzieningen een proef begonnen: wat kunnen we bereiken als we mensen met een beperking bij ons detacheren?’ Dat was in het begin best lastig. Er was weerstand en angst. Mensen voelden zich soms bedreigd in hun eigen functie, moesten wennen aan de gedetacheerden op de werkvloer, er waren zorgen over de kwaliteit. Maar in de praktijk ging het langzaam maar zeker steeds beter. Zo’n twintig procent van de medewerkers in Amersfoort heeft nu een sociale werkvoorziening-achtergrond.
‘We bewijzen dat je én rendabel kunt ondernemen én een sociale onderneming kunt zijn’
Arjan Reedijk: ‘We zijn een tijdje geleden op zoek gegaan naar een grotere organisatie om mee samen te werken. Confed en AssemblyPartners kenden elkaar al langer. We zitten al jaren in dezelfde markt, we losten wel eens wat voor elkaar op, bijvoorbeeld als wij meer repeterend werk hadden dan we aankonden. Zo begon de samenwerking. Door de overname is nu een bijzondere combinatie ontstaan: we bieden onze klanten extra mogelijkheden en flexibiliteit én er is een stevig fundament voor inclusief ondernemen.’
Denken in taken
Het geheim bij Confed zit ’m volgens Hobbelen en Reedijk in het denken in taken en niet in functies. Voor een functie, een complex samenstel van taken, heeft iemand wellicht niet alle competenties. Maar combineer een aantal taken die precies bij iemand passen en hij kan prima functioneren. In de elektronica zit heel divers werk met toegevoegde waarde: bekabeling maken, printplaten assembleren, eindassemblage. ‘Ooit dacht ik ook in termen als snel, competitief, slim en gezond bij het werven van mensen’, zegt Hobbelen. ‘Maar sinds ik de sociale werkvoorziening heb leren kennen, is mijn denkwijze compleet veranderd. Het is geweldig om de grote inzet en motivatie te zien van mensen met een beperking.’
Het gaat om mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking en steeds meer met een psychische beperking: mensen die zeer stressgevoelig zijn of bijvoorbeeld een autisme spectrum stoornis of verslaving hebben. Hobbelen: ‘Je moet goed weten hoe je deze medewerkers kunt belasten. Een autist gedijt in een prikkelarme omgeving: we hebben een operator met klassiek autisme die een complete machine bedient als geen ander; hij heeft een concentratieboog, daar zeg je u tegen. Of denk aan een voormalig gameverslaafde die uitstekend een robotarm kan bedienen. Als je aandacht besteedt aan mensen die aan de zijlijn staan, die echt willen werken en die niet de kans krijgen, levert dat zoveel op.’
Deze mensen kunnen misschien niet voluit de stap zetten naar het ‘gewone’ bedrijfsleven, maar met de juiste omstandigheden en begeleiding kunnen ze tot hun recht komen. ‘Als we iemand vanuit de sociale werkvoorziening of vanuit het UWV WERKbedrijf aanstellen, hopen we altijd dat die kan blijven. Maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen: we hebben het soms geprobeerd met mensen, drie maanden, zes maanden, negen maanden, en dat het toch niets werd. Dan gaan we niet verder. We zijn geen filantropen. We moeten aan de onderkant van de streep wel resultaat boeken natuurlijk.’
Zorgvuldige begeleiding
Mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt aan het werk zetten is geen simpele, goedkope manier om meer arbeidscapaciteit te krijgen, benadrukken Hobbelen en Reedijk. Het vraagt zorgvuldige coaching en begeleiding. Collega’s moeten de juiste werkinstructies geven op de werkvloer. Daar moet je je organisatie op inrichten, benadrukt Reedijk. ‘We vliegen elkaar allemaal voorbij in deze wereld, maar er zijn gelukkig genoeg medewerkers die een deel van hun werktijd met anderen bezig willen zijn om die op een hoger niveau te brengen.’
Een sociale onderneming heeft juist aantrekkingskracht, weten de twee. Steeds meer mensen willen niet alleen geld verdienen of aan technisch interessante producten werken, maar tegelijkertijd ook meehelpen om de wereld mooier te maken. Peter Hobbelen is aangesloten bij Enactus, een wereldwijde organisatie die jongeren stimuleert om met sociaal ondernemen bezig te zijn. ‘Steeds meer jongeren zijn niet gefocust op een carrière bij Unilever of op de Zuidas, maar willen betekenisvol werk doen en maatschappelijke vraagstukken aanpakken. Ik heb een financieel manager aangenomen die elders veel geld zou kunnen verdienen, maar hij wil sociaal ondernemen.’
Niet te langzaam
Confed wil de satellietgedachte met de centrale locatie in Amersfoort en productielocaties verspreid over het land zo goed en efficiënt mogelijk doorvoeren: elk onderdeel krijgt zijn kernactiviteiten en kan daarin sterker worden. Waar komt welke expertise? Is het werk arbeidsintensief of juist technologisch intensief? Wat kan onderling toegeleverd worden? Er is zo veel werk dat alle extra capaciteit hard nodig is. Hobbelen en Reedijk gaan op zoek naar nog meer onderdelen in Nederland om onder de Confed-paraplu te brengen. Dat moet getemporiseerd, maar ook weer niet té langzaam omdat anders alle capaciteit in de sociale werkvoorziening verdampt is. Gemeenten zijn geïnteresseerd, want die hebben de opdracht om zo veel mogelijk mensen goed te plaatsen. ‘Ze zien in ons een partij die werkgelegenheid als belangrijke waarde ziet, en niet op het klantenpakket en machinepark uit is’, zegt Hobbelen. Confed wil graag een voortrekkersrol spelen: ‘Het sociale aspect is onze kracht. Als wij het goede voorbeeld geven en laten zien hoe het in de praktijk werkt, hopen we dat andere ondernemers dit navolgen en ook de daad bij het woord voegen als het om inclusief ondernemen gaat. We bewijzen dat je én rendabel kunt ondernemen én een sociale onderneming kunt zijn.’
